ULUSLARARASI ÖĞRENCİ DEĞERLENDİRME PROGRAMI PISA Programme for International Student Assessment

PISA NEDİR? PISA - The Programme for International Student Assessment (Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı) kısaltmasıdır. OECD - Organisation for Economic Co-operation and Development (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilâtı) tarafından düzenlenir. 15 yaş grubu öğrencilerinin matematik, fen ve okuma becerileri alanlarındaki bilgi ve becerilerinin değerlendirildiği eğitimle ilgili dünyanın en kapsamlı tarama araştırmasıdır. Konuların içeriğini bilip bilmediklerini değil, gerçek yaşamda bu bilgileri kullanabilme; öğrendiklerini kullanarak bilinmeyen hakkında tahminde bulunabilme becerilerini ölçmektedir.

ULUSLARARASI KONSORSİYUM OECD SEKRETARYASI PISA YÖNETİM KURULU KATILIMCI ÜLKELER OECD ÜYESİ ÜLKELER OECD ÜYESİ OLMAYAN ÜLKELER ULUSLARARASI KONSORSİYUM Kalite standartları ve güvencesi İletişim Örneklem Değerlendirme çerçevesinin hazırlanması Ölçme araçlarının hazırlanması Çeviri/doğrulama işlemleri Değerlendirme ile ilgili işlemler Veri toplama ve işleme İstatistiksel analiz Raporlaştırma UZMAN GRUPLAR Matematik Uzman Grubu Okuma Becerileri Uzman Grubu Fen Uzman Grubu Anket Uzman Grubu Teknik Uzman Grubu Gerek duyulan diğerleri ULUSAL MERKEZ Ulusal Proje Yöneticisi Ulusal Proje Ekibi AÇIK FORUM (Okuma Becerileri, Fen, Matematik) Konsorsiyumda Acer (Australian Council for Educational Research) liderliğinde örneklem seçiminde Westat (ABD), dil, çeviri ve adaptasyon çalışmalarında cApStAn (Belçika) gibi birçok uluslararası kurum çalışmaktadır.

Yapılan değerlendirmeler ile öğrencilerin; Okuma Becerileri Matematik Okuryazarlığı Fen Okuryazarlığı Ayrıca uygulanan anketler ile; motivasyonları kendileri hakkındaki görüşleri öğrenme biçimleri okul ortamları aileleri ile ilgili veriler toplanmaktadır. 3 yılda bir tekrarlanmaktadır.

PISA NEDEN ÖNEMLİ? Yarışma veya sınav değil, bir durum belirleme çalışmasıdır. Yalnızca bilgi düzeyini ölçmek yerine, farklı bilgileri bir araya getirebilme, seçenekleri karşılaştırabilme, gerçek yaşam koşullarında bilgiyi kullanarak sonuca ulaşma gibi becerileri ölçer. Bireysel olarak öğrencilerin veya okulların değil, ülkelerin eğitim sistemlerinin durumunu ortaya koymaktadır. Anketlerde toplanan veriler ve öğrencilerin sınavlarda elde ettikleri puanlar birlikte değerlendirilerek farklı ülkelerde uygulanmakta olan eğitim sistemleri birçok açıdan karşılaştırılır ve dünyadaki eğitim sistemlerinin benzer ve farklı yanlarını, güçlü ve zayıf yönlerini ortaya koyar. Ülkelerin uluslararası düzeyde kaliteli insan gücü olarak konumunu belirler. Eğitim alanında yapılan araştırmalara kaynak (veri tabanı) oluşturur.

Politika belirleyici özelliği: Her ülkeye, diğer ülkelere kıyasla ve kendi içlerinde ne durumda olduklarını ve öğrencilerini ne kadar etkili eğittiklerini gösterir. Yeni politikalar ve eğitim-öğretim programları geliştirmeleri için hükümetlere bilgi sağlar. Günümüzde birçok ülke PISA sonuçlarına göre ulusal hedefler ve ölçütler belirlemekte; eğitim sistemlerinde köklü ve kalıcı reformlar yapmaktadır. Eğitimde kalite düzeyinin yükseltilmesine yönelik standartlar sağlar.

