TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU HİJYEN (EL YIKAMA) Hazırlayan: Prof. Dr. Hikmet PEKCAN TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU
HİJYEN Mitolojide Eskülap: Tıbbın babası Hygiea: Eskülap’ın kızı Sağlığı koruyan ve insanların sağlığının bozulmasını engelleyen bir Tanrıça Günümüzde Hijyen: Sağlığı korumak için yapılan uygulamalar ve alınan temizlik önlemleri Koruyucu hekimliğin önemi
Öğrencilerin Kişisel Hijyeni, hem kendi sağlıkları hem de okul sağlığı açısından önemlidir. Temizlik ve sağlık bilgisi, bilinci,sorumluluğu EL YIKAMA Yüz, koltuk altı temizliği Saç bakımı Ayak temizliği ve bakımı Yıkanma Uyku düzeni Spor ve egzersizle sağlıklı kalma Uygun giyim Dinlenme ve boş zamanları değerlendirme Yaşam ortamını temiz tutma Elleri 20-30 sn yıkayınız. Su ve Sabuun kullanarak. Yemekten önce, sonra, tuvalletten sonra, kirli bir işi tamamladıktan sonra. İiçinizden 202ye kadar sayın. Hasta ziyareti, dışarıdan ggelince.. İki saatte bir.
SAĞLIĞI KORUMAK, HASTALIĞI TEDAVİ ETMEKTEN DAHA KOLAYDIR, DAHA UCUZDUR, DAHA ETKİNDİR.
SAĞLIĞI KORUMAK EL YIKAMA İLE BAŞLAR, EL YIKAMA İLE DEVAM EDER
Vücutta Mikrop Sayıları ELLERDE 100-1,000 adet/cm² Alında 10,000-100,000 adet/cm² Kafa Derisinde 1 milyon adet/cm² Koltuk Altında 10 milyon adet/cm² Burun İfrazatında 10 milyon adet/gr Tükrükte 100 milyon adet/gr Dışkıda 1 milyar adet/gr
Vücutta Mikrop Kaynakları Derideki ufak yara, kesik ve çatlaklarda milyonlarca mikrop bulunabilir. Tuvalet sonrası temizlenmemiş ELLERE dışkıdan mikrop bulaşabilir. İnsanların saç, giysi ve sakalları da bakteri kaynağıdır. İnsanların yaklaşık yarısında, burunlarında besin zehirlenmesi yapan bir mikrop türünü taşıdıkları bilinmektedir.
Vücutta Mikrop Kaynakları Normalde ağız, burun ve solunum yollarında bulunan mikroplar solunum sırasında havaya dağılır. Kuvvetli öksürmede 5000 damlacık, hapşırmada 1 milyondan fazla damlacık çıkmaktadır. İnsanların yaklaşık üçte birinde, ELLERİNDE besin zehirlenmesi yapan bir mikrop türünün bulunduğu belirlenmiştir.
Enfeksiyon hastalıkları halen dünyada en sık görülen ve en çok öldüren hastalık grubunu oluşturmaktadır. Uygun EL YIKAMA pratiğinin insanlara kazandırılması halinde, bu hastalıkların sıklığında önemli derecede azalma sağlanabileceğine göre, EL YIKAMA konusu son derece önemlidir ve halk sağlığının öncelikli konuları arasındadır.
EL YIKAMA İLE ÖNLENEBİLEN HASTALIKLAR Sarılık (Hepatit) Tifo (Salmonellozis) Kolera İshal (Dizanteri,Kanlı İshal) Parazitler (Solucan,Kıl kurdu,Şerit) Bit Gripal Enfeksiyonlar (Kuş,Domuz Gribi) Soğuk Algınlığı Uyuz AIDS Frengi (Sifilis) Verem (Tüberküloz)
Amaç Kimyasal ve fiziksel zararlıların ve enfeksiyonlara yol açan mikroorganizmaların(virus,mantar,bakteri,parazit) (dezenfeksiyonun) uzaklaştırılmasıdır. Sadece su : Mekanik Etki Su ile birlikte sabun : Temizlik dezenfeksiyon + allerjik etkiye sahip zararlı bulaşanların uzaklaştırılması
Nasıl? ELLER NASIL YIKANMALI ? Eller yıkanmadan önce takılar (varsa) çıkarılmalı Ilık bir akarsu altında eller ıslatılmalı Sabunlanmalı (Sıvı sabun tercih edilmeli) Ellerin bütün yüzeyleri ovalanmalı (min 20 sn.) Sıklıkla unutulan alanlara dikkat etmeli. Akan ılık su altında durulamalı. Kağıt havlu-peçete ile kurulanmalı (Kurulama mikrop sayısını azaltır) Tırnaklar uzun olmamalı
EL YIKAMA ÇALIŞMALARI SONUCU ARKA ÖN Az Temizlenen Temizlenen Temizlenmeyen
Kalıp – Sıvı Sabunlar Kalıp sabunlar, kirlilik kaynağı olabilmektedir. Kalıp sabun kişisel olmalıdır.(HACI ŞAKİR gibi) Toplu yaşanılan yerlerde sıvı sabunlar (PROTEX) tercih edilmelidir. Katkı maddesi olarak klorhekzidin ve povidon-iyot içeren sıvı sabunların daha etkin olduğu gösterilmiştir. Triclosan içeren sıvı sabunların ise daha az etkili olduğu, hatta bazı çalışmalarda katkı maddesi içermeyen sıvı sabunlarla aynı etkinliğe sahip olduğu saptanmıştır.
GÜNDE EN AZ BEŞ KEZ EL YIKAMANIZ DİLEĞİYLE TEMİZ ELLE KALINIZ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN ELLERİNİZE SAĞLIK