AİLE EĞİTİMİ SEMİNERİ

Ceza çocuklara iş yaptırmak için sıkça kullanılan bir yöntem. Peki ceza gerçekten işe yarar mı? Ceza, çocukları motive eder mi?

CEZA NEDİR ? Ceza terimi, olumsuz bir itici uyarıcının, bir davranımın yapılmasından sonra ona bağlı olarak uygulanması olayına verilen teknik bir isimdir.

CEZA NEDİR ? Ceza, istenmedik davranımları bastırma tekniklerinden biridir. Davranış dağarcığına bir şey katmaz, fakat davranış dağarcığındaki bir davranışın bastırılmasını sağlayabilir.

CEZA NEDİR ? Bu anlamıyla ceza, yeni bir davranış öğrenmeyi değil, istenmedik bir davranışı yapmamayı öğretir

Ceza iki şekilde uygulanır Ceza iki şekilde uygulanır.. • Davranış itici bir uyarıcı ile sonuçlandırılır.(mesela bir tokat gibi) • Davranış ödülün ortamdan kaldırılması ile sonuçlanır. (sokağa çıkma yasağı gibi)

CEZANIN DAVRANIM BOYUTUNA ETKİLERİ

MEŞRULAŞTIRMA Ceza çoğu zaman bırakın çocuğu motive etmeyi, istenmeyen davranışı daha da pekiştirir. Çünkü, istenmeyen davranışı meşrulaştırır. Örneğin; ‘ Dersini yapmazsan, bilgisayarı açamazsın’ dediğimiz an çocuğa dersini yapmama hakkını vermiş oluruz. Ders yapmama meşrulaşır. ‘ Neyse parası öderiz’ diyerek sigara içen kişilerin yaptığı gibi davranmaya başlar.

CEZA GERÇEK SEBEBİ GÖZ ARDI EDER Cezayla iş yaptırmak, aynı zamanda gerçek sorunu göz ardı etmektir. Ödevini yaptırmak için cezaya başvurduğunuz an, çocuğun ödevi yapmama nedenini göz ardı etmiş oluruz. Çocuk ödevini yararlı ve anlamlı bulduysa, zaten yapardı. Çoğu zaman sorun çocuğun motivasyonu değil, istenilen işin kendisidir.

CEZA SİZİNLE İLGİLİ BİLGİ VERİR Eğer ortada ceza verecek bir durum varsa, veli olarak bazı şeyleri düşünmeliyiz. Muhtemelen istenilen şey çok mantıklı değildir. Örneğin; Ödev ne kadar mantıklı? Ödev yapmak ne kadar mantıklı? Belki istenilen şey çocuğun seviyesinin çok altında ya da üstünde. Belki de çok anlamsız. Ceza varsa, işin kendisinde sorun vardır. Her zaman olmasa da çoğu zaman.

İSTEKLERİ GÖZ ARDI ETME Ceza aslında veli olarak kendi isteklerinizi göz ardı etmektir. Amacımız çocuğa ödev yaptırmak mı yoksa kendi seçimlerini yapabilen bir çocuk yetiştirmek mi? Cezayla iş yaptırdığınız zaman, kendi seçimlerini veremeyen bir çocuk yetiştirmiş oluyorsunuz.

AHLAKİ GELİŞİM Cezayla büyüyen çocuk hayatı doğrular ve yanlışlar veya yapılması ve yapılmaması gerekenler olarak kodlamaya başlıyor. Bu şekilde referans noktaları başkaları tarafından belirlenmiş çocuk, hem duygusal hem de ahlaki açıdan gelişemiyor. Kendi kimliğini bulamıyor. Kendi tercihlerini ve değerlerini keşfedemiyor. Daha da kötüsü cezadan kaçmak için sık sık yalana başvurmaya başlıyor.

AHLAKİ GELİŞİM Doğrunun her zaman ödüllendirilmediği, yanlışın her zaman cezalandırılmadığı gerçek dünyada manüpulasyonu ve küçük hesapları öğreniyor. Yani ahlaki gelişimini tamamlamamış bir birey oluyor.

AHLAKİ GELİŞİM Ceza sadece sizin kontrol etme ihtiyacınızı karşılıyor. Tabii bunun özünde de güvensizlik var. Ceza ilişkileri bozarak güvensizliği de arttırır. Yalan söyleyen çocuğu daha da suçluyoruz ama bilmiyoruz ki çocuk aslında kendini güvende hissetmediği için yalan söylüyor.

Sonuç olarak ceza ile motive etmek; Kendi kimliğini bulamayan, Ahlaki gelişimini tamamlamayan, Hayatı doğru ve yanlış olarak algılayan bireyler yetiştirir.