HAVA YOLUNU AÇMA TEKNİKLERİ ÖZLEM KARATANA DERS 2

Hava Yolu Tıkanması??? BAK- DİNLE- HİSSET Kısmi Tıkanıklık; Nefes alır Üst seviye tıkanıklık; Nefes alırken zorlanma+ stridor Alt havayolu tıkanıklık; Nefes darlığı+ wheezing

Hava Yolu Tıkanmasında Risk Faktörler; Bilinç bozukluğu Kafa travması Alkol veya ilaç etkisi Yüz kırıkları Künt boyun travması Yanık / duman inhalasyonu Bazı olgularda: havayolunda konjenital yapısal anormallikler

Hava Yolu Tıkanmasının Nedenleri; Baş pozisyonu – öne kaymış Kan Kusmuk Yabancı cisim Dıştan bası Boyun hematomları Boyun abseleri Havayolu ödemi

Hava yolu açılması; Baş geri- çene yukarı pozisyonu Çenenin itilmesi (servikal travma)

HAVA YOLU SAĞLANMASI; Pozisyon verme, Oral-nazal airway cihazı kullanma Laringeal maske Endotrakeal entübasyon Özefagotrakeal kombitüp kullanma

Üst Havayolu Orofaringeal airway Nazofaringeal airway Bilinçli hastada kullanma (öğürme ve kusmaya yol açar) http://www.youtube.com/watch?v=SvoJfxRbpkg Nazofaringeal airway Orta-yüz fraktürü varsa kullanma (kırıktan geçip beyne girebilir) Şiddetli koagulopatide (kanamaya yol açabilir) ve çocuklarda kontrendike http://www.youtube.com/watch?v=Cjt9RzWA83o

Havayolunun Sürekli Açık Tutulması Gereken Durumlar Bilinç bozukluğu, GKS’nin 7’ nin altına düşmesi Kan ve kusmuk aspirasyonundan korunma Yüz travmaları Hiperventilasyon gerektiren kafa travması Major göğüs duvarı yaralanması Solunum yetmezliği, diğer yöntemler ile saturasyonun yükseltilemediği durumlar.

ENTÜBASYON Spontan solunumu veya yeterli solunumu olmayan hastalarda kullanılan ileri hava yolu tekniğidir.

Endotrakeal Entübasyonun Avantajları Havayolunu aspirasyondan korur. Ventilasyon ve oksijenasyonu sağlar. Ölü boşluğu tam olarak kapatıp %100 oksijenasyonu imkanı sağlar. Trakeadan sekresyonların doğrudan temizlenebilmesini sağlar. Mideye hava dolmasını önler. Havayolunu ödem ve basıdan korur.

Endotrakeal Entübasyonun Dezavantajları Özel beceri ister. Özel ekipman ister. Havayolu hasarı ve yanlış entübasyon gibi komplikasyonları vardır.

Orotrakeal ve Nazotrakeal Entübasyon Orotrakeal tercih edilen: Apneik hasta Midfasiyal kırıklar Bilinen koagulopati Nazotrakeal tercih edilen: Spanton solunumu olan hastalarda Kısa / kalın boyun Status Epileptikus Boyun travması düşünülüyorsa boyun stabilizasyonu korunarak her iki yol da uygun.

Endotrekeal Tüp ve Aspiratör Sondası Seçimi Hasta Tüp (iç çap, mm)* Asp. Sondası (boyut ”Frenche”, dış çap) Kadın 7.5-8.0 12 – 14 Erkek 8.0-8.5 14 Charr= 4Xmm +2 Tüp (dış çap, charr) Kadın 32-34 charr Erkek 34-36 charr

Endotrekeal Tüp ve Aspiratör Sondası Seçimi Çocukta; 4 yaşından sonra Yaş+18 = charr Pratik yöntem hastanın küçük parmağının tırnak yatağı kısmının çapı kabaca fikir sağlamada kullanılabilir.

Endikasyoları Solunumun durması. Kardiopulmoner reaminasyon. Maske ile oksijen vermekle düzelmeyen solunumsal yetersizliklerde.

Politravma. Kafa, beyin travması. Aspirasyon tehlikesi. Örn. Yüz yaralanmaları.

Entübasyon endikasyonu çelişki anında geniş tutulmalıdır Entübasyon endikasyonu çelişki anında geniş tutulmalıdır. Özellikle kafa-beyin travmasında, yaşam şansı anlamlı olarak arttığı için, mümkün olduğunca erken entübasyon yapılmalıdır.

GKS = 7‘ Kural olarak kafa travmalı hastada nin altına düşünce hasta entübe edilir.

Laringoskopi: Laringoskop kullanarak, larinksin girişinin görülür hale getirilmesine denir. Laringoskop, dil kökü ile epiglot arasına yerleştirilerek yukarı doğru kaldırılır.

