ANNE-BABA DESTEĞİ VE BAŞARI Alpu Lisesi Rehberlik Servisi

Bu sunu da çocuklar için en önemli sosyal destek kaynağı olan anne babaların çocuklarına nasıl destek olacakları konusu üzerinde durulmuştur.

Anne baba desteği  Anne babalar doğru eleştiri yaparak, ilişkilerinde itaat yerine saygıyı egemen kılarak doğru bir disiplin anlayışıyla ve empatik davranarak çocuklarına destek olabilirler. ( Yıldırım 2006)

Kişilerarası ilişkilerde temel bazı kavramlar doğru eleştiri Eleştiri bir durum bir olay , kişi, davranış veya nesneyi ayrıntılarıyla değerlendirmek, eleştirilen şeyin değerini belirlemek amacıyla olumlu ve olumsuz yanlarıyla ortaya koymaktır. Türkiye’de günlük kişilerarası ilişkilerde kullanımına bakıldığında eleştiri mekanizmasının yanlış kullanıldığı , eleştiri adına insanların suçlandığı , azarlandığı, yargılandığı, aşağılandığı gözlenmektedir. ( Yıldırım , 2006. )

Örnek: Sabahleyin kalktığında yatağını yapmayan 13 yaşındaki Onur’a annesi şöyle demektedir: ‘ Boyun benimkini geçti yatağını yapmasını öğrenemedin. Sen bu gidişatla nasıl adam olacaksın!.. ‘ ) Yukarıdaki örnekteki eleştiri azarlama, suçlama , aşağılama ve hakaret niteliğindedir. Annenin yaptığı iyi niyetle ciddi bir hatadır. Anne babalar olarak çocuklarınızın bir bütün olarak sağlıklı gelişmesine katkıda bulunmak istiyorsanız eleştiriyi doğru olarak yapmanız beklenir

- itaat değil saygı Bireyi olumlu ve olumsuz yönleriyle değerli kabul etmek anlamındaki saygıyı maalesef itaat ile karıştırmaktayız. Öyle ki bir anne çocuğunun ne kadar saygılı olduğunu vurgulamak için ; ‘ tepesine vur ekmeğini al gıkı çıkmaz…’ demekte ve bunu gururla vurgulamaktadır. Depresyon , sosyal kaygı ve daha başka psikolojik belirtilerin saygı diye çocuklardan beklenen boyun eğici davranışlar ile anlamlı bir ilişki içinde olduğu yapılan kimi araştırmalar ile otaya çıkmıştır.

disiplin Belli ilkelere ve kurallara göre davranmak olan disiplin ; surat asmak, bağırmak , hakaret etmek, fiziki ceza uygulamak ,işkence yapmak değildir aksine disiplin, kurallar ve ilkelere göre davranma durumudur.

empati Empati insan ilişkilerinin harcı olarak tanımlanabilir empati Empati insan ilişkilerinin harcı olarak tanımlanabilir. Daha geniş anlamda empati; bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması , o kişinin duygu , düşünce ,istek veya amaçlarını doğru anlaması , anladıklarını o kişiye iletmesi süreci olarak tanımlanabilir

ANNE BABALARA ÖNERİLER çocuğunuzu tanımaya çalışınız Her insanın üstün ve zayıf yönleri vardır. Hiç kimse mükemmel değildir. Anne baba çocuğun ilgilerini, sağlık durumunu, yeteneklerini, sosyal destek sistemini, arkadaş çevresini, benlik algısını ve amaçlarını öğrenmeye çalışmalıdır. Benlik algısı çocuğun kendini nasıl gördüğüdür

Unutmamak gerek ki kavramları anlama algılama biçimi farklı olabilir. Örnek: saygı, içtenlik…

Geleceğe ilişkin planlar Geleceğe ilişkin planlarda çocuğunuzu destekleyiniz. Kısa ve uzun vadede amaçlarını belirlemesinde onu destekleyiniz. Belirlenen hedeflere ulaşmada karşılaşılan güçlüklerin arttığı günümüzde , hedefe doğru yürürken çocuğunuzun size her zamankinden daha fazla ihtiyacı olacaktır.

Çocuğunuza sohbet etme fırsatları yaratınız Çocuğunuzun kendini ifade etmesine olanak sağlayıp onu bu yönde güdüleyiniz. ‘’sohbet saati’’ belirlemekten kaçının. - Çocuğunuzun duygu,düşüncelerini anlamaya çalışın bunun için konuşmaya açık davetler kullanın.

Örnek: ‘bizim Türkçe öğretmeni çok acaip..’ Diyen çocuğunuza ; ‘acaip derken neyi kastediyorsun?’ Konuşmalarınızda çocuğunuza kızmayınız, azarlamayınız.. Sohbetin amacı çocuğun anlaşıldığını hissetmesi olmalıdır.

Çocuklarınızın görüş ve önerilerine önem veriniz Alışverişte, sosyal etkinlikte, okul ,ders veya meslek seçmede kısacası çocuğun yaşamıyla ilgili her şeyde çocuğun kendi görüş ve önerilerini dikkate alarak ayrıca fikirlerinizden yararlanmasına fırsat vererek çocuğunuza büyük destek sağlamış olursunuz.