Düzenli olarak yapılması: Ülkelerin hedeflerinin ne kadarına ulaştıklarını izlemelerine imkân tanır. Geniş coğrafi yapısı: PISA 2000’e iki uygulama şeklinde (2002’de 11 ülke katılmış) 43 ülke, PISA 2003’e 41 ülke, PISA 2006’ya 30’u OECD üyesi olmak üzere 57 ülke, PISA 2009’a 74 ülke katılmıştır. PISA 2009’a önce 34’ü OECD üyesi olmak üzere toplam 65 ülke katılmış, daha sonra 9 ülkenin katılımı ile bir ek çalışma yapılmıştır. PISA 2012’ye 67 ülke katılmıştır. 2015’de PISA’ya 67 ülkenin katılması planlanmaktadır.

PISA’YA KATILAN ÜLKELER    OECD Üyesi Ülkeler                                          Diğer Katılımcı Ülkeler                    Avustralya1 Kore1 Arnavutluk4 Lihtenştayn1 Avusturya1 Lüksemburg1 Arjantin3 Litvanya3 Belçika1 Meksika1 Brezilya1 Makao-Çin2 Kanada1 Hollanda1 Bulgaristan3 Malezya5 Şili3 Yeni Zelanda1 Çin (Şanghay) 4 Karadağ3 Çek Cumhuriyeti1 Norveç1 Tayvan Çin3 Peru4 Danimarka1 Polonya1 Kolombiya3 Katar3 Finlandiya1 Portekiz1 Kosta Rika5 Romanya3 Fransa1 Slovak Cumhuriyeti2 Hırvatistan3 Rusya Federasyonu1 Almanya1 Slovenya3 Kıbrıs5 Sırbistan2 Yunanistan1 İspanya1 Estonya3 Singapur4 Macaristan1 İsveç1 Gürcistan5 Tayland2 İzlanda1 İsviçre1 Hong-Kong Çin2 Trinidad ve Tobago4 İrlanda1 Türkiye2 Endoezya2 Tunus2 İsrail3 Birleşik Krallık1 Ürdün3 Birleşik Arap Emirlikleri5 İtalya1 Birleşmiş Milletler1 Kazakistan3 Uruguay2 Japonya1   Letonya1 Vietnam5 PISA’yı önemli yapan özelliklerden biri de geniş coğrafi kapsamıdır. Uygulamaya 2000’de 32, 2003’te 41, 2006’da 57, 2009’da 65 ülke katılmış ve 2012’de 67 ülkenin katılması planlanmaktadır. 1=PISA 2000’den itibaren katılan ülkeler 4=PISA 2009’dan itibaren katılan ülkeler 2=PISA 2003’ten itibaren katılan ülkeler 5=İlk kez PISA 2012’de katılan ülkeler 3=PISA 2006 ‘ten itibaren katılan ülkeler

Yeni bir “okuryazarlık” kavramı: Okuryazarlık kavramı; öğrencilerin bilgilerini günlük yaşamda kullanma, mantıksal sonuçlara varma çeşitli durumlarla ilgili problemleri yorumlamak ve çözmek için öğrendiklerinden çıkarımlarda bulunma kapasitesi olarak tanımlanmaktadır. PISA, öğrencilerin sadece okulda verilen temel bilgileri öğrenip öğrenemediklerini değil, aynı zamanda öğrendiklerini kullanarak bilinmeyen hakkında tahminde bulunup bulunamadıklarını ve bilgilerini okul içerisinde ve okul dışı durumlarda uygulayıp uygulayamadıklarını da araştırmaktadır.

PROJENİN MALİYETİ PISA projesine, üyelik aidatı ve fikri hak alımı giderleri olarak bir ücret ödenmektedir. PISA 2015 çalışmasında pilot ve esas uygulamalar için ülkemizin katılımcı aidatı olarak ödediği miktar yaklaşık 182 bin Avro civarındadır. Bu da 4 yıl boyunca yıllık 45.500 Avro ödenecektir. Bu miktara ölçme araçlarının basımı ve okullara ulaştırılması, hazırlanan ulusal raporların basımı ve yayınlanması gibi ulusal düzeyde yapılan işlemlerle ilgili harcamalar dâhil değildir.

