EĞİTİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Hazırlayan: Uzm. Deniz Özcan

XX. yüzyıl eğitimcilerinden John Dewey şöyle demiştir; Eğitim yaşam demektir. Eğitimin amacı bireye düşünmeyi öğretmektir, ne düşüneceğini değil.

En Genel Anlamıyla Eğitim; Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı ve istendik davranış değişikliği meydana getirme sürecidir diyebiliriz.

Eğitim yaşantı ürünü olarak gerçekleşir Eğitim yaşantı ürünü olarak gerçekleşir. Bireyler eğitim süreci içinde çevresindeki insanlarla sürekli etkileşim içindedirler. İste bireyin çevresiyle ve diğer insanlarla girdiği bu etkileşimler yaşantı olarak ifade edilmektedir.

Eğitim kasıtlı ve istendik bir yapıdır Eğitim kasıtlı ve istendik bir yapıdır. Yani, kasıt ve istendik olma, eğtimin belli amaçlara dayalı olarak gerçekleşmesini ifade eder.

Eğitim sonucunda bireyin davranışlarında değişiklik olması gerekir Eğitim sonucunda bireyin davranışlarında değişiklik olması gerekir. Örn: Sayı sayma davranışını bilmeyen bir çocuğa 1’den 10’a kadar saymayı öğreterek zihinsel bir davranış değişikliği sağlarız.

Eğitim bir süreçtir. Eğitim kavramının bir diğer özelliği ise belli bir süreçte gerçekleşmesidir.

Eğitim süreci dört parçadan oluşan bir işleyişe sahiptir. GİRDİ Davranışlar İŞLEM Eğitim durumları ÇIKTI Davranış erişisi DÖNÜT - Kontrol

Marangozun bir ağacı kesip biçerek ona şekil verip boyayarak bir sandalye üretmesi, daha sonra müşterilerinden gelen tepkilere sandalyenin şeklini, rengini değiştirmesi bir sistem olarak nitelendirilebilir. Girdi: ağaç İşlem: kesme biçme, boyama Çıktı: sandalye Dönüt: Müşteri tepkileri

Bildiğimiz gibi insan toplumsal bir varlıktır ve onun toplumsallaşmasını sağlayan en önemli unsur kültürdür. Kültür, en geniş anlamı ile farklı insan topluluklarının sahip olduğu farklı yaşama biçimleridir. Bir toplumun üzerinde taşıdığı maddi ve manevi ögelerdir. Eğitim aynı zamanda, bireyi kültürleme sürecidir.

Kültürleme ise kültürel değerlerin bireylere sosyal çevresi veya okullar aracılığı ile kazandırılmasıdır. Kendi işini kendin gör. Körle yatan şaşı kalkar.

Kültür kavramı incelenirken farklı kültürlerin biribiriyle ilişkisi sonucu meydana gelen değişim incelendiğinde karşımıza yeni bazı kavramlar çıkar.

Kültürlenme: kimi zaman farklı kültürlerden bireylerle ya da gruplarla karşılaşırız ve onlarla etkileşime girerek yeni değerler üretiriz. Örn: Arap kültüründe yer alan uzun entariyi ve Batı kültüründe yer alan pantolonu gören Orta Doğu insanının şalvar giymesi.

Kültürel yayılma sırasında farklı kültürlerden bireylerin etkileşimi sonucunda illa ki yeni bir kültürel değerin oluşması gerekmez. Örn: Arjantinli biri ile arkadaşlık yapan Taşkıner’in ondan tango yapmayı öğrenmesi, arkadaşına da misket oynamayı öğretmesi.

Yani başka kültürden gelen insanların belli bir kültüre girmesi ve karşılıklı etkileşim sonucu her ikisinin de değişmesi kültürleşme olarak ifade edilir.

EĞİTİMİN GENEL AMAÇLARI Topluma Yönelik Genel Amaçlar Toplumun yaşamasını ve kalkınmasını devam ettirebilecek nitelikte değerler üretmek. Eski ve yeni değerleri bağdaştırmak. Toplumdaki değerlere süreklilik kazandırmak.

Çağın koşullarının gereklerine uygun ve geleceğe dönük yeni değerler üretmek. Var olan değerlerin yitirilmesini önlemek. Siyasal bilinç uyandırmak yetiştirdiği bireyleri sorumlu vatandaşlar haline getirmek.

Bireye Yönelik Genel Amaçlar Bireye bilgi, beceri kazandırmak. Bireyi sosyalleştirmek onun, toplumun fonksiyonel bir üyesi olmasını sağlamak. Kendi istek ve amaçlarını tespit edebilen, çevresini denetim altına almayı başarabilen, akılcı ve objective bireyler yetiştirmek.

