Alıntı ve Kaynakça

Alıntı Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de sanat eserleri 5846 Sayılı Fikir ve sanat Eserleri Kanunu ile korunmaktadır. Her türlü alıntılarda kaynak göstermek zorunludur. Doğrudan yapılan alıntılarda sayfa numarası da verilmelidir.

Alıntılama Çeşitleri Dolaylı Alıntı Doğrudan Alıntı

Dolaylı Alıntı Ana düşünceyi değiştirmeden, yazarın kendi dil ve anlatımıyla okunan kaynaklardaki bilgilerin aktarılmasıdır. Tırnak işareti ya da sıkıştırılmış paragraf kullanılmaz.

Dolaylı Alıntı Osmanlılar modernleşme olgusu ile 19 yy’da Avrupa ülkeleri ile yaptığı savaşlar aracılığı ile tanışmışlardır (Karpat, 1980). gibi bir alıntı ile yazar şunu ima etmektedir: Burada ki fikir Karpat’ın 1980 de yazmış olduğu eserde dile getirilmiştir, ancak sözcükler ve ifade şekli tamamen bana aittir ve Karpat bu fikri belli sayfada değil eserin tümünde anafikir olarak ileriye sürmüştür. Bu tür bir alıntı dolaylı alıntıdır. Dolaylı alıntıların nerde başlayıp nerde bittiğini sözün akışından çıkartabilmeliyiz. Uzun uzun dolaylı alıntı yapılamaz. Sadece fikir sahiplerine saygılı olmak ve fikirleri ilgili yerlerde tartışabilmek için yapılmalıdır.

Doğrudan Alıntı Bu tür alıntılama, metin, kelime, noktalama, paragraf vs. ana kaynaktaki metnin olduğu gibi aktarılmasıdır.

Doğrudan Alıntı APA belgelendirme sistemi sosyal bilim alanlarında en yaygın olan sistemdir. ̋Dipnot ve bölüm sonu notlarının yerine metin içinde parantezler kullanılarak alıntılar yapılıȑ (Morgan, 1999; 74). Parantez içlerinde alıntı yapılan yazarın soyadı, eserin yayın yılı ve gerekiyorsa sayfa numarası yer alır. Ayrıca ülkemizde çok sık görüldüğü gibi uzun uzun direkt alıntılar da yapılmamalıdır. Arka arkaya eklenmiş kes, kopyala, yapıştır açıkgözlülüğü ile yazılmış eserlerin ne yazarına ne de okuyuculara bir faydası olabilir. Yazar adayları başkalarının fikirlerini kendi tartışmalarına taşıyabilme alışkanlığını ve üslubunu yaratabilmeli ve kendisi de o şekilde yönlendirilmelidirler. Bir eserde yazar daima ön planda olmalıdır. İddialı olmamak demek sürekli olarak başkalarının paragraflarını alıntılar haline getirerek eser yazmaya çalışmak değildir. Sadece yazarın fikirsel düzeyde yerini bilmesi anlamına gelmelidir. Yazar eserinde diğer fikirleri bir tartışma üslubu içerisinde sunup tartışabilmelidir. Kısacası yazar adayı, bir eserin yazarı olmalıdır, aktaranı değil.

Alıntı Yazım Kuralları Yasa, tüzük, yönetmelik, hükümet kararları, hipotez, karşıt görüşteki açıklama, matematik ve fen bilimlerindeki formüller, açık ifade edilmesi güç metinler doğrudan aktarılır. Yarım sayfayı aşan alıntılara az yer verilmelidir.

Metne yerleştirme Üç daktilo satırı ve daha kısa olanlar tırnak içerisinde gösterilir.

Metne yerleştirme Bireyin zihnine odaklanan, zihinsel becerileri geliştirmeyi temel alan “bilginin kişinin kendisi tarafından çevresiyle etkileşmesi sonucu oluşturulduğunu savunan (Bağcı Kılıç, 2001)” bir eğitim felsefesinin, yapılandırıcı yaklaşımın, günün ihtiyaçlarını karşılayabileceği düşünülmüştür.

Metne yerleştirme Üç daktilo satırından daha uzun olanlar sıkıştırılmış paragraf ile gösterilir.

