Doç. Dr. Naim NUR CÜTF Halk Sağlığı A.D HİPERTANSİYON Doç. Dr. Naim NUR CÜTF Halk Sağlığı A.D

Tanım ve Epidemiyoloji: Sistolik kan basıncının 140mmhg, diastolik kan basıncının ise 90mmhg’nın üzerinde olmasına hipertansiyon denir.

Hipertansiyon dünyadaki erişkin nüfusun %26 Hipertansiyon dünyadaki erişkin nüfusun %26.4’nü etkilemekte (972 milyon erişkin) Hipertansiyon yılda yaklaşık 7.1 milyon kişinin ölüme sebep olmaktadır.

1999-2000 Ulusal Sağlık ve Beslenme inceleme anketlerine göre: %30 Hipertansiyon hastası, farkında değil %11 Hipertansiyon hastası olduğunun farkında, tedavi almıyor %25 Tedavi alıyor,hipertansiyonu kontrol altında değil %34 Tedavi alıyor, hipertansiyonu kontrol altında (AKB <140/90 mmHg)

Türkiye’de erişkin nüfusun % 33’ü (12 milyon erişkin) etkilenmekte TEK HARF çalışması, 31 yaş üzerinde 8.8 milyon kişide şiddetli hipertansiyona işaret etmekte Halen tedavi alan her 3 erkek ve 4 kadından 1 tanesinde kan basıncı kontrol altında

Gelişmiş batı ülkelerinde erişkin nüfusta %20-25 hipertansiyon prevalansı olduğu bildirilmektedir Yine gelişmiş ülkelerde bu hastaların yaklaşık yarısında tanı konabildiği sanılmaktadır Tanı konanların ABD’de %27.4’ünde, Almanya’da %22,5’inde yeterli etkinlikte tedavi yapılabildiği bildirilmektedir Hipertansiyon en sık Kuzey Japonya’da, en az ise Hindistan’da görülmektedir

Hipertansiyon Toplumda Sık Görülür… 972 milyon 1,56 milyar (2000) (2010) Lancet 2005:365:217

HİPERTANSİYONUN KOMPLİKASYONLARI Hipertansiyon hastaları tedavi edilmez ise: - %50’si Kalp hastalıklarından - %33’ü felçten ve - %10-15’i Böbrek yetmezliğinden ölür.

Kan Basıncı Sınıflandırması KB sınıfı Sistolik KB Diyastolik KB Normal <120 <80 Prehipertansiyon 120-139 80-89 Evre 1 HT 140-159 90-99 Evre 2 HT ≥160 ≥110

Normal Kan Basıncı (Tanım) Tanım için sayısal bir değer verilebilir mi ? >140/90 = HT Zararlı 139/89 Zararsız mı?

Kan Basıncı Tanımı “Yüksek kan basıncı için kesin bir sınır yoktur. Arter basıncı ve mortalite arasındaki ilişki kantitatiftir, basınç yükseldikçe prognoz kötüleşir.” T Pickering, 1972 Hipertansiyonun fiili tanımı, düşürmenin yararlarının düşürmemenin yararlarından fazla olmaya başladığı seviyedir.” G Rose, 1980 “Doku perfüzyonu sağlayacak kadar yüksek ama zarar vermeyecek kadar da düşük” olan seviye

Hipertansiyonlu kişilerin Nedeni belli olan HİPERTANSİYON BİRİNCİL HİPERTANSİYON Nedeni belli olmayan Hipertansiyonlu kişilerin %90-%95’İ OLUŞTURUR İKİNCİL HİPERTANSİYON Nedeni belli olan HİPERTANSİYON %5 -%10’U OLUŞTURUR

Sistolik tansiyon (mmHg) Diyastolik tansiyon (mmHg)   Sistolik tansiyon (mmHg) Diyastolik tansiyon (mmHg) Toplantı +20 +15 Çalışma +16 +13 Seyahat +14 +9 Yürüyüş +12 +6 Giyinme +11 +10 Ev işleri Telefon konuşması +7 Yemek Konuşma Masa işi +5 Okuma +2 Televizyon izleme +1 Uyku -10 -8

Hipertansiyon Nedenleri Böbrekle ilgili sorunlar Hormonal sorunlar İlaca bağlı sorunlar Nörojenik sorunlar Hamileliğe bağlı sorunlar (Gebelik toksemisi)

Hipertansiyon Oluşumunu Kolaylaştıran Faktörler Kalıtım Aşırı tuz kullanma Yaş artışı (65 yaş üzeri) Irk (Siyah ırk) Cinsiyet Stres