Bir araştırma? 8-11. sınıf öğrencilerinden elde edilen verilere göre üst öğrenim düzeyine sahip anne babalar, çocuklarının görüşlerini daha az dikkate almaktadır ( akt: Yıldırım, 2006).

Beden dili yalan söylemez. Çocuğun duygu, düşünce ve isteklerini anlayabilmek için onun ne söylediğinin yanı sıra nasıl söylediğini de gözlemleyiniz. Çocuğunuzun bir sıkıntısı olduğunu hissettiğinizde - Canın bir şeye mi sıkıldı anlatmak ister misin?

Sosyal etkinlikler Sosyal ilişkilerinin gelişmesi için çocuğunuzun sosyal etkinliklere katılmasını destekleyiniz.

Bir araştırma 485 öğrenci ile yapılan çalışma: 2 haftada bir en az 1 kere sosyal etkinliklere katılan çocukların okul başarılarının yüksek olduğu, sınav kaygısı puanlarının düşük olduğu ortaya çıkmıştır.

Tutarlılık ve açıklık Tutarsızlık ve belirsizlik çocuğun gelişimini etkileyen en önemli durumlardan birisidir. Çocuğunuza söyleyeceklerinizi doğrudan ve açık şekilde söyleyiniz. Belirsiz mesajlar vermekten kaçınınız. - Sigara içen bir annenin çocuğuna sigaranın zararlarını anlatıp ondan içmemesini istemesi?

Sorumluluk sorunu Çocuğunuzun kendi sorumlulukların kendi üzerinize almayınız. Çocuğu küçük yaştan itibaren sorumluluk alması için fırsatlar verilmelidir. Çocuk kaşık tutmayı beceremeyebilir yemeği üzerine dökebilir ; ama yine de bu fırsat çocuğa verilmelidir. Yere düştüğünde yerden kendisinin kalkmasına imkan sağlanmalıdır.

Çocuğunuza güvendiğinizi hissettiriniz. Anne babanın , çocuğa güvenmesi çocuğun ruh sağlığı ve akademik başarısı üzerinde etkili olmaktadır. Sizde çocuğunuza güvendiğinizi gösterecek çok sayıda davranış sergileyebilirsiniz. Gerçekçi temellere dayanmayan güven ifadeleri geriye tepen silah gibidir.

Çocuğunuzu başkaları ile kıyaslamayınız. Çocuklar başkaları ile kıyaslanmaktan hoşlanmazlar. Hiç kimse doğrudan veya dolaylı olarak başkaları ile kıyaslanmaktan, başarısızsın denilmekten hoşlanmazlar. Çocuklarınızı bu şekilde kıyaslayarak onların başarısına ve gelişmesine katkıda bulunamazsınız.

Genellemeler yapmayınız Olumsuzlukları faciaya dönüştürmeyiniz. Çoğu zaman genellemeler bizi yanlış ve gerçekçi olmayan sonuçlara götürmektedir. Genelleme yapmayı terk etmek bu davranışı değiştirmek için; Abdulkadir Özer’in ‘Ben Değeri Tiryakiciliği’ adlı kitabından yararlanabilirsiniz.

Çocuklarınızı ailenin yönetimine katınız Çocuklarınızı ailenin yönetimine katınız. Çocuğunuz kendini ailenin önemli bir bireyi gibi hissedecektir. Kendine güvenen bir birey olarak yetişecek, problem çözme becerisi gelişecektir

Çocuklarınıza karşı duygularınızı kontrol ediniz Çocuklarınıza karşı duygularınızı kontrol ediniz. Öfkeyle kalkan zararla oturur. Çocuğunun bir hatası karşısında derhal sinirlenen sakinliğini koruyamayan anne babaların çocuğunun hatasını düzeltmelerine katkı getirmedikleri açıktır.

Bu noktada bir gerçek daha vardır ki , anlaşılmadığını düşünen , olumsuz tepkilere maruz kalan çocukta anne ve babaya karşı olumsuz duygulara eşlik eden bir savunma mekanizması da gelişmektedir

Çocuklarınızı ailenin yönetimine katınız. Çocuğunuz kendini ailenin önemli bir bireyi gibi hissedecektir. Kendine güvenen bir birey olarak yetişecek, problem çözme becerisi gelişecektir

Teknolojik araçların sizi yönetmesine izin vermeyiniz Ailenizde teknolojik araç gereçleri amaçlarınız doğrultusunda kullanabilme kültürü oluşturmaya çalışınız… İşiniz bittiğinde tv’nin düğmesine basıp kapatabilmelisiniz.

Çocuklarınıza ilişkin beklentilerinizde gerçekçi olunuz Gerçekçi olmayan beklentiler çocuğunuzu köşeye sıkıştırır. Gerçek dışı beklentiler çocuğu bunaltabilmekte, başarısızlık duygusu yaşamasına neden olabilmektedir.

İlginiz için teşekkürler…