Metne yerleştirme

Çıkartmalar Alıntının az ve öz olabilmesi açısından, kimi sözcükler çıkartılabilir ve çıkartılan yerler ( … ) ile gösterilir.

Çıkartmalar

Alıntılama Sorunları Akademik bir çalışmanın yetkinliğinin en önemli belirtilerinden biri, yazarının alıntılama konusundaki becerisinde ortaya çıkar.

Yanlış Alıntılama Alıntılar yazılırken tam ve doğru aktarılıp aktarılmadığı kontrol edilmelidir.

İsabetsiz Alıntılama Çoğu kez, cümlenin bütünü yerine bir kısmının alıntılanması yeterlidir. Bir kaynağın alıntılanabilecek kısmını bulmak yazarın analitik düşünme yeteneğini gösterir.

Aşırı Alıntılama Aynı kaynaktan ya da farklı kaynaklardan yapılan alıntılar peş peşe sunulmamalı, yalnız alıntılara (ya da aktarmalara) dayanan uzun bölümlerden kaçınılmalı, alıntılar arasındaki geçişler tez yazarının sözcükleriyle, cümleleriyle sağlanmalıdır.

Yeterince Alıntılamama Tartışılacak düşünceyi kaynakta en eksiksiz ve özlü şekilde ifade eden özgün cümleleri saptayıp metne almaya özen gösterilmelidir.

Alıntılama Tekniğinin Yetersizliği Alıntılamada önemli bir sorun da alıntıların okumayı özendiren, yalın bir yöntemle sunulamamasıdır.

Alıntılama Tekniği Alıntılanan bir cümlenin ortasından ya da birden fazla cümle arasından yapılan çıkarmalar köşeli parantez içindeki noktalarla belirtilmelidir (bkz. 4. D. [5], [6] ve [8]). Alıntıların başına ya da sonuna cümlenin öncesi ya da sonrasının bulunduğunu anlatmak için üç nokta koymak gerekmez; çünkü alıntıyı belirten tırnak işareti zaten “kesip alma” işleminin yapıldığını gösterir. Ancak,

Alıntılama Tekniği Cümle alıntı ile bitiyorsa, nokta, sayfa numarasını belirten parantezden sonra gelmelidir. Alıntının sayfa numarası, tırnağı izleyen boşluktan sonraki parantez içinde verilir. Alıntı, cümlenin ortasında kalıyorsa özgün nokta kullanılmamalı, cümlenin sonunda tek bir nokta bulunmalıdır.

Alıntılama Tekniği Uzun bir alıntıdan sonra “der”, “belirtir” gibi ifadelerle cümleyi bitirmek yerine alıntıyı önce sunma yöntemi benimsenmelidir “Moran (1999; 74) şu görüşleri dile getirir: “....”.

Alıntılama Tekniği Dört satırı geçen alıntılar için kullanılan bloklama yönteminde, alıntılar elden geldiğince iki nokta ile sunulmalı ve alıntı bittiğinde cümle tamamlanmış olmalıdır.

Alıntılama Tekniği Blok alıntılarda alıntılanan kısım kaynakta bir paragrafın başındaysa bu paragraf girintisi bloka yansıtılmalıdır. Blok alıntılarda farklı sayfalardan yapılan alıntıların alt alta verilmesi metni mekanikleştirdiğinden bu uygulamadan kaçınılmalıdır.

Kaynakça Yazım Yazım kılavuzu

ETİK Ahlak Değerleri Bilimi İdeal İnsan Karakteri Ve Uygulamalarını İnceleyen Bilim 27