PISA UYGULAMA DÖNGÜSÜ 2000 2003 2006 2009 2012 2015 OKUMA BECERİLERİ FEN MATEMATİK 2000 2003 2006 2009 2012 2015 OKUMA BECERİLERİ MATEMATİK FEN

PISA UYGULAMA SÜRECİ PISA Yönetim Kurulunda, yapılacak çalışmaların detayları en az üç yıl önceden görüşülmeye başlanır. Uygulanacak ölçme araçları PISA ulusal merkezlere gönderilerek görüşler alınır. Sonra bu ölçme araçları tekrardan çeviri ve uyarlama işlemlerinin yapılması için ulusal merkezlere gönderilir. Esas uygulamadan bir yıl önce pilot uygulama yapılır. Amaç, karşılaşılan eksiklerin ve hataların giderilerek ölçme araçlarının esas uygulama için hazır hale getirilmesidir. Esas uygulama yapılır. Veriler ilgili kuruluşa gönderilir. Veri temizleme, analiz ve rapor oluşturma işlemlerinin ardından uluslararası bir rapor yayınlanır. Ülkeler de kendi ulusal raporlarını hazırlar ve yayınlarlar.

ÖRNEKLEM PISA öğrenci evreni, okul türüne bakılmaksızın okullarda öğrenim gören, değerlendirmenin yapılacağı tarih itibariyle yaşları 15 yaş grubu, en az altı yıllık örgün eğitimi tamamlamış öğrencilerden oluşmaktadır. 15 yaş grubunun kullanılması, öğrenci başarılarının bütün ülkelerdeki zorunlu eğitimin bitiminde veya zorunlu eğitim tamamlanmadan önce karşılaştırılabilmesini sağlamaktadır. Çalışma için örneklem belirlenirken katılımcı ülkelerde öğrenim gören öğrencilerin kayıtlı oldukları okulların türleri (mesleki ortaöğretim, genel ortaöğretim, ilköğretim), okulların bulunduğu yerlerin konumu (köy, şehir, kasaba), katılımcı ülkenin çalışmada esas teşkil edecek olan veri toplama bölgeleri (coğrafi bölge veya istatistiki bölge), okulların idari biçimi (kamu veya özel) vb. değişken tanımları kullanılmaktadır.

PISA 2012 uygulamasına katılan okullar, 12 istatistikî bölgeye (NUTS 1), program türüne ve öğrencilerin temsil edilme oranlarına göre uluslararası istatistik firması-Westat tarafından 15 yaş grubu öğrencisi olan ve olabilecek tüm okullar arasından seçilmiştir. PISA 2015 Pilot Uygulaması için de örneklem seçiminde 12 istatistiki bölgenin kullanılmasına karar verilmiştir. BÖLGELER   OKUL TÜRÜ TR1- İstanbul Bölgesi İlköğretim Programı TR2- Batı Marmara Bölgesi Genel Lise Programı TR3-Ege Bölgesi Anadolu Lisesi Programı TR4-Doğu Marmara Bölgesi Fen Lisesi Programı TR5-Batı Anadolu Bölgesi Sosyal Bilimler Lisesi Programı TR6-Akdeniz Bölgesi Anadolu Öğretmen Lisesi Programı TR7-Orta Anadolu Bölgesi Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi Programı TR8-Batı Karadeniz Bölgesi Meslek Lisesi Programı TR9-Doğu Karadeniz Bölgesi Anadolu Meslek Lisesi Programı TRA-Kuzeydoğu Anadolu Bölgsi Teknik Lise Programı TRB-Ortadoğu Anadolu Bölgesi Anadolu Teknik Lisesi Programı TRC-Güneydoğu Anadolu Bölgesi Çok Programlı Lise Programı Polis Koleji Programı

