3.SELİM - 2.MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI

3.Selim Dönemi III. Selim 1789-1807 yılları arasında tahtta kalmıştır. Fransız devrimi Osmanlı’yı etkilemeye III. Selim döneminde başladı. III. Selim Avrupa’nın ileriliğine ve üstünlüğüne inanıyordu. III. Selim, derhal devrine isim olarak verilecek olan “nizam-ı cedit” ıslahatına girişmiştir.

I. Mahmut döneminde açılan Kara Mühendishanesinin yeniden düzenledi. Deniz subayı yetiştirmek için daha önceden kurulan Deniz Mühendishanesi geliştirildi. III. Selim ileri gelen memurlardan oluşan bir danışma meclisi (meclis – i meşveret) kurulmasından yanaydı.

Onun en cesaretli, fakat tahttan indirilmesine de yol açan projesi, Avrupai tarzda eğitimli ve giyimli düzenli ordunun kurulmasıydı. Ancak yeniliklerden ve Fransız etkisinden korkan ulemanın kışkırttığı ve konumları açıkça tehdit altına girmiş bulunan Yeniçeriler ve destekçileri gerici gruplar 1807’de onu tahttan indirdiler ve öldürdüler.

Bu da gösteriyor ki Yeniçeriler artık devlet için çok önemli bir sorundu.

2. MAHMUT DÖNEMİ

Vak’a-i Hayriye öncesi ve sonrası olmak üzere iki kısımda değerlendirilen saltanat döneminin ilk kısmı hazırlık devresini, ikinci kısım ise reformlar devresini teşkil eder. İlk dönemde daima yeniçerilerin tehdidi altında hükümdarlık yapan Sultan Mahmut, ikinci dönemde aldığı radikal kararlarla öne çıkmıştır.

II. Mahmut’un ilk olarak, kendine bağlı kimseleri önemli makamların başına getirmeye başladığı görülmektedir. Bunun için, gerektiğinde güven duymadığı ve yenilik karşıtı olan kişileri de iş başına getirmekten kaçınmıyordu. Böylelikle devlet kurumları içinde padişahın otoritesi, her yeni bir tayinle daha fazla pekişiyordu.

Otoritesini sağladığına inandıktan sonra reformların önündeki en büyük engel olan Yeniçeri Ocağını 1826 yılında kaldırdı. Sultan Mahmut, merkezi idare ve hükümet teşkilatında büyük düzenlemelere giderek “modern” bir devlet teşkilatı ve bürokrasisi kurmaya çalıştı.

Daha önce Divan-ı Hümayun üyesi olmayan şeyhülislâmlar, Sultan II Daha önce Divan-ı Hümayun üyesi olmayan şeyhülislâmlar, Sultan II. Mahmut tarafından divan üyeliğine tayin edildiler. 30 Mart 1838’den itibaren sadrazamlık unvanını başvekilliğe çevirdi. Tımar, zeamet ve müsadere(mallara el koyma) ilk defa II.Mahmut tarafından kaldırıldı.

İlk Polis örgütünün temelleri II.Mahmut zamanında atılmıştır. Divan teşkilatı kaldırılarak İlk Bakanlıklar II.Mahmut zamanında kuruldu.(Nazırlık) İlk Posta Örgütü II. Mahmut zamanında kuruldu. İlk defa yurtdışına öğrenci II.Mahmut zamanında gönderildi.

Padişahın yetkileri II Padişahın yetkileri II. Mahmut’un ayanlarla imzaladığı Sened-i İttifak’la (1808) ilk kez kısıtlanmıştır.