Çoktan Seçmeli Soru Hazırlama Mevlana Üniversitesi Eğitici Eğitimi Kursu, 27-31 Mayıs 2013 Yrd.Doç.Dr Zeliha Cansever A.Ü. Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi AD

Amaç ve Öğrenim Hedefleri: Bu sunumun sonunda katılımcıların çoktan seçmeli sınavlar hakkında bilgi sahibi olmaları amaçlanmıştır. Bu sunumun sonunda katılımcılar; Çoktan seçmeli soruların olumlu ve olumsuz yönlerini sayabilmeli Çoktan seçmeli soruların yapısını açıklayabilmeli Çoktan seçmeli sorularda dikkat edilmesi gereken noktaları tartışabilmeli

Miller’in ustalık piramidi Yapar Performans değerlendirmesi: Çalışma ortamında Yeterlilik değerlendirmesi: OSCE Gösterir Ortama göre değerlendirme: MCQ, CORE, sözlü… Nasıl yapacağını bilir Sadece hatırlama: MCQ, sözlü… Bilir

Neyi ölçüyoruz? Planlanan müfredat Uygulanan müfredat Değerlendirilen müfredat

Çoktan Seçmeli Sorular (MCQ) MCQ en çok kullanılan ölçme ve değerlendirme aracıdır. Tarafsız, Geçerli, Güvenilir, Kapsam geçerliliği yüksektir, Değerlendirme hızlı, Değerlendirme objektif Ucuz, Uygulaması kolay.

Analizi kolaydır. Test soruları sınav öncesi ve sonrası analiz edilebilir. Soru bankası oluşturulabilir. Şeffaflık ;öğrenciye açık, doğru bilgi verilebilir. Soruların şekli içerik alanına uygun ağırlık oranları ,ayrılacak süre ve dereceli kriterler gibi bilgiler verilebilir.

Çoktan Seçmeli Sorular (MCQ) Olumsuz yönü: İletişim ve pratik yetenekleri ölçemez, çeldirici hataları olabilir, tekrar sorulması soruyu kolay yanıtlar hale getirir. Hazırlanması uzun zaman alır (ama puanlaması az zaman alır) Hazırlanması ve test maddelerinin ifadesi uzmanlık gerektirir. Şans başarısı vardır. Düzeltme formülü: DP=Düzeltme puanı; DCS=Doğru cevap sayısı; YCS=Yanlış cevap sayısı; SS=Soru sayısı

Seçenekler sınırlıdır. Kapalı uçlu sorulardır Seçenekler sınırlıdır. Kapalı uçlu sorulardır. Öğrenciler önceden belirlenmiş seçenekleri seçmeye zorunludurlar. Tahmin etme Tekniğin öğrenilmesi Öğrenmeye negatif olasılık etkisi vardır

Kısmi bilgiyi değerlendirme imkanı yoktur, Dil ve terminoloji önemlidir, Düşünme stili etkilidir, Soruda seçeneklerin yerleri önemlidir, Cevabın nedenini bilmek mümkün olmayabilir.

Hangi Durumlarda Kullanılmaktadır? Bilgi, kavrama, uygulama ve analiz düzeyindeki davranışları ve kısmen değerlendirme düzeyindeki davranışları ölçmede etkilidir. Sınavla geniş öğrenme konuları ölçmek isteniyorsa kullanılır.(Çok sayıda soru sorularak, konuları temsil gücü sağlanır – kapsam geçerliliği sağlanır).

Çoktan Seçmeli Soru Bileşenleri Soru Kökü Soru Cümlesi Seçenekler

Seçenek sayısı Seçenekler öğrenci seviyesine uygun olarak hazırlanır. İlköğretim 1.2.3.4. sınıflar için 3 seçenek, 5.6.7.8. sınıflar için 4 seçenek, daha üst seviyeler için 5 seçenekli sorular kullanılır.

Soru Kökü Olgu sunumu Yaş Cinsiyet Semptomlar Vital bulgular (+) Fizik muayene bulguları (+) Laboratuvar bulguları

Soru kökü “Yüreğin yetiyorsa maça git de göreyim seni” cümlesindeki “Yüreğin yetiyorsa” sözü cümleye nasıl bir anlam katmıştır?

Seçenekler Doğru cevap: A) Korkutma Çeldiriciler B) …………. C)………….

Çeldiriciler Testlerde çeldiriciler önemlidir. Çeldiriciler, bilmeyen öğrenciye ipucu vermemelidir. Çeldiriciler konuyu bilenleri değil bilmeyenleri yanıltmalıdır. Çeldiriciler madde kökündeki konuya ilgisiz olmamalıdır.

Çeldiricilerin doğru cevaba yakınlığı arttıkça madde zor bir madde olur ve bilenle bilmeyeni ayırt etme gücü artar. Olumsuz özellikler ile ilgili çeldirici bulmakta zorlanıldığında, madde kökü olumsuz cümle formatı kullanılmalıdır.