İyi bir yaşam tarzına sahip, yaratıcı ve yansıtıcı düşünebilen bireyler yetiştirmek. Bireyin karar alma yetilerini geliştirmek, var olan olumsuz davranışlarını düzelterek yerine istenilen davranışları yerleştirmek.

Eğitim Türleri EĞİTİM İNFORMAL FORMAL

İnformal Eğitim: Aile ve çevrede, yani yaşamın içerisinde kendiliğinden oluşan eğitim sürecidir. Özellikleri: Öğreticiler profesyonel değildir. Plan ve program yoktur. Gelişimin yönü belli değildir ve olumsuz yönde de gelişebilir.

Kurumsal yapı yoktur. (Doğal ortamda kendiliğinden gelişebilir.) Kontrolü sağlanamaz. Herhangi bir değerlendirme aracı yoktur. Başlıca öğrenme yolları gözlem ve taklittir.

Formal Eğitim: Okulda ve eğitim kurumlarında verilen eğitimdir. Özellikleri: Uzmanlarca profesyonelce yürütülür. Planlı ve programlıdır. Gelişimin yönü bellidir ve olumlu davranışlar kazandırmak esastır. Kurumsal yapısı (belirli bir ortam) vardır.

Kontrollüdür. Öğretim yoluyla gerçekleştirilir. Belirli aşamalarında ve sonunda değerlendirme vardır. Formal eğitim kendi içinde ikiye ayrılır.

Örgün Eğitim: Belirli bir yaş grubundaki bireylere, Milli Eğitimin temel amaçları doğrultusunda okul çatısı altında düzenli olarak yapılan eğitimdir.

Örgün eğitim basamakları Okul Öncesi Eğitim İlköğretim Ortaöğretim Yükseköğretim

Yaygın Eğitim

Örgün eğitim sistemine hiç girmemiş, bu sistemin herhangi bir basamağından ayrılmış olan ya da örgün eğitime devam edip bir meslek kazanmak isteyen bireylere, kendi ilgi ve gereksinimleri doğrultusunda verilen eğitimdir.

Halk Eğitim Merkezleri Hizmet İçi Eğitim Kurslar Çıraklık Okulları yaygın eğitime örnektir.

FORMAL EĞİTİM İNFORMAL EĞİTİM Planlı ve programlıdır. Planlı – programlı değildir. Varılmak istenen hedefler önceden belirlenmiştir. Doğal ortamda kendiliğinden oluşur. Belli bir ortam, mekan ve zaman gerektirir. Yer, mekan, ortam ve zaman önceden belirli değildir. Amaca yönelik olarak hazırlanmış ders araç ve gereçleri kullanılır. Profesyonelce hazırlanmış ders araç ve gereçleri yoktur. Ölçme ve değerlendirme süreci belirlidir. Süreç içerisinde ölçme ve değerlendirme yapılmaz. Eğitim profesyonel (özel öğretici) kişiler tarafından yapılır. Öğreticiler profesyonel değildir. Eğitim sürecinin sonunda katılımcılara belge verilir. Eğitim süreci bir belgeyle sonuçlandırılmaz.

Öğrenme kişide oluşan kalıcı – izli davranış değişikliğidir Öğrenme kişide oluşan kalıcı – izli davranış değişikliğidir. Öğretme ise öğrenmeyi yönlendirme yani kılavuzlama işidir. Planlı – programlı öğretme etkinliklerine ise öğretim adı verilir. Bir başka deyişle öğretim, öğretme işinin gerçekleştirildiği süreçtir. Öğretme, etkinlikler ve işlerdir. Öğretim bu etkinlik ve işlerin gerçekleştirildiği süreçtir.

Program Türleri Eğitim Programı Öğretim Programı Ders Programı Örtük Program

Eğitim Programı Öğrenene okulda ve okul dışında planlanmış faaliyetler yoluyla sağlanan öğrenme yaşantıları düzeneğidir.

Öğretim Programı Eğitim programının amaçları doğrultusunda öğrenciye kazandırmak istenen bilgi, beceri, tutum ve davranışların ders kümeleri olarak planlı bir biçimde düzenlenmesidir .

Ders Programı Öğretim programında yer alan bir dersin amaçlarının öğrenci davranışına dönüştürülmesini, bunların gerçekleşmesi için içeriğin konulara ve alt başlıklara ayrıştırılmasını, buna dayalı öğrenim ortamının organizasyonunun ve değerlendirme araçlarını kapsayan detaylı bir plandır.

Örtük Program Öğrencilerin kazanmaları beklenen bilgiler, ilkeler, kurallar, değerler, tutumlar, alışkanlıklar ya da düşünceleri okulun resmi ya da yazılı bir program olmaksızın dolaylı olarak öğrettiği programdır.

Eğitim Programının Öğeleri HEDEF/KAZANIM EĞİTİM DURUMLARI SINAMA DURUMLARI İÇERİK

TEŞEKKÜRLER