ONDÖRDÜNCÜ HAFTA Havai fişekler, zımpara kağıdı 1

HAVAİ FİŞEKLER Çin’de 1000 yıl önce ilk havai fişek benzerini yaptılar. Daha sonra bu karışım barut karışımı olarak da kullanılan kükürt, kömür tozu ve potasyum nitrattan ibaretti. Akkor hale gelmiş katı parçacıklar büyük oranda portakal rengi yayarlar. Modern havai fişeklerin göz alıcı yeşil ve kırmızı renkleri uyarılmış gaz halindeki moleküllerin yaydığı ışımalardır.

Baryum klorür yeşil, stronsiyum klorür kırmızı, bakır klorür mavi renk üretir. Bu tuzlar şiddetli higroskopiktir, nemli iken yanmazlar. Onun için bu tuzlar metal ve klor gazı olarak karışıma katılır, yanma esnasında tuzlar oluşur ve daha sonra molekülün elektronları yüksek sıcaklık etkisiyle uyarılarak renkli ışımalarını yaparlar. Tipik bir havai fişek bu nedenle bir yakıt ve bir oksitleyici, bir metal tozu ve klor üreten bir bileşik içerir.

Potasyum klorat yükseltgeyici olarak kullanılabilir ancak kükürt karışımlarında sürtünmeye çok hassa olduğundan çok tehlikeli patlamalara sebebiyet verir. Bu yüzden daha az aktif olan potasyum perklorat kullanımı daha yaygındır. Havai fişeklerde kullanılan bakır aseto arsenit, cıva-1-klorür ve arsenik sülfür gibi birçok kimyasal çok zehirlidirler.

Baryum klorat; metali, klor vericiyi ve oksitleyiciyi bir bileşikte toplamış parlak koyu yeşil renk veren bir bileşiktir. Ancak burada da kloratın kötü şöhreti nedeniyle doğrudan kullanımı çok tehlikelidir. Yeni yöntemde bu havai fişek türü baryum nitrat, stronsiyum karbonat veya nitrat, sodyum okzalat ve bakır karbonatlardan hazırlanmaktadır.

Magnezyum-alüminyum alaşımının (Magnalium) kullanımıyla havai fişek üretiminde yeni bir atılım yapılmıştır. Kendi kendilerine magnezyum ve alüminyum gümüş renkli kıvılcımlar saçarak yanarlar. Magnalium mor, sarı, kırmızı, yeşil, floresan ve mavi ışımalarla yıldız şeklinde yanar.

Zımpara kağıdı Yine Çinliler 13. yüzyılda deniz hayvanları kabuklarını öğüterek bir zamk ile parşömen kağıdına yapıştırarak zımpara kağıdını ilk olarak ürettiler. 20. yüzyılda sentetik alüminyum oksit ve silisyum karbür aşındırıcı olarak kullanılmaya başlandı. Taşların boyutu polen boyutunda-1mm den 2 mm ye kadar değişebilir. Aşındırıcı olarak borkarbür de çok serttir fakat çoğu metalle reaksiyona girer.

Yapıştırma esnasında elektrostatik olarak yönlenmeyi sağlayacak şekilde parçacıklar bir elektrik alandan geçirilerek kağıt yüzeyine yapıştırılırlar. Yapıştırıcı olarak, hayvansal ve plastik yapıştırıcılar kullanılabilir. Alüminyum oksit ve üre-formaldehit reçinesinden hazırlanmış zımpara kağıtları ağaç işleme için çok uygun iken sünek polyester tabanlı zımparalar otomotiv metal işlerinde daha kullanışlıdır. Çinko stearat ve sodyum alüminyum florür zımparanın dökülmesini önler