KENT VE TARIM ÇALIŞMA EKİBİ Zir. Müh. Sertaç HEKİM 19.07.2013

YEREL TOHUMLARIN ÖNEMİ

Yerel tohum nedir ? Bir bölgede yıllar boyu kullanılmış, işlenmiş ve bu sayede doğal ve birazda bilinçli olarak seleksiyona uğramış, bölge şartlarına uyum sağlayan tohumlardır.

Yerel tohumların özellikleri Yerel tohumlar bulundukları bölgenin şartlarına uyum sağlamışlardır. Uzun yıllar boyu tarımı yapılarak bölgenin toprak yapısına, su ya da susuzluğuna, iklim şartlarına, ekolojisine uyum sağlamış, bu koşullara en iyi dayanan bitkilerden alınan tohumlardan oluşur. Bu nedenle ortam koşullarına oldukça dayanıklıdır.

Diğer tohumlara göre farkları YEREL TOHUMLAR HİBRİT TOHUMLAR Bölgesine uyumludurlar. Tek tip tohumdur, her bölgede aynı verimi vermez, uyumlu değildir. Yüksek verimli olmayabilirler. Verimleri yüksek. Raf ömrü uzun olmayabilir. Raf ömürleri uzundur. Bitki besleme maliyeti düşüktür. Genel olarak yoğun bir besleme maliyeti vardır. Çevre şartlarına dayanıklıdırlar. Çevre şartlarına dayanımı azdır. Çoğunlukla yabancı otlara baskındırlar. Yabancı ot baskısında etkilenirler. Bölgenin su ve nem özelliklerine uyum sağlamıştır. Bölge şartlarına göre nem ve su istekleri değişmekle birlikte kuraklık şartlarına genelde uygun olmazlar, besleme şartlarına göre bol su isteyebilirler. Besin değerleri yüksektir. Son 50 yıl içerisinde besin değerlerinde büyük düşüşler olduğu görülmüştür. Tat ve aroması ( lezzeti ) güçlüdür. Tat ve aroması ( lezzeti ) zayıftır. Bölgenin hastalık ve zararlılarına dayanıklıdırlar. Hastalık ve zararlılara dayanımı düşüktür.

Hibrit çeşitler için genetiğinin değiştirilmesinden kesin olarak bahsedememekle birlikte, genel olarak şunları söyleyebiliriz; Bu çeşitler daha yüksek verim almak iddiasıyla üretilmişlerdir. Yalnız bunun için aynı zamanda girdilerinin ve ortam şartlarının da bir o kadar değişmesi gerekmektedir. Genellikle; daha fazla kimyasal gübre, dayanıksızlaşmadan dolayı daha fazla tarım ilacı, hassasiyetten dolayı daha fazla su kullanımı gerekmektedir. Tüm bunlar yeni masrafları yeni ihtiyaçları doğurmakta. Büyük tohum firmalarına baktığımızda ise aynı zamanda gübre ve ilaçta sattıklarını görmekteyiz.

Yerel tohumlar neden korunmalıdır? Besin değerleri yüksektir. Yıllardır seçilerek bu güne gelen gen zenginliğidir. Bitki besleme maliyeti düşüktür. Yabancı tohumlara göre hastalık ve zararlılara dayanımı yüksektir. Göreceli olarak kuraklık ve susuzluğa dayanıklıdır. İklim şartlarına dayanıklıdır. Tohumluk olarak kullanılabilirler.

Yapılan bazı araştırma sonuçları ABD’de yapılan bir araştırma ile 1950–1999 yılları arasındaki 50 yıllık süre içinde çoğu sebze olan 43 sebze ve meyvede 13 besin maddesinde besin değerlerindeki değişimler incelenmiştir. Protein, kalsiyum, fosfor, demir, riboflavin ve askorbik asit düzeylerinde 1999’da 1950’ye göre düşmeler görülmüştür. .

Örneğin ıspanakta askorbik asitte (C vitamini) düşme oranı %52’dir Örneğin ıspanakta askorbik asitte (C vitamini) düşme oranı %52’dir. Soğanda ise bu düşme %28’dir. Demir oranındaki düşüşler soğanda %56, ıspanakta ise %10 olmuştur.

