Erken Eğitim Şeyda Altuntaş Özel Eğitim Erken Eğitim Şeyda Altuntaş

Okulöncesi Özel Eğitim Hizmetleri Okul öncesi özel eğitim hizmetleri kimlere yöneliktir? Gelişimsel gecikme ya da özel gereksinimli olma riski taşıyan çocuklar Gelişimsel geriliği olan çocuklar Tanılanmış özel gereksinimli çocuklar

Okulöncesi özel eğitim hizmetleri nerelerde verilir? Okulöncesi özel eğitim hizmetlerinde kimler görev alır?

Okul öncesi özel eğitim programlarının amaçları Çocuklara yönelik amaçlar Tüm alanlardaki (bilişsel, devinsel, sosyal, duygusal gelişimleri ile iletişim ve dil) gelişimlerini hızlandırmak Gelecekteki yaşamlarını olabildiğince bağımsız sürdürmelerini sağlamak Kendi kendilerine yeterli duruma gelme ve karşılaşacakları sorunlarla baş edebilme düzeylerini arttırmak Yaşam kalitelerini arttırıcı olanaklar sunmak

Ailelere yönelik amaçlar Aileleri eğiterek çocuklarıyla ilgili kararlar alabilecek duruma getirmek Ailelere çocuklarıyla etkileşimlerinde yararlı olacak eğitim ve desteği sağlamak Ailelere çocuğun gelişimini ilerletecek eğitim ve desteği sağlamak Ailelere çocuğun toplum içinde diğer insanlar gibi yaşamasını sağlayacak yardım ve desteği vermek

Toplumsal amaçlar Özel gereksinimli çocuk ve ailesini kabul ve anlamaya dönük destek programları geliştirmek Özel gereksinimli çocuk ve ailesine destek olmak, gereksinimleri olan hizmeti sunmak

Okulöncesi özel eğitim hizmetlerinin yararları Eğitim öncesinde önemsenmeyen ek yetersizliklerin ortaya çıkartılmasını sağlar. Okulöncesi özel eğitim hizmetleri ile ikincil yetersizlikler önlenebilir. Okulöncesi özel eğitim hizmetleri, çocuğun gelişiminin hızlanmasına ve daha bağımsız olmasına katkıda bulunur.

Çocuğun doğal ortamında ailesi tarafından eğitilmesi, kurumlarda sınırlı süreyle sağlanan eğitimden hem daha ucuz hem de daha yararlıdır. Okulöncesi özel eğitim hizmetleri aileler için de çok yararlıdır.

Okulöncesi özel eğitim programları hazırlanırken göz önünde bulundurulması gereken noktalar Hem özel gereksinimli çocuklar hem de aileleri birbirinden farklıdır. Yetişkinlerin çocuk üzerindeki etkisi dikkate alınmalıdır. Özel gereksinimli çocuklar çevredeki uyaranlardan yeterince yararlanamadıkları için programlar, çocuğun gereksinimi olan becerilerin sistematik bir biçimde öğretimine dayalı olarak hazırlanmalıdır.

Okulöncesi özel eğitim programları tüm gelişim alanlarını kapsamalı ve her yerde her zaman uygulanabilecek nitelikte olmalıdır. Programlar aile ve aileyi etkileyebilecek sosyal çevre göz önünde bulundurularak hazırlanmalıdır. Özel gereksinimli çocukların ve ailelerinin ihtiyaçları zaman içinde değişebilir; çocuk ve aileye ilişkin gelişmeler izlenmeli ve uygun düzenlemeler yapılmalıdır.

Özel gereksinimli çocuk ve ailelerinin ihtiyaçları çok çeşitlidir. Özel gereksinimli çocuklar birçok yönden normal gelişim gösteren çocuklara benzerler.

Okulöncesi özel eğitim hizmetlerinin aşamaları Özel gereksinimli çocukların belirlenmesi Program düzenlemeleri ve uygulama Çocuklar ve ailelerinin değerlendirilmesi Bireyselleştirilmiş programların geliştirilmesi Program izlenmesi Programın gözden geçirilmesi Programdan ayrılma

Okulöncesi özel eğitim programlarının türleri Eve dayalı programlar Aileye okulöncesi özel eğitim yöntemlerini ve uygulama şekillerini anlatma Uygulamanın nasıl yapılacağını gösterip model olma Ailenin yaptığı uygulamayı izleme Aileye yaptığı uygulamaya ilişkin dönüt verme

Eve dayalı programların avantajları nelerdir? Ev çocuğun doğal çevresidir ve aile çocuğun ilk öğretmenidir. Çocuğun büyüme ve gelişmesinde rol oynayan akrabalar, büyükanne, büyükbaba gibi diğer aile üyeleri ile daha yakın ilişki olanağı sağlar Evdeki eşyalar öğrenme etkinlikleri için daha doğal ve daha elverişlidir.