Çoktan seçmeli soru türleri 1) Madde kökü soru kipinde olan maddeler. a) Olumlu soru biçimindeki maddeler. b) Olumsuz soru biçimindeki maddeler. 2) Madde kökü eksik cümle olan maddeler. 3) Tekbir doğru cevap isteyen maddeler. 4) En doğru cevap isteyen maddeler olarak sınıflandırılmaktadır.

ÇSS Hazırlama kuralları Her madde, öğrenme ürünü olan ve dersin hedefleriyle doğrudan ilgili bulunan önemli bir davranışı ölçmelidir. Madde kökünde, daha seçenekleri okumadan farkedilen tek ve temel bir fikir bulunmalıdır. Madde kökünde, yoruma açık olan sözcükler ve doğru cevabı bilen bir cevaplayıcı bile madde yazarının aklından geçeni keşfe zorlayan belirsizlik bulunmamalıdır.Bilmece gibi, ne sorulduğu açık olmayan madde yazılmamalıdır.

ÇSS Hazırlama kuralları Madde kökü, ilgisiz, iş görüsü olmayan gereksiz sözcüklerle şişirilmemelidir. Eğer mümkün ise, madde kökü, maddenin büyük kısmını oluşturmalıdır. Bunun tersi bir uygulama, aynı sözcük ya da sözcüklerin tekrarlanmasına neden olur. Bir maddenin cevaplandırılması , sunulan bir materyale bağlı ise, ilgili materyal, madde kökünden açıkça ayırt edilebilecek biçimde ayrı yazılmalıdır.

7. Testteki her madde, başka maddelerin cevaplandırılmasında ipucu olmayacak bağımsız bir problemi içermelidir. 8. Seçenekler, hem onların okunmasını ve algılanmasını kolaylaştıracak hem de kağıttan tasarruf sağlayacak bir düzende sunulmalıdır. 9. Çoktan seçmeli maddelerde seçenek sayısı 4 ya da 5 olmalıdır.

10. Seçenekler arasında sadece tek bir doğru ya da en doğru cevap bulunmalıdır. 11. Seçeneklerin belirtilmesinde, büyük harfler (A,B,C,D,E) kullanılmalıdır. 12. Madde yazarken normal yazım ve noktalama kurallarına uyulmalıdır.

Soru kökü mümkün olduğunca bir soru cümlesi olmalıdır. Kök belirsiz olmamalı, açık ve anlaşılır olmalıdır. Soru kökü olumsuz olmamalı, eğer olumsuz olacaksa olumsuz ifade koyu yazılmalı veya altı çizilmelidir. Cevapların hepsi kısmen doğru ise, en doğru cevabın seçilmesi istenmelidir.

Seçmeli cevapların hepsi birbirine yakın uzunlukta olmalıdır. Seçmeli cevaplar dilbilgisi açısından kök cümleye uygun olmalıdır. Doğru cevap ipucu taşır nitelikte olmamalıdır. Seçmeli cevaplar belli bir sistematikle yazılmalıdır: ya alt alta ya da yan yana. Burada estetik ve ekonomiklik önemlidir.

Sayısal seçenek kullanılacaksa “sıralı” konmalıdır. “Yukarıdakilerin hepsi” veya “yukarıdakilerin hiçbiri” seçeneği fazla kullanılmamalıdır. Testin ayrı bir değerlendirme kağıdı olmalıdır.

İkinci salpenjit atağından sonra bir kadının infertil olma olasılığı nedir? A.%20’den az B.%20-30 arası C.% 50’den fazla D.%90 E.%75

Testin başına mutlaka bir açıklama konmalı ve burada test ile ilgili temel bilgiler (süre, puanlama, düzeltme formülü vs) bulunmalıdır. Cevap kağıtları üzerine kimlik bilgilerinin mutlaka yazılması sağlanmalı, test kağıdına da hiçbir şey yazmamaları sağlanmalıdır. Mümkünse bu testler alıştırma için kullanılmalı, tekrar sınav aracı olarak kullanılmamalıdır.

Uygulama çok sıkışık yapılacaksa testler harflerle gruplara ayrılmalı ve dağıtımda (oturma düzeninde) aynı testlerin yan yana gelmemeleri sağlanmalıdır.