Araştırmacılar bitkilerin besin içeriklerindeki değişimleri aradan geçen bu süre içinde çeşitlerdeki farklılık ile açıklamışlardır. Islah çalışmalarında verim artışı sağlanırken besin maddelerinde düşüş gerçekleşmektedir.

Aynı şekilde büyüme hızı ile zararlı ve hastalıklara dayanıklılık, verimle zararlı otlara dayanıklılık arasında ters yönde ilişki vardır. Bu nedenle endüstriyel çeşitlerle yapılan tarım nerede ise kaçınılmaz olarak tarım kimyasalları ile gerçekleştirilebilmekte, endüstriyel tarımı güçlendirmektedir.

Araştırmacılar brokoli, patates vb Araştırmacılar brokoli, patates vb. birçok üründe değişik çeşitleri kullanarak aynı koşullar altında yapılan denemelerde antioksidanlarda görülen farklılıkların eski çeşitler ile hibrit (endüstriyel) çeşitleri arasında ki farktan kaynaklandığını belirtmektedirler. Bu nedenle bugün organik tarım yapan üreticilerin endüstriyel çeşitleri kullanarak besleyici değeri yüksek ürünler elde edemeyeceklerini, eski çeşitlerin veya besin içeriği açısından geliştirilecek yeni çeşitlerin kullanılması gerekeceğini de eklemektedirler.

Yerel tohumların kaybolma nedenleri; Yerel üretimler sonucu yerel tohum ve fidelerinin satışının yasaklanması,(5553 tohumculuk yasası) Ekonomik zorluklar karşısında az alandan yüksek verim alma çabası; (Parçalanan araziler, yüksek tarımsal girdiler, düşük fiyatlardan değerlendirilen ürünler, zor durumdaki çiftçiyi kolay görünen çözüm yollarına itmektedir.)

Diğer tohumların, düşük maliyetle, yüksek verim iddiasıyla piyasaya ürün sunmaları; Hedeflenen yüksek verim, endüstriyel tarım yöntemleriyle yoğun girdi sarfiyatıyla ulaşılabilinecek hedeflerdir. Bu nedenle aslında hiçte ucuza mal olmamaktadır. Bilinçsiz üretimler sonucu gen yapısının bozulması; Çiftçiler kendi yetiştirmeleri esnasında gen kaynağının özelliklerini olumsuz yönde etkileyecek tozlaşmalara bilinçli yada bilinçsiz olarak sebep olmaları.

Sonuç olarak; Hibrit çeşitlerden vazgeçilmesi zor ve pekte olası görünmese de, gen kaynaklarımızın, yerel tohumlarımızın korunması zorunluluk derecesinde ihtiyaçtır. Tohum sektöründe dışa bağlı kalınması kabul edilemeyecek bir durumdur. Olası kriz, ambargo, bölgesel sorunlar gibi konularda, dışa bağımlılık daha büyük sorunlara yol açacaktır. Yerli , özelliklede yerel tohumlara sahip çıkılması gen kaynaklarının korunması ve gerekirse geliştirilmesi önemle üzerinde durulması ve dikkat edilmesi gereken bir konu başlığıdır.

Kentlerin beslenmesinde iyi değerlendiği takdirde yerel tohumdan üretimlerin yapılması gereklidir. Besleyiciliği yüksek, aroma ve tat olarak zengin besinler toplum beslenmesinde küçümsenmeyecek öneme sahiptir. Düşük besin değerleri daha fazla besin ve ek besinlerin kullanımını doğurmaktadır. Bu durum ise gereğinden fazla karbonhidrat, kimyasal madde, düşük miktardaki antioksidantlar, dolayısıyla sağlıksız toplum, hastalıklarda artış, büyük bir maddi-manevi külfettir.

YOK OLAN BİR ZENGİNLİKTİR. KAYBOLAN HER TOHUM YOK OLAN BİR ZENGİNLİKTİR.

Beni Dinlediğiniz İçin Teşekkür ederim.