ZiHiNSEL ENGELiLi ÇOCUKLARIN ÖZELLiKLERi

ZiHiNSEL ENGEL NEDiR? ZİHİNSEL ENGEL: Çocuğun çevresine uyumunu sağlayan; iletişim,özbakım,ev yaşamı, sosyal beceriler,toplumsal yararlılık,kendini yönetme, sağlık ve güvenlik,işlevsel akademik beceriler (okuma-yazma,matematik), boş zaman ve iş becerilerinin iki yada daha fazlasında yetersizlik gösterme durumudur.

ZiHiNSEL ENGELLiLERİN SINIFLANDIRILMASI: HAFİF DERECEDE ZİHİNSEL ENGELLİLER: Bu gruba giren çocukların zeka bölümleri, 50/55 ile 70/75 arsında değişmektedir. Bu gruba eğitsel açıdan incelendiğinde eğitilebilir zihinsel engelliler adını alır. NELER YAPABİLİRLER:Kendi bakımını yapar ancak;zaman zaman bazı sağlık kurallarını hatırlatılmasına gereksinim duyar.Giysi seçiminde yada alışveriş yapmada yardıma gereksinim duyabilir.

Orta Derecede Zihinsel Engelliler: Bu gruba giren çocukların zeka bölümleri,50/55 ile 70/75 arasında değişmektedir. Bu grup eğitsel açıdan incelendiğinde öğretilebilir zihinsel engelliler adını alır. NELER YAPABİLİRLER:Yardımsız yemek yer,banyo yapar ve giyinir.Kendisi ve başkaları için kolay yiyecekler hazırlayabilir,çamaşırlarını yıkayabilir,ütü yapabilir.

Ağır Derecede Zihinsel Engelliler: Bu gruba giren çocukların zeka bölümleri,20 ile 30/35 arasında değişmektedir. NELER YAPABİLİRLER:Yemekte kaşığı ve çatalı uygun olarak kullanır;ekmeğine yağ sürebilir,elbisesini giyebilir,elbiselerin düğme ve fermuarlarını açıp kapatabilir,ayakkabısının bağını bağlayabilir,yetişkin gözetiminde banyo yapar,tuvaletini kendi başına yapabilir,elini ve yüzünü bağımsız yıkar.

Çok Ağır Derecede Zihinsel Engeliler: Bu gruba giren çocukların zeka bölümleri 20 ve daha altıdır. NELER YAPABİLİRLER:Günlük yaşamda yemek yeme,giyinme,banyo ve tuvalet ihtiyaçlarını karşılarken yetişkine en fazla bağımlılık gösteren gruptur.

ZİHİNSEL ENGELE YOL AÇAN NEDENLER: Bulaşıcı Hastalıklar ve Zehirlenmeler:Doğum öncesi annenin geçirdiği bulaşıcı hastalıklar,anne rahminde henüz gelişmekte olan bebeğin sinir,dolaşım sistemi ve diğer bedensel özelliklerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir.Bu etkiler annenin düşük yapması,bebeğin engelli yada ölü doğmasına neden olabilir.Aynı şekilde,çocuğun doğum sonrası geçirdiği menenjit(beyin iltihabı gibi bulaşıcı hastalıklar ve zehirlenmeler beyinde çeşitli hasarlara neden olabilmektedir.

Yaralanma ve Fiziksel Etkiler: Çocuğun anne rahminde aldığı yüksek düzeydeki röntgen ışınları,radyasyon vb. etkiler beyin gelişimini olumsuz etkilemekte ve zihinsel engele neden olabilmektedir. Doğum anında çocuğun oksijensiz kalması,zor ve araç kullanılarak yaptırılan(doğum maşası v.b)doğumlar,beyinde hasara neden olabilmektedir.

Beslenme Bozuklukları: Fenilketonüri:Karaciğerde salgılanan fenilanin adında bir hormonun yetersiz salgılanmasından dolayı oluşan bir hastalıktır. Bu hormonun eksikliği beyinde hasara dolayısıyla zeka geriliğine yol açmaktadır. Günümüzde bu hastalık doğum öncesinde genetik yöntemler ve biyopsilerle,doğum sonrasında ise bebek bir haftalıkken topuğundan alınan kan testiyle belirlenebilmektedir.

Doğum Öncesi Bilinmeyen Nedenler: Mikrosefal:Kafa vücuda göre küçük,alın ise eğiktir. Yürürken vücut posizyonu sarkık ve öne doğrudur. Daha çok doğum öncesi annenin geçirdiği bulaşıcı hastalıklar,alkol,radyasyona maruz kalınması sonucunda ortaya çıkmaktadır.

Hidrosefal: Sağlıklı bireylerde beyin sıvısı beynin içinde ve yüzeyinde dolaşmaktadır.Ancak beyin sıvısının oluşumunda ya da dolaşımında meydana gelen bozukluklar,beyin sıvısının beynin içinde ya da dışında toplanmasına neden olabilir.Bu durumda miktarı giderek artan beyin sıvısı bir yandan beyin üzerinde baskı oluştururken diğer yandan kafatasını zorlayarak genişlemesine neden olur.Bu duruma ‘hidrosefali’ denir.

Kromozom Anormallikleri: Sağlıklı insanların hücrelerinde 23 çift kromozom bulunmaktadır.Bilindiği gibi bunlar, insanların çeşitli özelliklerini belirleyen genleri taşımaktadır.Ancak bazen bu kromozom yapılarında bazı bozukluklar görülmektedir.Günümüzde bu durum kalıtım ya da sonradan meydana gelen nedenlerle açıklanmaktadır.Bu nedenlerin başlıcaları:radyasyon,ilaçlar,kimyasal maddeler,virüsler,anne yaşının yüksek olmasıdır.Bu bozuklukların en çok rastlanılanı ‘down sendromu’dur.

Down sendromu: Down sendromu,fazladan bir kromozom ya da fazladan bir kromozom parçasının varlığının neden olduğu bir grup kusuru içerir. Normal bir hücredeki 23 kromozom çifti ayırt edilebilir ve bunlar genetikçiler tarafından numaralandırılmıştır.Down sendromlu çocuklarda 21.kromozom çiftinde iki kromozom yerine üç kromozom vardır. Bu çocuklarda kısa beden yapısı,kas gücü gevşekliği,kalp kusurları,hormon bezi kusurları,gevşek kemik eklemleri,küçük ağız yapısı,bodur parmaklı eller alışılmışın dışında avuç içi çizgileri gibi yaklaşık 60 değişik problem ortaya çıkar. Ortaya çıkma olasılığı ,1/600 dür.Ancak annenin yaşının yükselmesiyle birlikte 1/40 a kadar düşmektedir. Down sendromu hamileliğin 17.haftasında yapılan üçlü tarama/ amniyosentez testiyle kolaylıkla belirlenebilmektedir.

Gebelik Bozuklukları: Gebelik bozuklukları denilince akla ilk gelen,normal gebelik sürecindeki sapmadır.Bu erken doğum(prematüre)olabileceği gibi geç doğum (postmatüre) de olabilir. Her iki durumda da sapmanın süresi arttıkça doğacak çocuğun zihinsel yetersizlik yanında,çeşitli engeller gösterme olasılığı da artar.

Çevresel Faktörler: Ailenin sosyoekonomik düzeyinin düşük olması,beslenme ve sağlık problemleri anne-çocuk etkileşiminin yetersiz olması,çocuğun gelişimi için gerekli olan uyarıcıların yetersiz olmasıdır. Unutmayalım ki en büyük engel maddi ve manevi yetersizliklerdir.