İLAÇ ADVERS ETKİ TAKİBİ VE BİLDİRİMİ Prof. Dr.Cenk CAN

Akılcı İlaç Kullanımı: DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ 1985 Akılcı İlaç Kullanımı: Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre uygun ilacı, uygun süre ve dozajda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmeleridir.

AMAÇ Sağlık hizmeti kalitesini artırmak Tedavi maliyetlerini azaltmak

Etkinlik Güvenlilik Uygunluk Maliyet Tedavinin hastaya zarar vermemesi

"Primum non nocere" Hippokrates MÖ 460 -370

‘To undergo treatment you have to be very healthy, because apart from your sickness you have to stand the medicine’ Molière(1622-1673)

Talidomid Faciası

1953 Almanya’da özellikle gebelik bulantı-kusmalarına karşı kullanılmak üzere talidomid isimli ilaç üretildi Talidomid uykusuzluk, depresyon ve gebelik bulantı kusmalarına karşı ‘mucize ilaç’ olarak tanındı

1961 Avustralyalı doktor William McBride çalıştığı hastanede malformasyonlu bebek doğumlarında artış ile gebelikte talidomid kullanımı arasında ilişki buldu ve Lancet dergisinde yayınladı. İlaç piyasadan çekildi

46 ülkede 10.000’den fazla bebek etkilendi

İlaçların zararlı etkilerinin daha geniş hasta topluluklarını etkilemesinin önlenmesi İlaçların yarar / zarar oranının belirlenerek kullanılması İlaçların izlenmesi

Pazarlama öncesi izlem

Hayvan deneyleri (Uygun mu??)

Klinik çalışmalar (Yeterli mi??) FAZ POPÜLASYON SAYI SÜRE Faz I Faz II Sağlıklı gönüllüler 50-100 1 yıl Faz II Hastalar 100-300 1-2 yıl Faz III 1000-5000 3-4 yıl

Advers etkiler yönünden ruhsatlandırma öncesi klinik çalışmalardan elde edilen bilgiler yetersiz; Hastalar “seçilmiş” ve sayıca yetersizdir (<5.000 hasta), 1/10.000 bir advers etki için 30.000 hasta gerekir Süre kısadır, uzun dönemde ortaya çıkabilecek problemleri yansıtmaz Özel hasta grupları (çocuk, yaşlı ve gebe) çalışılmamıştır İlaç etkileşimleri ile ilgili bilgiler eksik veya yoktur

Pazarlama sonrası izlem FAZ AMAÇ POPÜLASYON SAYI SÜRE Faz IV Ruhsat sonrası Yarar/risk oranı Uzun süreli güvenlilik verileri Hastalar Değişken

Pharmacovigilance Pharmakon (ilaç) Vigilance (uyanık olmak)

DSÖ Uluslararası İlaç İzleme Programı 1968 DSÖ Uluslararası İlaç İzleme Programı

Tarih Meydana gelen gelişme 1985 Türk İlaç Advers Etkilerini İzleme ve Değerlendirme Merkezi’nin (TADMER) kuruluşu 1987 DSÖ Uluslararası İlaç İzleme İşbirliği Merkezine Üye Olunması 2005 “Beşeri Tıbbi Ürünlerin Güvenliliğinin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelik”in yürürlüğe girmesi TADMER’in adının TÜFAM olarak değiştirilmesi

TÜFAM Bakanlık İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü bünyesinde kurulmuş olan Türkiye Farmakovijilans Merkezi

Farmakovijilans Advers etkilerin ve beşeri tıbbi ürünlere bağlı diğer sorunların saptanması, değerlendirilmesi, tanımlanması ve önlenmesi ile ilgili bilimsel çalışmalar

Bir fizyolojik fonksiyonu düzeltmek       Beşeri Tıbbi Ürün/Ürün Hastalığı ; Tedavi etmek Önlemek Tanı koymak Bir fizyolojik fonksiyonu düzeltmek amacıyla insana uygulanan doğal veya sentetik kaynaklı etkin madde veya maddeler kombinasyonu  

Advers etki Bir beşeri tıbbi ürünün normal dozlarda kullanımında ortaya çıkan zararlı etki

Ciddi advers etki Ölüme, Hayati tehlikeye, Hastaneye yatmaya veya hastanede kalma süresinin uzamasına, Kalıcı veya belirgin sakatlığa veya iş göremezliğe, Konjenital anomaliye neden olan advers etki,

Beklenmeyen advers etki Beşeri tıbbi ürüne ait kısa ürün bilgileri ile niteliği, şiddeti veya sonlanımı açısından uyumlu olmayan advers etki (KÜB’de yer almayan)

Advers etki bildirimi: Sağlık mesleği mensupları ciddi ve beklenmeyen advers etkileri doğrudan veya görev yaptıkları sağlık kuruluşlarındaki farmakovijilans irtibat noktası aracılığı ile 15 gün içerisinde TÜFAM’a bildirirler.

Advers etkilerin bildirilmesini teşvik etmekten         Farmakovijilans irtibat noktası: Sağlık kuruluşunda; Advers etkilerin bildirilmesini teşvik etmekten Farmakovijilans verilerini toplamaktan ve TÜFAM’a iletmekten Eğitim ve bilgilendirme çalışmaları yapmaktan sorumlu birim.

Rapor Edilmesi Gereken Advers Etkiler (I) Piyasaya yeni çıkan ilaçlarla (ilk 5 yıl) görülen şüpheli tüm advers etkiler İyi bilinen ve güvenli olduğu kabul edilen ilaçlar için tüm ciddi ve beklenmeyen advers etkiler Sıklığında artış meydana gelen advers etkiler İlaç-ilaç, ilaç-gıda, veya ilaç-gıda katkı maddeleri ile olan etkileşmeler sonucu meydana gelen AE’ler

ADVERS ETKİ BİLDİRİM FORMU

SAĞLIK MESLEĞİ MENSUBU MEKTUBU DOKTOR MEKTUBU Ruhsat sahibi veya Bakanlık tarafından gönderilir Etken maddeden kaynaklanan güvenlilik sorunları nedeniyle Bir ilacın geri çekilmesi, Ruhsatının askıya alınması veya iptali KÜB de önemli değişikliklerin olması (ör: acil bir kısıtlama gerekmesi)

GİZLİLİK Bildirimlerde, hastanın ve bildirimde bulunan sağlık mesleği mensubunun kimliği, adresi Bakanlıkça gizli tutulur. Bilgiler TÜFAM personeli dışındaki kişilere açıklanamaz.

Tedavi giderlerinde artış. Advers Etkilerin Sonuçları Hastanede tedavi gören hastalarda ölüm nedenleri arasında AE’ler 4-6. sırada (100.000 /yıl) Hastane başvurularının % 10’u AE nedeniyle (1.5-2 milyon/yıl) Hastanede kalış süresinde uzama (ortalama 2.2 gün). Tedavi giderlerinde artış.

Pazar Payı (Milyar USD) Dünya İlaç Pazarı Pazar Payı (Milyar USD) 2005 545 2007 601 2009 644 2011 710 2013 780

Reçeteli ilaçlara harcanan miktar 250.0 milyar USD ABD (2009) Reçeteli ilaçlara harcanan miktar 250.0 milyar USD (http://www.cdc.gov/nchs/fastats/hexpense.htm) http://www.cdc.gov/nchs/fastats/hexpense.htm

ABD (2000) İlaçla ilişkili morbidite ve mortalite nedenli harcamalar 177.4 milyar USD (Ernst & Grizzle, 2001)