Soru Tipleri Yorum ve problem çözme soruları Vaka verip tanısını sormak Ezber bilgiyi hatırlamaya yönelik sorular Normal sistolik kan basıncının üst sınırı kaçtır? A. 120 B. 125 C. 130 D. 135 E. 140 72 yaşında sigara içen bir erkek. Uzun süreli kontrolsüz hipertansiyonu var. Bir saattir bele yayılan şiddetli yırtıcı tarzda angina ile acile başvuruyor. Angina şiddetli olarak başlamış ve şiddeti hiç azalmamış. Ağrı için sublingual nitrogliserin alan hastada senkopa yakın tablo gelişmiş. Hastanın görünümü sinirli, soluk ve terli. Kan basıncı 160/100 mmHg ve nabız 110 vuru/dk. Juguler venöz dolgunluk yok. Sternum boyunca yayılan 2/6 şiddetinde decrescendo diyastolik üfürüm ve S4 var. Radiyal nabızlar her iki kolda eşit. EKG' de II, III ve aVF'de 2 mm'lik ST elevasyonu var. Telede mediasten genişlemiş. Bu hasta için yapılacak ilk şey nedir? a- Ağızdan aspirin verip trombolitik tedaviye başlamak b- Transözofageal eokardiyografi c- İV propranolol başlanması d- Sublingual 10 mg nifedipin e- Primer angioplasti için hastayı kateter laboratuvarına taşımak

Tek veya en iyi doğru cevap  Romatik ateşin önlenmesi için en etkili profilaktik ajan: Asetyl salisilik asit Para aminobenzoik asit Adrenokortikotrophik hormon Kortizon Hiçbiri http://www.medvarsity.com/vmu1.2/st/lp/ole/mcqfacts.html This is the most common format. It usually tests only recall of facts. With care, however, items are constructed which require interpretation, analysis or problem solving abilities.  

Çoklu cevap Canlı virüsler hangi durumlarda immunizasyon sağlar 1. influenza 2. the common cold 3. cholera 4. small pox   1,2,3. 1 ve 3 2 ve 4 Yalnız 4 Hepsi This is another common format used in the VQE and the USMLE examinations and also the UPSC examinations. It is an improvement on the first type mentioned earlier and requires higher levels of cognition than mere recall of facts. The stem is followed by four completions, one or more of which are correct.

Doğru / Yanlış Tipi Sorular Öğrenci değerlendirilmesinde artık kullanılmamaktadır. Alt düzeyde kavramayı sınar. Analiz ,sentez ,değerlendirme ve diğer yüksek düzeyde bilişsel yetileri sınayan doğru /yanlış soruları hazırlamak tam bir kesinlik yoksa çok güçtür.

İlişki analizi İnek sütü infantlarda anne sütüne tercih edilir; çünkü İnek sürünün kalsiyum miktarı daha yüksektir. Bu başka bir popüler türdür. Öğrenciye iki farklı cümle/durum sunulur ve cevap vermesi beklenir   Her iki durumda doğru ve ilişkilidir Her iki durumda doğru ama birbiri ile ilişkisizidir Birinci cümle doğru ikinci yanlıştır Birinci cümle yanlış ikinci doğrudur Her iki cümle de yanlıştır This type of item is useful to test higher levels of cognition as the candidate has to decide individually whether each statement is correct and then determine their cause-effect relationship but it is becoming less popular due to problems in scoring. Items with correct response of A or B require the candidate to assess individual veracity of each statement and then to determine their relationship to one another, whereas, in items with C, D or E as correct responses, he does not have to bother about a cause-effect relationship.

Birden çok doğru / yanlış Batı da çok kullanılmasına rağmen bizde pek yaygın değildir Aşağıdaki modelde sorular olabilir   (i) %5 CO solumanın sonucunda ortamda Venöz PCO2 de artış Arterial kan pHsında artış Alveolar ventilasyonda artış Serebral kan akımında azalma Each one of these choices can be true or false. Hence, the item can have from nil to five true or false responses. Rare types of MCQs such as the matching type or the pictorial type are also used, but less often than the above four types. Such rare type of MCQs are often found in UPSC exams.

Bir sınavda kaç soru MCQ sınavlarda geçerliliği ve örneklemenin genişliğini sağlamak için yeterli soru sayısı olmalıdır. 60-90 dklık bir sınav için 60-100 soru optimum sayı olarak kabul edilebilir. Eğer bu sayı düşük olursa elde edilen sonuçlar öğrencinin bilgi derinliği hakkında bilgi vermez.

