SPİNA BİFİDA’DA FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON Uzman Fizyoterapist Gönül Acar acar_gonul@hotmail.com

Spina Bifida’lı hastalarda egzersiz tedavisi tıbbı durumlarının izin verdiği ilk günden itibaren başlamalıdır. Erken dönemde tedaviye başlanan çocuklarda ve ailelerde egzersize uyum daha iyi olabilmektedir. Çocukların Normal çocuklarla birlikte gelişimi ve topluma kazanmaları bağımsızlık seviyelerinin artması ile mümkündür.

Spina Bifidalı hastaların fizyoterapist tarafından değerlendirilmesi Aile ile tanışılması ve ilk bilgilerin verilmesi Muayene anındaki durumun saptanarak fizik tedavi programının çizilmesi Sonradan gelişebilecek sorunların tespit edilmesi ve ilk önlemlerin alınması Nörolojik bozukluğun arttığını düşündüren değişikliklerin tespiti

Değerlendirme Bacakların kas gücü Duyu Eklem hareket açıklığı ve eklem sertlikleri Kolların gücü ve becerisi Elin ince becerileri Yürüyebilen hastalarda yürüme şekli Ortez ve yardımcı cihazların kullanımı Transfer ve tekerlekli iskemle becerileri

Aktif hareketlerin değerlendirilmesi

Aktif hareketlerin değerlendirilmesi

Aktif hareket açıklığının değerlendirilmesi

Duyu değerlendirmesi

Motor gelişim düzeyinin değerlendirilmesi

Sağlıklı ve Spina Bifida’lı çocuklarda motor gelişim

Seviyelere göre bağımsızlık derecesi

Bobath tedavisi Bebeklerde normal hareket gelişimini destekler. Vücudun bazı bölgelerinde anahtar noktaları kullanarak gelişimi destekleyen hareketleri ortaya çıkarır. Oyun gibidir. Bobath yöntemi konusunda eğitim almış fizyoterapistler tarafından uygulanır. Aile de bu pozisyon ve çalışmaları evde uygular. Malzeme ve oyuncaklardan yararlanır.

Bobath tedavisi

Doğru pozisyonlama

Eklem hareket açıklığı egzersizleri

Anne- Baba eğitimi

Ev programı Anne- Baba ve diğer yardımcılar tedaviyi evde uygulamak üzere öğrenirler.

Spina Bifida tedavisinde Vojta tedavisi Duyu bozukluklarını azaltır Kas zayıflıklarını azaltır Solunum ve karın kaslarında iyileşme sağlar Tamamen katılaşmamış eklem sertliklerinde çözülme olur idrar kesesinde kasılma yaratarak kalan idrar miktarını azaltır

Vojta tedavisi

Vojta tedavisi

Vojta tedavisi

1 - 3 Yaş dönemi

Bu dönem değerlendirme Bacaklarda hareketin olup olmadığı, hareket varsa bu hareketi yapan kasın gücü Eklemlerdeki hareketin rahat yapılıp yapılmadığı Eklemlerde ve omurgadaki şekil bozuklukları Kollardaki kas gücü Duyu bozuklukları Çocuğun yürüme için istekli olup olmadığı Çocuğun çevre koşulları

Kolların kuvvetlendirilmesi

Erken dönemde ayağa kalkma Bebeğin gelişiminin egzersizle desteklenmesi erken cihazlanmasını ve ayağa kaldırılmasını kolaylaştırır Osteoporoz gecikir İdrar ve barsak işlevi kolaylaşır Eklemlerde sertlik gelişimini engeller Ayağa basma hissi kuvvetlenir Çocuğun kendi gözündeki imajı düzelir Kendine güveni artar Denge artar Sosyalleşme ve oyun aktivitelerine katılım artar

Erken ayakta durma ve yürüme çalışmaları Çocuğun seviyesi ve beklenen seviye göz önünde tutularak 10-18 ayda ayakta durma ve yürüme çalışmaları başlamalıdır. Cihazlanarak ayağa kalkma en erken 13 ay, en geç 4 - 5 yaş olmalıdır. Önemli not: Bu konu ile ilgili kararları fizyoterapistiniz vermelidir.

Ortez ve yürümeye yardımcı cihazlar

Ortezin yararları Çocuğun yapabildiği hareket ve beceriler artar Harekete yardımcı olur Vücudun duruşunu düzeltir Eklemlerde sertlik gelişimini önlemek Tekerlekli İskemleye bir alternatif oluşturur Ortopedik ameliyat sonrası yeniden eklem sertliği gelişmesini engeller

Ortez seçimi Omurgadaki hasarın düzeyi Bacaklarda aktif hareketin varlığı Eklemlerdeki hareket açıklığı ve ortopedik bozukluklar Yaş Denge İstek Kolların durumu Deri durumu ve duyu kayıpları Spastisite Önemli Not: Ortez seçimi hastanın seviyesine göre Ortopedist, Fizyoterapist ve Çocuk Nörolog’u ile birlikte yapılmalıdır

Seviyeye göre değişen ortezler

Resiprokal Yürüme Ortezi

Swivel Walker

3 Yaş - Okul Dönemi

Minder Egzersizleri

Yürüme eğitimi

Yürüme eğitimi

Okul dönemi

Okul dönemi

Okul Dönemi

Okul Dönemi

Cihaz kullanırken dikkat !! Yara açılmaması için ailenin eğitilmeli Yara açılması için çocuğa hergün cihazını çıkarınca bacaklarına kontrol etmesini öğretmesi öğretilmeli Yara açılması ile ilgili kızarıklık ve benzeri belirtilerin yara açılmadan tedavisi yapılmalı Çocuklar ısı ve yaralanma kaynaklarından uzak tutulmalı

KAYNAKLAR 1- H . Northrup , K . Volcik, Spina bifida and other neural tube defects .  Current Problems in Pediatrics , Volume 30 , Issue 10 , Pages 317 - 332 2- Flandry F, Burke S, Roberts JM, Hall S, Drouilhet A, Davis G, Cook S, Functional ambulation in myelodysplasia: the effect of orthotic selection on physical and physiologic performance. J Pediatr Orthop. 1986 Nov-Dec;6(6):661-5 3- Guidera KJ, Smith S, Raney E, Frost J, Pugh L, Griner D, Ogden JA.Use of the reciprocating gait orthosis in myelodysplasia J Pediatr Orthop. 1993 May-Jun;13(3):341-8. 4- http://disabledvillagechildren.projects.unamesa.org