Laringoskop blade’lerinin seçimi Vallekulayı kaldırarak glottik açıklığı indirekt görmek için eğri blade (Macintosh gibi). Epiglotu doğrudan kaldırmak için düz blade (Miller gibi). Yumuşak ve gevşek epiglottan şüpheleniliyorsa (çocuklardaki gibi) en iyisidir. Her hastada her ikisi de hazır bulunmalıdır.

Laringoskop Bleytinin Boyutları * No: 0 yeni doğan boyu * No: 1 bebek boyu. * No: 2 çocuk boyu. * No: 3 orta boy. * No: 4 büyük boy

Entübasyon Güçlüğü Kısa ve adaleli boyunlularda zor olabilir. Küçük ve geride duran çene. Küçük ağız büyük dil. Eklem hastalıkları.

Entübasyon Güçlüğü Tümörler. Büyük guatr. Yüz yaralanmaları. Özellikle dokortikedeki ve deserebredeki hastada.

Entübasyon anında ortaya çıkabilecek komplikasyonlar Diş, dudak, farinx, larinx ve burun yaralanmaları. Çene çıkığı. Mide içeriği ve yabancı cisim aspirasyonu. Tek taraflı entübasyon. Yanlışlıkla özefagus entübasyonu.

Özefagus entübasyonunu gösteren bulgular; Solutma ile mide bölgesinin şişmesi. Thorax hareketinin olmaması. Artan syanoz. Geç kalınırsa hastanın ex olması ile sonuçlanabilir.

Entübasyon işlemi; Malzemelerin hazırlanması; - Laringoskop takımı - Steril eldiven - Aspiratör ve aspiratör sondası

Endotrakeal tüp (uygun olanın bir büyüğü ve küçüğü) - Ambu maske - Oksijen tüpü - Airwayler

- Enjektör -  Rulo sargı bezi veya sabitleme bandı - Yönlendirici -   Megil pens -   Steteskop

2. Başa pozisyon verilmesi; Servikal travma yoksa; Baş – Çene pozisyonu Servikal travma varsa; Alt çene pozisyonu

Ambu maskeye oksijen bağlantısının sağlanması ve %100 oksijenin açılması. Çok acil bir durum söz konusu değilse hastanın 3 dakika ambu ile devamlı olarak solutulması.

5. Endotrakeal tüpün poşetinden çıkarılmadan kontrol edilmesi. 6. Ağzın açılması (çapraz parmak yöntemi).

7. Steril eldivenlerin giyilmesi; sol elinize (kirli) laringoskopun alınması. 8. Laringoskop bleytinin, ağız içinde sağdan sola doğru yerleştirilip, dilin yana çekilmesi ve kord vokallerin görülmeye çalışılması.

9. Sellick manevrası (krikoid bası) uygulanması ve sağ ele (steril) endotrakeal tüpün alınıp, bleytin kavisine uygun olarak ağız içerisine ilerletilmesi. 10. Kord vokalleri geçtikten sonra tüpün 2 – 3 cm daha ilerletilmesi ve trakeaya girildiğinden emin olunduktan sonra, laringoskopun ağızdan çıkarılması. 11. Kafın şişirilmesi (kontrolde kafın kulak memesi kıvamında olması veya hastadan hırıltılı solunumun tamamı ile kesilmesi)

12. Tüpün akciğerlerde ve doğru yerde olup olmadığının kontrol edilmesi (solunum seslerinin ve abdomenin dinlenmesi veya varsa end-tidal CO2 detektörü kullanılması). 13. Dudak hizasındaki sayının kaydedilmesi, yetişkinde genelde 23 cm.

14. Airwayin ağza yerleştirilmesi. 15. Tüpün ve airwayin sabitlenmesi. 16. Gerekli ise, tüp ve ağız içerisinin aspire edilmesi.

Alternatif Entübasyon (Özefagus Obturator Tüpü) Baş fleksiyonda iken tüp, yardımcı bir ekipman kullanmadan özefagusa ilerletilir. Özefagus ve ağız içerisindeki balonlar şişirilir. ÖOT’nün, kolay uygulama, yardımcı ekipman ve özel beceri istememesi gibi avantajlarının yanı sıra ölü boşluğu tam olarak kapatmamasından dolayı, %100 oksijenizasyon sağlayamama gibi dezavantajıda bulunmaktadır.

İğne Krikotiroidostomisi Havayolu kontrolünün gerekli olmasına karşın orotrakeal ve nazotrakeal entübasyonun yapılamaması ‘yedek’ entübasyon yöntemlerinin başarısız olması Üst havayolu tıkanıklığı (vokal kordların üzerinde)

İğne Krikotiroidostomisi Zaman varsa boynu iyot veya alkolle boyayıp hazırla 14 G branül ile krikotiroid membrandan 45 derece açı ile içeri gir (veya IV plastik kateter sokup iğneyi çek) Üçlü musluk koy ve oksijene bağla 1 saniye için oksijen ver - musluğu 3-4 saniye için aç ve bu döngüyü sürekli tekrarla