UÇUCU MADDE BAĞIMLILIĞI Dr. Mustafa Babacan Ocak 2013

Bağımlılık Ne Değildir? İradesizlik Kişilik bozukluğu Zayıf karakter

Bağımlılık, bir beyin hastalığıdır ve beyin içindeki hedef bölgesi de ödül sistemidir. Sigara içenler molalara içenlerle çıkar 1 fırt çekip bırakır. Ödül geliyo beklentisi devam eder. ORTAMDA hangi madde var? 3

“Bu bir problem mi?” Alkol-madde kullanımınız sık olarak daha önce planladığınız ya da yapmanız gerektiğini hissettiğiniz şeylerin önüne geçti mi? Daha sonra pişman olduğunuz şeyler yapmanıza neden olur mu? Alkol-madde kullanımınız adli sorun ya da zarar veren kazaya yol açtı mı? 4

“Bu bir problem mi?” Son zamanlarda kendinize daha az alkol-madde kullanmanız gerektiğini söylediğiniz ancak kullanımınızı azaltamadığınız oldu mu? Kendinizi ya da başkalarını ne kadar kullandığınız konusunda aldatıyor musunuz? İlk isteğinizin alkol-madde kullanmak olup diğer aktivitelerin önemsiz kaldığı zamanlar var mı?

BAĞIMLILIK; Ciddi fiziksel ve psikolojik yan etkilerinin olmasına Kullanıcıların ilişkilerini bozmasına Bunun kullanan kişi tarafından bilinmesine rağmen Maddenin giderek artan doz ve sıklıkta kullanılmasıdır.

Bağımlılık düzelebilir, ancak alkol- madde alındığı zaman, kolaylıkla tekrarlayabilen bir hastalıktır. Bağımlı olan kişi tüm yaşamı boyunca bağımlı olduğunu unutmamalı ve yaşamını ona göre sürdürmelidir. 7

Uçucu Maddeler Uçucu madde (inhalan) terimi oda sıcaklığında kolaylıkla buharlaşabilen maddeler için kullanılır. Uçucu maddeler hızlı, keyif verici, hafif sarhoşluk yapan etkileri nedeniyle tercih edilirler. Uçucu maddeleri içeren ürünler ucuz ve yaygın olduğu için çocuklar ve fakirler tarafından kullanılır. heryerde var, gözden kaçıyor, yasal, çabuk etkili ve etkisi kısa sürede geçiyor.

UÇUCU MADDELER Ucuz Kolay bulunur Yasal Etkisi hızlı başlayıp hızlı kayboluyor.

Uçucu Maddeler Uçucu madde bağımlılığı tüm dünyada görülür ve gençlerde Amerika’da esrardan sonra ikinci sıradadır. Kullanılan uçucu madde tipini kullanıcının yaşı, yaşadığı bölge ve maddeye ulaşım kolaylığı etkiler. Madde bulunan ortamlarda çalışan erişkinlerde bağımlılık daha olasıdır.

Uçucu Maddeler Türkiye de ortaöğrenimde uçucu madde kullanım oranı %5.1’dir. Yaşam boyu en az bir kez uçucu madde kullanımı ise %8.8’dir. Uçucu madde bağımlılığı en sık 14-15 yaşlarda görülür. Bağımlılığın başlangıcı 5-6 yaşlarına kadar inebilir.

Ne kadar erken yaşta kullanılırsa o kadar bağımlılık yapar. Uçucu madde kullananların diğer madde bağımlılığı riski 3 kat artmaktadır.

Kullanım Şekli Aerosoller ve spreylerin bir kısmı doğrudan ağız ya da burun içine sıkılabilirler. Kağıt veya plastik torba içine konan madde buradan ağız ya da burun yoluyla solunabilir. Uçucu maddeler akciğerlerden emilirler. Hızlı ve kısa etkilerini ortaya çıkardıktan sonra karaciğerden atılırlar. bu yüzden kişi sürekli torbadan çeker.

Etkisi 5 dk içinde ortaya çıkar ve 30 dk içinde sonlanır. Etkisi alkole benzer.

Etkileri Öfori Disinhibisyon Dürtüsellik Aşırı güçlü hissetme. Görsel halusinasyonlar Yayvanlaşmış konuşma, baş dönmesi, diplopi, ataksik yürüyüş oluşur. Uykuya yatkınlık. Koma

İnsan çalışmaları kronik kullanımın nörolojik ve nöropsikiyatrik sonuçlar üreten toksik etkisi olduğunu göstermiştir. Uçucu madde kullanımının süresi, sıklığı morbidite ve mortaliteyi artırır.

ÖLÜM SEBEPLERİ Ani ölüm ( kardiyak aritmi) Ani ölüm uçucu maddelere bağlı ölümlerin en sık nedenidir. %56 %22’si ilk kez kullanmış. Ani ölümler hidrokarbonların katekolamin salınımını artırarak myokardiyumu epinefrine duyarlılaştırması sonucu oluşan ani kardiyak ritm bozukluklarına bağlanır. Toluenin kardiyak voltaj bağımlı sodyum kanallarını geri dönüşlü inhibe ederek aritmojenik etkiye yol açtığı ileri sürülmüştür.

ÖLÜM SEBEPLERİ Yüksek doz Asfiksi ( oksijen yetmezliği, kusma, poşet) Yanık Kaza

İngiltere’de 1971-1999 arasında 1857 ölüm uçucu maddelere bağlanmıştır. Ölenlerin çoğu erkek (%87) ve 20 yaşın (çoğu 14-18 yaş arası) altındadır (%66). İlk kullanımda bile, toluen, klorflorokarbon ve butan gibi uçucu maddelerle bağlı kardiyak aritmilerin sorumlu olduğu ani ölümler olabilir.

Tıbbi Sorunlar 1- Kas zayıflığı bazen myoglobulinüri ve rabdomiyoliz. 2- Ağrı, bulantı, kusma, hematemetez gibi gastrointestinal sorunlar. 3- Çoğu zaman ciddi elektrolit bozukluklarıyla giden böbrek yetmezliği. 4- Kardiyomiyopati.

Tıbbi Sorunlar 5- Karaciğer hasarı 6- Pulmoner hipertansiyon havayolu direncinde artış ve akut respiratuvar distres 7- Hematopoetik bozukluklar (hemolitik anemi, aplastik anemi, hatta akut myelotik lösemi).

Nörolojik Bozukluklar Nörolojik yıkım, doz ve süreyle ilişkilidir. Periferik nöropati Serebellar işlev bozukluğu Kraniyal sinir hasarı (işitme ve görme kaybı) Bunama

Nörolojik Bozukluklar Yıkım diğer bağımlılıklara göre daha fazla ve ağırdır. Prefrontal kortekste iki taraflı kan akımının azaldığı gösterilmiş. Diğer organ sistemlerindeki olumsuz etkiler nörolojik belirtilere göre daha çabuk geriye döner.

Nörolojik Bozukluklar Uçucu maddelere bağlı çoğu akut nörolojik, nöropsikiyatrik ve bilişsel etki geri dönüşlüdür ancak kronik etkiler yavaş geri döner ya da tam olarak dönmez.

Ergenlerde Uçucu madde kullanımı: Major depresyonu ve özkıyım riskini Adli sorunları Bellek ve öğrenmede bozulmayı Diğer madde bağımlılığı riskini arttırır.

Teşekkür Ederim