Ünite- 1 Vücudumuz ve Sistemler Sindirim Sistemi Sindirim Sistemi Organları Sindirime Yardımcı Organlar Mide Karaciğer İnce Bağırsak Kalın Bağırsak Ağız Pankreas Yemek Borusu Yutak Anüs Verilen organları görevlerine göre sınıflandıralım…
HANGİ BESİN, Nerede, Nasıl SİNDİRİLİR? Besin İçeriği Kimyasal Sindirime Başladığı Yer Kimyasal Sindiriminin Tamamlandığı Yer Kimyasal Sindirimi Sağlayan enzim Karbonhidratlar Proteinler Yağlar Su Mineraller Vitaminler Ağız İnce Bağırsak Tükürükteki Enzim Mide öz suyunda bulunan enzimler ve mide asidi Mide İnce Bağırsak Pankreas öz suyunda bulunan enzimler İnce Bağırsak İnce Bağırsak Kimyasal sindirime uğramazlar!
SİNDİRİM ÇEŞİTLERİ Fiziksel Sindirim Kimyasal Sindirim Biz besin içerikleri; gördüğünüz gibi BÜYÜK MOLEKÜLLER halindeyiz… Hücrelerinize nasıl giriş yapalım? Önce küçük moleküllerimize bölünmemiz gerek! Bu yüzden hem …………….. hem de ……………… sindirime uğrarız. Fiziksel Kimyasal
Nedir BU VİLLUS? Latincede “tüy” anlamına gelen kelime İnce bağırsakta yer alır. Besinlerin emilim ile kana geçmesini sağlar. Bu tüyler sayesinde öğütülmüş olarak gelen besinlerin faydalı kısımları emilerek kana karıştırılır.
İlginçlerimiz Her gün yaklaşık 1.7 litre tükürük üretiyoruz…. 1 yılda yaklaşık 500 kg besin içeriği tükettiğimizi biliyor muydunuz? Safrada çok fazla kolesterol ve yeterince safra tuzu olmayınca kolesterol taşları oluşur. Yetişkin bir insanın midesi kaç litre besin içeriği barındırabilir? ……..litre 1.5
Grafikleri yorumlayalım Sindirim Organı Besin miktarı Ağız Mide İnce bağırsak Kimyasal sindirimi sırasında besin içeriği miktarının sindirim organında nasıl değiştiği grafikte verilmiştir. Buna göre; Yağlardır. Bu hangi besindir? Grafiği yorumlayınız. Kimyasal sindirim sırasında hangi enzimler kullanılır? Pankreas öz suyundaki enzimler
Grafikleri yorumlayalım Sindirim Organı Besin miktarı Ağız Mide İnce bağırsak Kimyasal sindirimi sırasında besin içeriği miktarının sindirim organında nasıl değiştiği grafikte verilmiştir. Buna göre; Karbonhidrat Bu hangi besindir? Grafiği yorumlayınız. Kimyasal sindirim sırasında hangi enzimler kullanılır? Tükürük salgısı ve pankreas öz suyu enzimleri
SORULARI ÇÖZELİM 1) Aşağıdaki şekilde iki farklı besinin sindirim organlarından geçerken uğradığı değişiklikler gösteriliyor. Buna göre; l - A besini sindirime uğramamıştır. ll - B maddesi kimyasal sindirime uğramıştır. lll - B maddesi su olabilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? Cevap I ve II
SORULARI ÇÖZELİM 2) Aşağıda özellikleri verilen sindirim sistemi organlarının hangi yapılar olduğunu belirleyiniz. a) Salgıladığı enzimler tüm besinleri sindirebilir. b) Proteinlerin sindiriminin başladığı yerdir. c) Sindirim gerçekleşmeyen bir bölümdür. d) Safra salgısını üretir. Yemek borusu Mide Pankreas
SORULARI ÇÖZELİM 3) Pelin eve geldiğinde buzdolabını açıyor ve dolapta aşağıda resimlerini gördüğünüz gıdaları buluyor. Pelin dolaptaki gıdalardan; karbonhidratlı, proteinli ve vitaminli olanlardan biraz alarak karnını doyuruyor. 3 Pelin’in dolapta hiç dokunmadığı gıda hangisidir?