Bilim Etiğinin Temel İlkeleri Dürüstlük Dikkat Açıklık Özgürlük Eğitim Sorumluluğu Toplumsal Sorumluluk Yasallık Karşılıklı saygı Verimlilik Deneklere saygı Dürüstlük: Bilim insanı bilgiyi veya sonuçları saptırmamalı, yalanlara dayandırmamalı ve yanlış sunmamalıdır. Araştırma işleminde her açıdan nesnel, tarafsız ve dürüst olmaları gerekmektedir. Dikkat: Bilim insanları özellikle sonuçları açıklarken hatalardan kaçınılmalıdır. Deneysel, yöntemsel ve araştırmacıdan kaynaklanan hatalar asgari düzeye indirilmeli, yansız olmalı ve menfaat çatışmalarından uzak durmalıdırlar. Açıklık: Bilim insanları verileri, sonuçları, yöntemleri, fikirleri, etkinlikleri ve araçları paylaşmalıdır. Yapılan çalışmaların başkalarınca değerlendirilmesine izin verilmeli, eleştiriye ve yeni fikirlere açık olunmalı. Özgürlük: Bilim insanları herhangi bir sorun veya hipotez üzerine araştırma yapmakta özgür olmalıdır. Yeni fikirleri ortaya koyup eski fikirleri eleştirmelerine olanak tanınmalıdır. Eğitim Sorumluluğu: Bilim insanları geleceğin bilim insanlarını ve halkı eğitmekle sorumludur. Toplumsal Sorumluluk: Bilim insanları topluma zarar verecek uygulamalardan kaçınmalı, topluma yararlı olmaları sağlanmalıdır. Yasallık: Araştırma aşamasında bilim insanları çalışmayla ilgili yasaklara uymalıdır. Karşılıklı saygı: Bilim insanları meslektaşlarına karşı saygılı bir tutum içinde olmalıdır. Verimlilik: Bilim insanları kaynaklardan verimli olarak yaralanmayı bilmelidir. Deneklere saygı: Bilim insanları, gözlem yaptıkları deneklerin haklarını korumalı, saygı ve özen göstermelidir.

Etik İhlal Türleri İntihaller (aşırmalar-plagiarism) Sahtecilikler (uydurmalar-fabrication) Çarpıtmalar (falsification) Çok kullanımlar (duplication) Dilimlemeler (slicing) Haksız yazarlık Diğer ihlaller

AŞIRMA (İNTİHAL = PLAGIARISM)‏ Başkalarının fikirlerini,metodlarını, verilerini, uygulamalarını,yazılarını ve şekillerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen yazarın kendisinin gibi sunması Yabancı dilden kitap, makale ve benzeri yayınları tercüme ederek kendi eseri gibi basması 30

UYDURMA (FABRICATION)‏ Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, bunları rapor etmek veya yayınlamak 32

Rotterdam - Erasmus MC doçentlerinden Don Poldermans hakkında hazırlanan son raporda, uzmanın kendi raporlarında kullandığı 169 hastanın bilgilerini uydurduğu ve gerçeği yansıtmadığı belirtildi. (Ekim 2012) http://retractionwatch.wordpress.com/2012/10/09/final-report-on-cardiology-researcher-poldermans-confirms-claims-of-misconduct/

ÇARPITMA (FALSIFICATION)‏ Araştırma kayıtları ve verileri tahrif etmek Kullanılmayan yöntem,cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek Araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak İlgili teori ve varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak 34

Makaleleri uluslararası bilimsel dergilerde yer bulan Hollandalı psikolog Diederik Stapel, yıllar boyunca araştırma verilerini "uydurduğunu" itiraf etti.  (NTV- Kasım 2011) Science Genel Yayın Yönetmeni Bruce Alberts, yazısında "Resmi raporun, Stapel'in sahtekarlığının çapının oldukça geniş olduğunu ortaya koyduğunu" belirtti. Stapel, "Bir bilimadamı, bir araştırmacı olarak başarısız oldum. Araştırma verilerini çarpıttım ve sahte araştırmalar yaptım. Sadece bir kez değil çok defa ve sadece kısa bir dönem değil uzun bir dönem bunu yaptım. Bundan utanç duyuyorum ve gerçekten üzgünüm" yazdı. (Nisan 2013 - 50 makalesi dergilerden atıldı)

ÇİFT YAYIN (DUPLİKASYON)‏ Editörlerin izni alınmadan orijinal bir çalışmanın aynen veya sonuçlarıyla başka bir yayın organında yayınlanmasıdır Dergilerin, hakemlerin, editörlerin kaynaklarını boşa harcamaktır Okuyucuya, araştırıcıya ve bilime saygısızlık Farklı dillerde,farklı okuyucu kitlesine hitap etme gerekçesi yeterli değil ! 36

DİLİMLEME (SALAMİZASYON)‏ Tek bir yazıda sunulabilecek veri, bulgu ve fikirleri yapay olarak bölerek birden fazla yayın haline getirmektir *Yayın sayısını arttırmaya yönelik *Önceki yayını kaynak göstermemek *Önceki yayından yeterli düzeyde farklılık göstermeyen yayınlar 37