Çocuğun eğitimine etkin olarak katılan aile, suçluluk, kızgınlık, vb Çocuğun eğitimine etkin olarak katılan aile, suçluluk, kızgınlık, vb. olumsuz duygulardan uzaklaşarak çocuğun gelişimine daha fazla katkıda bulunur. Ailenin yaşamında bir değişiklik olmaksızın çocuğun ev ortamında yoğun bir eğitim almasını sağlar Çocuğun merkeze taşınması, araç-gereç vb. masrafları ortadan kaldırdığı için ekonomiktir.

Eve dayalı programların dezavantajları nelerdir? Aileye çok fazla sorumluluk yüklediği ve bazı aileler de çocuklarının eğitimine yeterli zamanı ayırmadığı için her zaman etkili olmayabilir. Sosyoekonomik ve sosyokültürel düzeyi düşük ailelerin çocukları için uygun olmayabilir Çocuğun yakın çevresinde kardeş ya da arkadaşları yoksa yaşıtlarıyla etkileşim olanağı bulunmamasına neden olabilir.

Kuruma dayalı programlar Kuruma dayalı okulöncesi özel eğitimde fiziksel ortamlar ne gibi özellikler taşımalıdır? Ortam temiz, düzenli, güvenli ve ilgi çekici olmalıdır. Az hareket gerektiren etkinlik alanları birbirine yakın olmalı; sessiz çalışmayı gerektiren etkinlik köşeleri ile gürültülü çalışmayı gerektiren etkinlik köşeleri birbirinden yeterince ayrılmış olmalıdır. Değişik grup etkinliklerinin yürütülebileceği masa, tezgah vb. çalışma alanları olmalıdır.

Araç gereçler çocukların bağımsız olarak kolayca ulaşabilecekleri şekilde yerleştirilmelidir. Oyun, müzik, kavram çalışması vb. etkinlik köşeleri gerekli araç gereçle güvenli biçimde donatılmış olmalıdır. Su kullanmayı gerektiren etkinlikler için lavabolar çocukların ulaşabileceği yükseklikte olmalıdır. Öğretmen aynı anda tüm eğitim ortamını rahatça görebileceği konumda olmalıdır.

Günlük planlar hazırlanırken dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir? Planda, çocuğun çevreyi keşfetmesine ve çevresindeki kişilerle iletişim kurmasına olanak sağlayacak serbest oyunlarla ikili ve küçük grup etkinliklerine yer verilmelidir. Çocukların dikkat süreleri ve hareket gereksinimleri göz önünde bulundurulmalı, sesli sessiz etkinliklere dönüşümlü olarak yer verilmelidir.

Günlük plan gerektiğinde değişiklik yapmaya açık olmalıdır. Bazı çocukların beslenme ve tuvalet gereksinimlerinin uzun zaman alacağı dikkate alınarak gönüllülerden veya çocukların anne-babalarından yardım istenebilir.

Sınıflarında özel gereksinimli öğrenci bulunan bir okulöncesi sınıf öğretmeni ne tür bilgilere sahip olmalıdır? Özel gereksinimli öğrencinin sosyal çevrede ve eğitim ortamında nasıl öğrendiğini, davranışlarını, iletişim becerilerini ve çocuktaki farklılıkların akademik becerileri kazanmadaki etkilerini anlama Öğrencinin ne tür eğitsel desteğe gereksinim duyduğunu belirleme

Özel gereksinimli öğrenci için bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme Aile ile iletişim kurma, işbirliğini geliştirme ve devamlılığını sağlama

Eve ve kuruma dayalı programlar

Türkiye’de Okulöncesi Özel Eğitim Okulöncesi özel eğitimin zorunlu hale getirilmesine ilişkin karar; 1997 yılında çıkarılan 573 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’de yer almıştır. 2000 tarihli Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinde okulöncesi özel eğitim hizmetleriyle ilgili düzenlemelere gidilmiştir.