Ne kadar süre ayıralım i. Bir doğru cevap : 40 s ii. Birden çok doğru/yanlış : 45-50 s iii. İlişki analizi : 50 s iv. Birden çok cevap : 50 s v. Vaka hikayesi : 60-90 s

Yanlışı işaretleyiniz, : a) Diüretik ilaçların antihipertansif etkilerinde böbrek tubulusları üzerine olan etkileriyle Na+ ve su kaybını artırırmaları rol alır, b) Diüretik ilaçlardan Antihipertansif olarak daha çok tiazid grubu diüretikler kullanılır, c) Diüretik ilaçlar orta ve ağır hipertansiyonda diğer bir antihipertansifle kombine kullanırlar, d) Diüretiklerin antihipertansif etkileri hemen gelişen hacim deplesyonu ve uzun süreli uygulama sonucu gelişen vazodilatasyon neticesidir, e) Diüretik ilaçlar antihipertansif olarak günde 3 defa 6 – 8 saat ara ile kullanılırlar. /41

1. Aşağıdaki antihipertansiflerden hangisi kuru öksürük yapar 1. Aşağıdaki antihipertansiflerden hangisi kuru öksürük yapar? a) Kaptopril b) Verapamil c) Amlodipin d) Lacidipin e) Rezerpin 2. Aşağıdakilerden hangisi antihipertansif değildir? a) Famotidin /41

Miyokard Enfarktüsünde Uzun süredir diyabetik olanlarda ağrı olmaz Ani gelişen ölümde en yaygın neden kardiyak aritmidir Ck-Mb yükselmiştir ST segment yüksekliği daima bulunur Trombplitik tedaviye mümkün olan en kısa sürede başlanmalıdır.

Bağlamı Zengin Çok Seçenekli Sorular Etitropoetin eksikliğinde eritrosit morfolojisinde hangi değişikliği beklersiniz? Normositik normokromik Mikrositik normokromik Makrositik normokromik Mikrositik hipokromik Hiçbiri

Aşağıdakilerden hangisi böbrekte üretilen hemapoetik faktördür? Renin Anjiotensin Eritropoetin Aldosteron Kortizol

B6 Vitamini ( pridoksin) B12 Vitamini ( Siyanokobalamin) Son evre bir böbrek hastasına diyaliz uygulanmaktadır.Normokrom normositik anemisi vardır.Hangisi en uygun tedavi seçeneğidir? Eritropoetin Ferroz sülfat Folik Asit B6 Vitamini ( pridoksin) B12 Vitamini ( Siyanokobalamin)

Aşamalı Çoktan Seçmeli sorular Beslenme sorunu olan bir yenidoğanı değerlendiriyorsunuz.Anne 28 yaşında ve ilk gebelikten olan çocuğu normal.Muayenede bebek baş gelişimi geri ve hipotonik.Yüz özellikleri arasında basık burun dikkat çekmekteydi, gözler birbirinden uzak,etrafındaki kıvrımlar belirgindi.

Aşağıdaki mekanizmalardan hangisi bebeğin problemlerinin en olası nedenidir? Kromozomların ayrışmaması( Non-disjunction) Seyrek görülen mutasyon Çok genli soyaçekim Translokasyon Mozaik kromozom dizilimi

Seçeneklerde belirsiz tanımlamaların kullanılması(nadiren, genellikle, vb.)

Ergenlik döneminde aşırı derecede kilolu olma durumu; A Ergenlik döneminde aşırı derecede kilolu olma durumu; A.Genellikle diyetsel rejime dramatik yanıt verir B.Sıklıkla endokrin hastalıklara bağlıdır C.%75 kendiliğinde düzelir D.Kötüprognozgösterir E.Genellikle ilaçtedavisi ve psikolojik tedaviye yanıt verir

Soru kalıbının tuzak içermesi veya gereksiz bir karışıklıkta olması –Bazı soruları sadece çok cesurlar okuyabilir!

A.III, IV, I, V, II B.IV, III, I, V, II C.III, I, IV, V, II Aşağıdaki Down sendromlu çocukların ailelerini en yüksek takrarlamariskinden en düşüğe doğru sıralayın. Tüm olgularda çocuk sahibi olma yaşını22 ve bir sonraki hamileliğin 5 yıl içinde gerçekleşeceği şekilde düşünün. Kız çocukların karyotipleri: I.46, XX, -14, +T (14q21q) pat II.46, XX, -14, +T (14q21q) de novo III.46, XX, -14, +T (14q21q) mat IV.46, XX, -21, +T (14q21q) pat V.46, XX, -21, +T (21q21q) (ebeveynlerde karyotipleme yapılmamış A.III, IV, I, V, II B.IV, III, I, V, II C.III, I, IV, V, II D.IV, III, I, V, II E.III, IV, I, II, V

Kısaltmalar kullanılmamalı, (ör; Hct: Hematokrit, BK: Beyazküre, BOS: Beyin omurilik sıvısı, vb…)

Biz sorunun… •Önemli konulara vurgu yapanını, •Öğrenciyi çalışmaya teşvik edenini •Bilenle bilmeyeni ayırt edebilenini SEVERİZ…

Özet Çoktan seçmeli soruların olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir? Çoktan seçmeli sorularda şans etkisini ortadan kaldırmak için değerlendirme aşamasında ne yapabiliriz. Çoktan seçmeli sorular hangi bölümlerden oluşur? Çoktan seçmeli sorular hazırlanırken nelere dikkat edilmelidir?