PISA’DAKİ ÖLÇME ARAÇLARI: ÖLÇME NASIL YAPILMAKTADIR? Ölçme araçları değerlendirme ünitelerinden (senaryolardan) oluşmaktadır. Bir ünitede metinler, şekiller, tablolar ve/veya grafiklerden oluşan ortak bir madde kökü ile ardından gelen metnin, şeklin, tablonun ya da grafiğin farklı yönleri ile ilgili maddeler bulunmaktadır. Bu maddelerin yaklaşık yarısı öğrencilerin 4 ya da 5 seçenekten birini işaretledikleri çoktan seçmeli (basit çoktan seçmeli) ya da öğrencilerin bir dizi önermeyi “evet/hayır”, veya “katılıyorum/katılmıyorum” gibi muhtemel iki yanıttan birini seçerek değerlendirdikleri maddelerden (karmaşık çoktan seçmeli) oluşmaktadır. Kalan maddeler ise, öğrencilerin kısa ya da uzun, kendi yanıtlarını oluşturmalarının istendiği açık uçlu maddelerdir. Sadece bir kısmı doğru olan ya da istenenden daha basit bir açıklama yapılan yanıtlara kısmî puan verilmektedir. Puanlama işlemi, bu konuda eğitim almış kişiler tarafından, detaylı puanlayıcı kılavuzunda yer alan yönergelere göre gerçekleştirilmektedir.

PISA 2015 Uygulaması Seçenekleri Bilgisayar Tabanlı Sınav (120 dk) Öğrenci Anketi (30 dk) Seçmeli Anketler Bilgisayar Okur-yazarlığı (10 dk) Eğitim Kariyeri Finans Okur-yazarlığı Anketi (60 dk) Örneklem : 6300 (150 okul x 42 öğrenci) Kağıt-Kalem Örneklem : 5250 (150 okul x 35 öğrenci)

PISA BTD Örnek Soru Ekranı

PISA Kâğıt-kalem Soru Örneği

PISA Maddeleri ve Öğrenci Yeterlikleri Arasındaki ilişki YETERLİK DÜZEYLERİ Elde edilen sonuçlar ile belirli sayıdaki okuryazarlık değişkenlerinden her biri için bir ya da daha fazla ölçek tanımlanır. Bu sürekli ölçek ile her bir öğrencinin yerini kestirmek ve o alandaki okuryazarlığının hangi seviyede olduğunu görmek, maddelerin güçlük düzeylerini belirlemek mümkün olmaktadır. PISA Maddeleri ve Öğrenci Yeterlikleri Arasındaki ilişki A öğrencisinin I’den V’ e kadar olan görevleri başarıyla tamamlaması ve VI’yı da büyük ihtimalle yapması beklenir. B öğrencisinin I, II, III’ü başarıyla tamamlaması, düşük bir ihtimalle IV‘ü yapması, V ve VI’yı başarı ile tamamlayamaması beklenir. C öğrencisinin II’den VI’ya kadar olan maddeleri başarıyla tamamlayamaması ve I no’lu maddeyi de düşük bir ihtimalle yapması beklenir. Madde VI Madde V Madde IV Madde III Madde II Madde I Yüksek zorluk derecesindeki maddeler Orta derecede zorluktaki maddeler Düşük zorluk derecesindeki maddeler

PISA 2012 UYGULAMASI

PISA 2012 Ağırlıklı alan Matematik Okuryazarlığı olmuştur. Matematik okuryazarlığı, fen okuryazarlığı ve okuma becerileri alanlarında kağıt-kalem değerlendirmesi, isteğe bağlı olarak matematik okuryazarlığı, okuma becerileri ve problem çözme becerileri alanlarında Bilgisayar Tabanlı Değerlendirme yapılmıştır. Türkiye; Matematik okuryazarlığı, fen okuryazarlığı ve okuma becerileri alanlarında yapılacak olan kağıt-kalem değerlendirmesine, İlk defa problem çözme alanında yapılacak olan bilgisayar tabanlı değerlendirmeye, Temel anket değerlendirmelerine (Öğrenci ve Okul anketi) ve Bilişim Teknolojileri anketine katılmıştır. Bilişim teknolojilerine yönelik becerilerin değerlendirilmesi alanında; 2005’te fen alanında BTD, 2009’da e-metin okuma üzerine (20 ülkede) bir değerlendirme yapılmıştır.