Hipertansiyon Oluşumunu Kolaylaştıran Faktörler Hava kirliliği Serum kolesterol yüksekliği Sigara Diyabet Şişmanlık

Kan Basıncı Ölçümü Uygun ayarlanmış ve geçerliliği gösterilmiş bir aletle Oturur pozisyonda, kol kalp hizasında, kolu bir yere dayanmış olarak 5 dakika dinlendikten sonra Ölçümden önceki 30 dakika içinde sigara, kahve içilmemeli

Kan Basıncı Ölçümü Uygun boyutta manşonla En az 2 ölçüm yapılmalı Ölçülen ve hedef KB değerleri sözlü yazılı olarak hastaya bildirilmeli

HT HT & Hedef Organ Hasarı İnme Hipertansiyon MI Kalp Ölüm yetmezliği Slide 7: Angiotensin II Plays a Central Role in Organ Damage In adult tissues, virtually all known deleterious effects of angiotensin II (A II)  the end product of the renin-angiotensin system  are attributable to the AT1 receptor.21 The adverse cerebral and cardiovascular effects of A II, which have potentially lethal sequelae, are pervasive. Preclinical data implicate A II in cerebro-vascular ischaemia through the development of atherosclerosis.22 By potentiating the activity of other neurohormonal systems, A II exerts harmful cardiovascular effects by means of the AT1 receptor 23  including vasoconstriction,23 vascular hypertrophy,24 left ventricular hypertrophy,24 myocardial and vascular wall fibrosis,23 myocardial remodeling24 and cardiac myocyte apoptosis under some conditions25 and thereby contributes to the development of hypertension, heart failure, and myocardial infarction.21,25 A II also plays a central role in the development of renal insufficiency in response to heart failure. As cardiac function deteriorates, decreased renal blood flow leads to a reduced glomerular filtration rate.26 Intense sympathetic activation in heart failure stimulates production of A II in the kidney 26 that initiates a cascade of potentially deleterious renal effects including proteinuria,27 increased aldosterone release,21,26 and cell growth and matrix accumulation leading to glomerular sclerosis.28 Böbrek yetmezliği Adapted from Willenheimer R et al. Eur Heart J. 1999;20:9971008; Dahlöf B. J Hum Hypertens. 1995;9(suppl 5): S37S44; Daugherty A et al. J Clin Invest. 2000;105:16051612; Fyhrquist F et al. J Hum Hypertens. 1995;9 (suppl 5): S19S24; Booz GW, Baker KM. Heart Fail Rev. 1998;3:125130; Beers MH, Berkow R, eds. The Merck Manual of Diagnosis and Therapy. 17th ed. Whitehouse Station, NJ: Merck Research Laboratories; 1999: 16821704; Anderson S. Exp Nephrol. 1996;4(suppl 1):3440; Fogo AB. Am J Kidney Dis. 2000;35:179188.

Değişik çalışmalara göre Türkiye’de erişkin nüfusta bazı kronik hastalıkların prevalansları Hastalık % Hipertansiyon (30 yaş + ) 12.0 – 38.0 İskemik kalp hastalıkları (30 yaş +) 3.0 – 6.6 Diyabetes mellitus (20 yaş+) 3.5 – 5.0 Depresyon (20 – 49 yaş) 23.0 – 27.0 Osteoartrit (50 yaş +) 25.5 – 38.8 Astma (20 yaş +) 5.2 – 10.5 Kronik bronşit (20 yaş +) 7.1 – 17.7

Diyastolik kan basıncı Kan Basıncı – Kalp Hastalığına Bağlı Mortalite İlişkisi Sistolik kan basıncı Diyastolik kan basıncı Yaş 80-89 70-79 60-69 50-59 40-49 Yaş 80-89 70-79 60-69 50-59 40-49 Mortalite Sistolik kan basıncı mmHg Diyastolik kan basıncı mmHg Lancet 2002; 360: 1903–13

Diyastolik kan basıncı Kan Basıncı–İnmeye Bağlı Mortalite İlişkisi Sistolik kan basıncı Diyastolik kan basıncı Yaş 80-89 70-79 60-69 50-59 40-49 Yaş 80-89 70-79 60-69 50-59 40-49 Mortalite Sistolik kan basıncı mmHg Diyastolik kan basıncı mmHg Lancet 2002; 360: 1903–13

