TÜRK EDEBİYATI - DİL VE ANLATIM SERCAN ERGÜN TÜRK EDEBİYATI - DİL VE ANLATIM www.odevdunyasi.com 31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ

1980 SONRASI ŞİİRİMİZ Türk şiiri 1980 sonrasında ülkeyi içine düştüğü siyasî kaostan kurtaran 12 Eylül askerî müdahalesinden sonra bu ideolojik ve siyasî havanın etkisinden kurtularak yeniden kendi yatağına döner. 1980 sonrasında çıkan şiir ve edebiyat dergilerinde kendini gösteren birçok yeni şair vardır ve bunların şiir çalışmaları oldukça dağınık bir manzara göstermektedir. 1980’li ve 90’lı yılların şiirinde geçmişte Yedi Meşaleciler ya da Garip şiirinde görüldüğü gibi dikkate değer bir grup çalışması, bir ortak şiir hareketi oluşmuş değildir. 31.01.2009

Sadece bir grup şair, Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra “açıklık politikası”nın bir sonucu olarak “YENİBÜTÜNCÜ“ adını verdikleri yeni bir yapılanmaya doğru gitmek istemeleriyle dikkati çeker. Seyit Nezir, Veysel Çolak, Hüseyin Haydar, Metin Cengiz, Tuğrul Keskin’in imzaladığı “YENİBÜTÜN: “Kendini Biriktiren Bireyin Şiiri” başlıklı bildiri Broy dergisinde çıkar. Ancak bu hareket şiirimizde esaslı bir değişmeye yol açamamıştır. 31.01.2009

80’li ve 90’lı yılların şairleri daha eserlerini tamamlamış ve zamanın ayıklayıcı süzgecinden geçmiş değildirler. Bu bakımdan haklarında yapılacak değerlendirmeler ister istemez eksik kalmak durumundadır. Bununla birlikte yine de bu yılların şiiri hakkında bazı genel değerlendirmeler yapılabilir. 1. 80’li ve 90’lı yılların şiirinde dikkati çeken önemli noktalardan birisi şairlerin şiirimizin bütün geçmişine, hangi dünya görüşüne sahip olursa olsun şiirin büyük ustalarına sahip çıkmaları, şiirin esasen bir araç olmayıp bir amaç olduğuna ve esas konusunun birey olduğuna inanmalarıdır. 2. Bu yıllarda çıkan dergilerde görülen önemli bir başka ortak nokta da şiiri teorik planda ele alan tartışmaların oldukça fazla oluşudur. 31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ

3.1990’lı yılların sonunda medyanın, daha doğrusu radyo ve televizyonun şiir üretimiyle yakından ilgilenmeye başlamasıdır. Bunun sonucunda son yıllarda şiir klipleri, şiir kasetleri ve CD’leri yapma ve bunları medyada tanıtma modası doğmuştur. 4. Bazı televizyonların şiir saatlerinde, hatta haber programlarında yeni çıkan şiir kitapları tanıtılmakta ve kitapları daha çok satmanın yolları aranmaktadır. Sansasyonel çıkışlarla gazete sayfalarını günlerce meşgul eden şairler de dikkati çeken başka bir olgudur. 31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ

Yine de günümüzde bu ticarîleşme modasının dışında kalan gerçek şiir işçileri çalışmalarını sürdürmekte ve şiirimize yeni yollar açmaktadırlar. 1980’li ve 90’lı yılların şiirinde en önde gelen isimler arasında “1960 Kuşağı Şairleri” diye de nitelenen 1935-1945 arasında doğmuş Hilmi Yavuz, Özdemir İnce, Ataol Behramoğlu, İsmet Özel ve Süreyya Berfe’yi saymamız gerekiyor. 1950’li yıllarda doğan Enis Batur, Ebubekir Eroğlu, Murathan Mungan ve Haydar Ergülen ise daha sonraki kuşağın parlayan isimleri arasındadır. www.edebiyatogretmeni.net 31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ

Kasım 1985`te yayımlanmaya başlayan aylık şiir dergisi Broy`un sahibi Meliha Akça`dır. yayın danışmanlığını ise Seyyit Nezir üstlendi. dergide dünya şairlerinin kişilikleri ve sanatlarının değerlendirildiği özel bölümler hazırlandı. nesrin arman, Ahmet Necdet gibi isimlerin eserlerine yer verildi. daha sonra kapanan Broy dergisi`nin yerine Broy yayınevi bu günlerde yeni bir dergi çıkartmaya başladı. Yeni olan bu derginin aksine ismi ESKİ… 31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ

Broy Dergisi Aylık Şiir Dergisi, 1985 yılında yayına başladı ve 1991 yılındaki Körfez Krizi'nin ekonomik etkileri nedeniyle 60. sayısıyla yayını sona erdirdi. Ülkemizde uzun yıllar yayımlanmış olan bir şiir dergisidir. Genel yayın yönetmenliğini Seyyit Nezir yapmıştır. 12 Eylül askeri darbesi sonrası toplumsal hayatımızın çekiniklerini aşmasında oldukça önemli katkılar sağlamıştır. 1980 sonrası Türk şiirine katılan şairlerimizin neredeyse tümünün ilk şiirleri Broy'da yayımlanmıştır. Broy ile birlikte türk şiirseverler dünya şiirinin önemli isimlerini tanıma ve okuma fırsatı bulmuştur. Broy şiir dergisinin özel sayılarından birinde cumhuriyetin ilk yıllarında yayımlanan Resimli Ay Mecmuasının Nazım Hikmet'e ait olan tüm yazı ve şiirlerinin tıpkı basımları 64 sayfalık ek olarak yapılmış ve okurlarına sunulmuştur. Derginin şiir yapısı ülkemizdeki marksist şiir anlayışıyla bireyci şiirin kesiştiği katmanlarında eserlerini veren şairlerimizi türk şiir hayatına katmıştır. Broy sözcüğü Ruhi Su'nun Kocabey türküsünde “brooyy!” seslenme biçimi olarak görülür. Derginin adı bu sesleniş biçiminden esinlenerek BROY olarak Seyyit Nezir tarafından konulmuştur. 31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ

31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ

Haydar ERGÜLEN (1956- …) 1956 yılında Eskişehir'de doğdu. Ankara Aydınlıkevler Lisesi'ni ve ODTÜ Sosyoloji  Bölümü'nü bitirdi. Anadolu Üniversitesi İletişim Sanatları Bölümü'nde asistanlık yaptı. Daha sonra İstanbul'da reklam yazarı olarak çalışmaya başladı. Şiirleri, “Adam Sanat, Felsefe Dergisi, Gösteri, No, Öküz, Sombahar, Somut, Türk Dili, Varlık, Yaşasın Edebiyat, Yazko Edebiyat, Yusufçuk vb.” gibi dergilerde yayımlandı. 1983'te arkadaşları ile birlikte “Üç Çiçek Dergisi'ni” çıkardı, “Şiir Atı'na” emeği geçenlerden. Şiirleri kadar denemeleri ve şiir değerlendirmeleri ile ilgi uyandırıyor. Çeşitli ödülleri vardır. 31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ

ESERLERİ Şiir : Karşılığını Bulamamış Sorular (1981) Sokak Prensesi (1990) Sırat Şiirleri (1991) Eskiden Terzi (1995) Kırk Şiir ve Bir (1997) Karton Valiz (1999) Hafıza ("Hafız" adı altında, 1999) Ölüm Bir Skandal (2000) Toplu Şiirleri: Nar (1.cilt, 2000) Toplu Şiirleri: Hafız ve Semender (2. cilt, 2002) Keder Gibi Ödünç (2005) Üzgün Kediler Gazeli (2007) Deneme : Haziran, Tekrar (2000) Üvey Sokak (2005) www.odevdunyasi.com 31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ

HÜSEYİN ATLANSOY (1962- …) 1962 Mihalıççık, Eskişehir doğumlu. İlk, orta ve lise öğrenimini Eskişehir’de tamamladı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü mezunu. Kırıkkale Üniversitesi’nde Yüksek Lisans yaptı. Şiirlerini “Diriliş, Yönelişler, Yedi İklim, Bürde, Kayıtlar, İpek Dili, Dergâh, Kaşgar ve Hece” dergilerinde yayımladı. Felsefe grubu öğretmenliği yapıyor. Kitapları: İntihar İlacı (Bürde Yayınevi,1991); Balkon Çıkmazında Efendilik Tarihi (Yediiklim Yayınevi, 1987) Şehir Konuşmaları (Yazı Yayınevi, 1990); İlk Sözler, (Kaknüs Yayınları, 1998); Kaçak Yolcu (Kaknüs Yayınları 1998); Karşılama Töreni (Hece Yayınları, 2005). 1990 Yazarlar Birliği Şiir Ödülü. 31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ

ASAF HALET ÇELEBİ (1907- 1958 İstanbul'da doğdu. Galatasaray Lisesi’nde 8 yıl eğitim gördü. Babasından Fransızca ve Farsça, Mevlevi Şeyhi Ahmet Remzi Dede (Akyürek) ile Rauf Yekta Bey’den musiki ve nota dersleri aldı. Kısa bir süre kaldığı Fransa'dan dönüşünde üç yıl Sanayi-i Nefise Mektebi’nde öğrenim gördü. Adliye Meslek Mektebi’nden mezun oldu. Gençlik yıllarında divan edebiyatından etkilendi. Gazeller ve rubailer yazdı. 1937'den sonra serbest ölçü kullanmaya ve Batı şiirinin tekniklerine yönelmeye başladı. Yeni şiir akımının önde gelen dergilerinden Ses, Hamle, Sokak, Servet-i Fünun-Uyanış'ta ve Gün gazetesinde 1938-1941 yılları arasında ilk şiirleri yayınlandı. Bu şiirlerinde ergenlik çağına ait duygular, çocukluk, masallar ve tekerlemelerin gerçeküstü dünyası gibi temaları kullandı. Şiir Kitapları: He(1942) Laleler(1943) Lâmelif (1945) Om Mani Padme Hum (1953) 31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ

“Benim Gözümle Şiir Davası” (1954) adlı altı makalede poetikasını açıkladı. Ses, imge, anlam ve düşünce olarak kültürler arası ve metinler arası bir nitelik taşıyan şiirleriyle Asaf Halet, Türk şiirinde “modern gelenekçi” tavrın temsilcisi oldu. Şiirlerinin yanı sıra eski edebiyat ile ilgili çalışmalarıyla da tanınan Çelebi, Hint ve Fars Edebiyatları üzerine yaptığı çalışmaları dergilerde ve kitaplarda yayınladı. 31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ

Sedat Umran ( 1926- …) İstanbulda doğdu. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdi. Çeşitli kuruluşlarda mütercimlik yaptı. 1974'de İzmit Sümerbank Boru Fabrikası mütercimi iken emekli oldu. ESERLERİ: ilk şiir kitabı Meş'aleler kendi yayını olarak 1949'da çıktı. İkinci kitabı Leke 1979 yılında Soyut dergisi yayınları arasında yayımlandı. Umran, edebiyat dünyasında trajik ben'in ızdırabını ve eşyanın içdünyasını yansıtan bu kitabı ile tanındı. Sevgi şiirlerinden oluşan “Gittin Taş Atarak Denizlerime “isimli şiir kitabı ise 1990'da Akabe yayınevi tarafından basıldı. Şair son yirmi yıldır değişik dergilerde yer alan şiirlerini Kara Işıldak adı altında topladı. Umran'ın şiirindeki son merhaleyi yansıtan 100 mısralık 25 dörtlüğü ise Kış Dörtlükleri üstbaşlığını taşımakta olup bu şiiri Türk Edebiyatı dergisinde yayımlanmıştır. Umran'ın Almanca'dan yaptığı çok sayıda çevirisi de bulunmaktadır. 31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ

Sezai Karakoç (1933 - …) Sezai Karakoç, 1933 yılında Diyarbakır’ın Ergani ilçesinde dünyaya gelir. Şairin çocukluğu Ergani, Maden ve Dicle ilçelerinde geçer. Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesini kazanarak başladığı yüksek öğrenimini, 1955’te fakültenin mali şubesinden mezuniyetle tamamlar. Pek çok resmi görevde bulunur. Görevi icabı Anadolu’yu çok gezer ve birçok il, ilçeyi inceleme, tanıma fırsatı bulur. Çeşitli görevlerde bulunur. 1973’ten bu yana da hiçbir resmi görev almaz. Kurucusu bulunduğu ‘Diriliş Yayınları’ ve ‘Diriliş Dergisi’ ile İstanbul’da yayım hayatına devam eder. Kurduğu bir partiyle siyaseti dener; fakat başarılı olamaz. Günümüzün üretken şairlerindendir. Şiir üslubu bakımından, az çok İkinci Yeni’ye yakın sayılsa da, şiirinde işlediği temalar, inandığı değerler bakımından şiirimizde yeni ve değişik bir sestir. 31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ

ESERLERİ Şiir Kitapları: Körfez,Şahdamar, Hızırla Kırk Saat, Sesler,Taha’nın Kitabı, Gül Muştusu, Zamana Adanmış Sözler, Leyla ile Mecnun, Mona Rosa. Araştırma ve Fikir Kitapları: Yunus Emre, Mevlana, Mehmet Akif, İslam’ın Dirilişi, Ölümden Sonra Kalkış, Mağara ve Işık. Hikaye Kitapları: Hikayeler I - Meydan Ortaya Çıktığında (1978), Hikayeler II - Portreler (1982) www.odevdunyasi.com 31.01.2009 TOKAT GOP LİSESİ