UYGUN OLMAYAN YAZARLIK Hakkı olduğu halde adı konmayanlar Hakkı olmadığı halde adı konanlar “Gölge yazarlık,onursal yazarlık, hediye yazarlık” Bölüm başkanı,parayı bulan, araştırıcının arkadaşı, eşi, dostu..., hastaları, kanı, idrarı sağlayan...” Hakkı olanların hepsinin adı olmalı, hakkı olmayanların hiçbirinin adı olmamalı... 38

ABD’nin Philadelphia kentindeki Pennsylvania Üniversitesi geçtiğimiz yıl “Bilimsel çalışmanın yanlış sunulması” şikayetleri ile çalkalandı. Günseli Bayram (Evrensel) Şikayete konu olan bilimsel çalışma ünlü bir ilaç firmasının antidepresan nitelikli ilacı idi. Çalışma bundan yaklaşık on yıl önce yayınlanmıştı. Şikayeti yapan araştırmacı yine aynı üniversitede çalışan bir psikiyatri profesörü olan Jay Amsterdam idi.

Amsterdam kendisi ile aynı bölümde çalışan meslektaşlarının bir kısmı ile şimdiki bölüm başkanı hakkında şunu öne sürdü: “Bilimsel çalışmayı yürüten kişiler, ilacı üreten firmaya bilimsel çalışmanın sonuçlarının yayınladığı makalenin kontrolünü tamamen bırakmıştır. Bu kişilerin makale üzerinde kontrolü olmamış, sadece isimleri makaleye eklenmiştir. Buna ek olarak, bu aynı ilaç firması makaleyi kendi ödediği ismi makalede geçmeyen bir kişiye yazdırmıştır. Makaleye konu olan ilaç makalede haksız bir şekilde övülmüştür.”   “Paxil study under fire” http://www.nature.com/news/2011/110712/full/475153a.html?WT.mc_id=TWT_NatureNews

1. AŞIRMAK (İNTİHAL) Yaptırımlar Etiğe Aykırı Davranışlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) Disiplin Yönetmeliği Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Başkasının verilerini, çalışmasını atıf yapmadan kısmen/tamamen almak veya sunmak, Bir daha doçentlik sınavına başvuramama 11-a/3: Üniversite öğretim mesleğinden çıkarma cezası 5846 s.FSEK 71-1 ve 3: İki yıldan dört yıla kadar hapis ve 50-150 bin YTL para cezası (Eylemin ağırlığına göre her ikisine birden hükmolunabilir) Başkasının hipotez aşamasındaki fikirlerini aşırarak kendine mal etmek, Yabancı dilden tercüme yaptıklarını kendi yazmış gibi göstermek.

Etiğe Aykırı Davranışlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) 2. SAHTECİLİK Etiğe Aykırı Davranışlar Yaptırımlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) Disiplin Yönetmeliği Sunulan belgeyi gerçeğe aykırı düzenlemek ya da belgeyi değiştirmek veya gerçeğe aykırı belgeyi bilerek kullanmak, Bir daha doçentlik sınavına başvuramama 9-c: Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, raporlamak, yayınlamak, Yapılmamış bir araştırmayı, çalışmayı yapılmış göstermek.

Etiğe Aykırı Davranışlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) 3. ÇARPITMA Etiğe Aykırı Davranışlar Yaptırımlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) Disiplin Yönetmeliği Araştırma kayıtlarını, verilerini tahrif etmek, 1-3 yıl arası doçentlik sınavlarına girme yasağı 8-i ve 8-n: Aylıktan kesme cezası Araştırmada olmayan yöntem, cihaz, materyalleri kullanmış göstermek, Araştırma hipotezine uymayan verileri değerlendirmeye almamak, İlgili teori, varsayıma uydurmak için verilerde, sonuçlarda oynamak.