PISA 2012 Kapsamında Yapılan Çalışmalar Genel Müdürlüğümüz tarafından 57 il ve 170 okuldan gelen okul koordinatörleri ile alan öğretmenleri olmak üzere yaklaşık 700 kişiyle 30 Ocak-02 Şubat 2012 tarihleri arasında Antalya-Kemer’de; Öğrencilerimizin uluslararası standartlarda hazırlanan madde tipleri ile değerlendirilmesi ve açık uçlu madde tipleri ile ilgili çalışmalar yapılması, Okullarının ülkemizi temsil ettiklerinin bilinciyle öğrencilerin özgüvenleri ve motivasyonlarının artırılması, Okullardaki öğretim süreçlerinin geliştirilmesi, İyileştirme ve geliştirme çalışmalarında uluslararası projede illerini temsil eden okullara öncelik verilmesi amacıyla bilgilendirme toplantısı yapılmıştır.

PISA 2012 İÇİN YAPILACAK ÇALIŞMALAR Aralık 2013 içerisinde açılanacak PISA 2012 Uluslararası Raporu’n açıklanmasına takiben ülkemiz ön raporu da hazırlanarak sunulacaktır. PISA 2012 sonuçlarının açıklanmasından sonra, bu uygulamaya ilişkin olarak ilgili genel müdürlerden üst düzey yöneticilerle ülkemiz sonuçları hakkında bilgilendirme toplantısı yapılacaktır. Ayrıca PISA 2012 sonuçlarının değerlendirmesi üzerine uygulamada yer almış okulların matematik, fen ve okuma becerileri alanlarından seçilecek öğretmenlerle bilgilendirme toplantısı yapılacaktır.

PISA 2015 UYGULAMASI

PISA 2015 UYGULAMASI Ağırlıklı alan Fen Okuryazarlığı olacaktır. Türkiye; Fen, matematik ve okuma alanında yapılacak değerlendirmelerde, İşbirlikçi Problem Çözme değerlendirmesinde, Temel anket değerlendirmelerinde (Öğrenci ve Okul anketi) Bilgisayar Tabanlı Değerlendirme (BTD) yöntemini kullanacaktır.

PISA 2015 İÇİN YAPILACAK ÇALIŞMALAR Önümüzdeki aylarda yapılacak toplantılara katılım sağlanacaktır. Pilot uygulama için okul koordinatörleri ve seçilecek olan test uygulayıcı yardımcıları için Şubat ayında hizmetiçi eğitim verilecektir. Pilot uygulama öncesi test uygulayıcılarına Mart ayında gerekli eğitim verilecektir. Bunlara ilaveten esas uygulama yapılacak okulların seçildiği illerdeki ilgili İl Milli Eğitim Müdürleri ile bu okulların bağlı oldukları genel müdürlüklerden ilgili personelin yer alacağı bir eğitim semineri düzenlenecektir. PISA 2015 esas uygulama yapılacak olan okulların fen, matematik ve okuma becerileri öğretmenlerine uygulama öncesi öğrencilerin hazırlanmasına yönelik bir seminer verilecektir.

PISA KAPSAMINDA YÜRÜTLEN DİĞER ÇALIŞMALAR PISA ile ilgili genel bilgiler ve ülkemiz adına yaptığımız çalışmalar, hazırlanmış olan internet sayfası ile kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Hazırlanmış olan bu sitede önceki döngülerdeki raporlar ve PISA tarafından her ay yayınlanan bültenlerin Türkçe çevirileri bulunmaktadır. Ayrıca PISA 2015 sınavının uygulanacağı okullar için gerekli olan her türlü bilgi ve dokümanlar da buradan paylaşılacaktır

TEŞEKKÜRLER PISA Türkiye (pisa.meb.gov.tr)