Prehipertansiyon & KVH Riski Normal KB <120/80 mmHg Pre-HT 120-139/80-89 mmHg KVH risk ? MI riski 3.7 kat fazla (10 yıllık izlem) 6. Bunun doğruluğunu çok yakın zamanda yayımlanan bir makalede görmekteyiz. Bu çalışmada Framingham topluluğunun bir kesitinin 10 yıla yakın takibi sonucunda prehipertansiflerin MI riski normotansiflerin (<120) 3.7 katı olarak tespit edilmiştir. Aynı çalışmada KAH riski de anlamlı derecede yüksek bulunurken, inme riski yüksek gözlense de bu anlamlılık seviyesine ulaşmamıştır. Yüksek KB >140/90 mmHg Artmış KVH riski “The Framingham Study”

Kan Basıncı – Kardiyovasküler Risk Relatif Risk Blood pressure usually considered normal is associated with an elevated risk of cardiovascular disease. Am J Med. 2006 Feb;119(2):133-41. Am J Med. 2006;119(2):133

Yıllık kreatinin artış sıklığı / 1000 Diyastolik kan basıncı (mmHg) Hipertansiyon ve Renal Hasar Yıllık kreatinin artış sıklığı / 1000 90–104 105–114 >115 Diyastolik kan basıncı (mmHg) Whelton PK et al. J Hypertens 1992; 10(Suppl): S77–S84

Ülkemizde Mevcut Durum Her üç kişiden biri hipertansif Her dört kişiden biri obezite sınırlarında Diabeti de işin içinde katarsak Her yüz kişiden yedisi diabetli, yedisi diabete aday Bu durumda koruyucu hekimlik adına birinci basamakta yapmamız gereken çok iş var

Kan Basıncı Hedefi Komplike olmayan HT < 140/90 mmHg Diabetes Mellitus < 130/80 mmHg Hedef Organ Hasarı < 130/80 mmHg Proteinüri > 1gr < 125/75 mmHg 10. İşte bu nedenle akılcı bir yaklaşımla sadece göreceli olarak daha yüksek riske sahip hastalarda daha düşük değerlere inelim denilmiş ve gördüğünüz durumlar için yeni hedef değerler belirlenmiş. Komplikasyonsuz HT’da ise hedef yine <140/90 olarak bırakılmış, 120-139/80-89 arasındaki bireylere ise yaşam tarzı değişikliği önerilmiştir. Aslına bakarsanız hipertansiflerin 1/3 ile ½ arasında bir kısmı ESH’nin yuksek risk kriterlerine sahip. Yani erişkin hipertansiflerin %50’sinde gerçek hedef < 130/80.(Bu bilgiler yine hekimlerde çoklu ilaç kullanmanın gereği ve faydasına alt yapı oluşturmak için verilmeli diye düşünüyorum)

1 2 Kan Basıncını Nereye Kadar Düşürelim 160/100 mmHg 140/90 mmHg 7. Bu sonuçlar ve değerlendirmeler ister istemez hekimlerde hipertansif hastalarda kan basıncını 140/90’ın altına düşürmekle kalmayıp 120-130’un altındaki değerlere neden düşürmüyoruz sorusunu akla getirmiştir. 2 130/80 mmHg 115/75mmHg

Hipertansiyonu Önlemek İçin Yaşam Tarzı Değişikleri Fazla kilolardan kaçınmak Tuzu kısıtlamak Fiziki aktiviteleri artırmak Stresten uzak durmak Hayvansal besinlerden kaçınmak Bitkisel besinleri daha fazla tüketmek Vitamin ve minerali yeterli almak Alkol alımını kısıtlama ve sigaranın kesilmesi

HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE PRENSİPLER -Ömür boyu sürecektir. -Hasta her gün ilacını alacaktır. -Günde tek doz ilaçlar seçilmelidir. -İlaçların yan etkileri hastanın hayatını etkilememelidir. -İlaçlar arası etkileşime dikkat edilmelidir. -İlaçların maliyeti de düşünülmelidir.

Tedaviyi Zorlaştıran Faktörler Hastalığını kabul etmemekte veya kabul etmeleri oldukça zaman almaktadır Hastalığın ömür boyu süreceğini kabulde zorlanmaktadırlar İlaçların düzenli alınması gerektiğini kabulde zorlanmakta ve tansiyon normale inince ilaçları bırakmak istemektedirler İlaçların karaciğer böbrek gibi organlarına zarar vereceğini zannetmektedirler

Beyin Göz Kalp Böbrek TEŞEKKÜRLER Damar