Etiğe Aykırı Davranışlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) 4. DUPLİKASYON Etiğe Aykırı Davranışlar Yaptırımlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) Disiplin Yönetmeliği Araştırma sonuçlarını birden fazla yerde yayımlamak. O yıl yapılan doçentlik başvurusunun reddi 5-e: Uyarma cezası; kasıtlı olması halinde 8-d: Aylıktan kesme cezası

Etiğe Aykırı Davranışlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) 5. DİLİMLEME Etiğe Aykırı Davranışlar Yaptırımlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) Disiplin Yönetmeliği Araştırma sonuçlarını bütünlüğü bozacak şekilde parçalara ayırıp yayınlamak. O yıl yapılan doçentlik başvurusunun reddi 5-e: Uyarma cezası

Etiğe Aykırı Davranışlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) 6. HAKSIZ YAZARLIK Etiğe Aykırı Davranışlar Yaptırımlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) Disiplin Yönetmeliği Çalışmaya aktif katkısı olmayanları yazarlar arasında göstermek, 1-3 yıl arası doçentlik sınavlarına girme yasağı 8-d: Aylıktan kesme cezası Aktif katkısı olanları yazarlar arasında göstermemek, En hafifi 5-h: Uyarma cezası; kasıtlı olması halinde 9-f: Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası Yazar sıralamasını değiştirmek. O yıl yapılan doçentlik başvurusunun reddi En hafifi 5-e v e 5-h: Uyarma cezası; kasıtlı olması halinde 8-d:Aylıktan kesme cezası

Etiğe Aykırı Davranışlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) 7. DİĞER ETİK İHLALLERİ Etiğe Aykırı Davranışlar Yaptırımlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) Disiplin Yönetmeliği Makul ölçüleri aşan alıntılamalar yapmak 1-3 yıl arası doçentlik sınavlarına girme yasağı En hafifi 5-e: Uyarma cezası; kasıtlı olması halinde 8-i: Aylıktan kesme cezası Lisansüstü çalışmalarda öğrenci veya danışmanın isminin olmaması O yıl yapılan doçentlik başvurusunun reddi En hafifi 5-h: Uyarma cezası; kasıtlı olması halinde 8-d ve 8-i: Aylıktan kesme cezası Araştırmaya destek olanların çalışmada belirtilmemesi

Etiğe Aykırı Davranışlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) Yaptırımlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) Disiplin Yönetmeliği İnsan-Hayvanlar üzerindeki çalışmalarda etiğe uymama 1-3 yıl arası doçentlik sınavlarına girme yasağı 8-i: Aylıktan kesme cezası Hasta haklarına saygı göstermeden bilgileri yayınlama 8-i: Aylıktan kesme cezası; idarecilik görevi olanlar için 7-b: Yönetim görevinden ayırma cezası Doçentlik başvurularında jüriyi yanıltan yanlış-eksik beyanda bulunma O yıl yapılan doçentlik başvurusunun reddi 8-d: Aylıktan kesme cezası

Etiğe Aykırı Davranışlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) Yaptırımlar (Mülga) Doçentlik Sınav Yönetmeliği (11.md) Disiplin Yönetmeliği Hakemliğini kötüye kullanmak 1-3 yıl arası doçentlik sınavlarına girme yasağı 9-c: Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası Kongre katılım sahteciliği 8-d ve 8-r:Aylıktan kesme cezası Çalışmadaki diğer yazar isimlerini silerek fotokopi ile tek isimli makale oluşturmak Bir daha doçentlik sınavına başvuramama 11-a/3: Üniversite öğretim mesleğinden çıkarma cezası Farklı yayınlardan paragraflar alıp, kısmi değişikliklerle özet yazmak En hafifi 5-e: Uyarma cezası; kasıtlı olması halinde 8-i:Aylıktan kesme cezası YÖK kriterlerini aşmak için para karşılığı makale yazdırmak veya yayınlatmak 11-a/3: Üniversite öğretim mesleğinden çıkarma cezası veya eylemin durumuna göre gerekirse 11-b/6: Kamu görevinden çıkarma

Üniversitelerarası Kurul Doçentlik Sınavı Etik Komisyonu 2004 Dönemi 98 dosya 23 yaptırım Bir daha girememe ---- 4 Üç yıl girememe –------ 2 İki yıl girememe –------ 3 Bir yıl girememe ------- 14 50

Lisans ve Lisanüstü düzeyde yapılan Etik İhlalleri Kaynak Göstermeden alıntı yapmak İnternetteki bilgiyi aynen sunmak Başkasının çalışmasını kendisininmiş gibi sunmak Ödevi para ile yaptırmak