BOŞALTIM SİSTEMİ Boşaltımda görevli organlar ile görevlerini eşleştirelim… Besin atıkları, fazla su ve safranın atılmasını sağlarım Karbondioksit ve su buharının atılmasını gerçekleştiririm Terleme yolu ile su ve tuz atılması benim görevimdir Kanı süzerek idrar oluşumunu sağlarım Zararlı atıkları daha AZ zararlı atık olan üreye çeviririm
Nedir BU NEFRON? Süzme Cisimciği de denir. Böbreğin en küçük yapısal birimi… Bir böbrekteki sayısı 1–3 milyon arasındadır. Sağ ve sol böbreklere gelen günlük kan akımı 1,5 tonu bulur. Nefronlarda gerçekleşen süzme, salgılama ve geri emilme aşamalarından sonra idrar şeklinde atılan miktar ise yaklaşık 1,5 litre kadardır.
BÖBREKLERDE KANIN SÜZÜLMESİ Kanın böbreklerde süzülmesi ile ilgili karışık olarak verilen ifadeleri sıralayınız. 1 Süzülerek temizlenen kan, böbrek toplar damarıyla böbrekten çıkar. 2 Süzülmeden sonra kalan tuzun ve suyun fazlası, üre; idrarı oluşturur. 3 İdrar kesesinde toplanan idrar, üretra ile dışarı atılır. 4 Süzülme sırasında kandaki yararlı maddeler (glikoz, su ve tuzun bir kısmı gibi) nefronlarda geri emilir. 5 Oluşan idrar, üreter ile idrar kesesine taşınır ve burada toplanır. 6 Kan, böbrek atar damarı ile böbreğe gelir. Kandaki zararlı maddeler nefronlarda süzülür. 6 4 1 2 5 3
SİNDİRİM ve BOŞALTIM SİSTEMİ SAĞLIĞI Sindirim ve boşaltım sistemi hastalıklarını uygun kovaların içine atınız. BÖBREK TAŞI ÜLSER BÖBREK İLTİHABI (NEFRİT) MİDE YANMASI GASTRİT İSHAL KOLERA REFLÜ İDRAR YOLU İLTİHABI BÖBREK YETMEZLİĞİ SAFRA ŞİKAYETLERİ KARIN AĞRISI SİNDİRİM BOŞALTIM
BOŞALTIM SİSTEMİ SAĞLIĞI Boşaltım sisteminin sağlığını korumak için doktorumuzun önerileriyle ilgili soruları cevaplandıralım. Fazla miktarda süt ve tuz tüketmemeliyiz! NEDEN? Çünkü aşırı miktarda tüketilen süt (kalsiyum) ve tuz, böbrek taşlarının oluşmasına sebep olur.
BOŞALTIM SİSTEMİ SAĞLIĞI Boşaltım sisteminin sağlığını korumak için doktorumuzun önerileriyle ilgili soruları cevaplandıralım. Proteinli besinlerin tüketim miktarına dikkat etmeliyiz! NEDEN? Çünkü proteinlerin parçalanması sonucunda amonyak adı verilen zehirli madde açığa çıkar.
BOŞALTIM SİSTEMİ SAĞLIĞI Boşaltım sisteminin sağlığını korumak için doktorumuzun önerileriyle ilgili soruları cevaplandıralım. Diş çürükleri en kısa zamanda tedavi edilmelidir! NEDEN? Çünkü diş çürüklerinin tedavisinin ihmal edilmesi kalıcı böbrek rahatsızlıklarına sebep olur.
BOŞALTIM SİSTEMİ SAĞLIĞI Boşaltım sisteminin sağlığını korumak için doktorumuzun önerileriyle ilgili soruları cevaplandıralım. Ağrılı işeme durumunda bize baş vurmalısınız! NEDEN? Çünkü böyle bir şikayet idrar yollarının iltihaplandığının belirtisidir.
BOŞALTIM SİSTEMİ SAĞLIĞI Boşaltım sisteminin sağlığını korumak için doktorumuzun önerileriyle ilgili soruları cevaplandıralım. Böbrek yetmezliği olan hastalar, düzenli olarak diyaliz makinesine bağlanmalıdır! NEDEN? Çünkü bu hastalarda böbrekler kanı temizleyemez. Böbreğin yaptığı bu işi diyaliz makinesi yapar!!
DENEYLEYİCİ ve DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER Gıdaların %20 si, alınan oksijenin %25 i BEYİN için harcanır. Beyne bir saniyede on yeni bilgi kaydedilse bile, 75 yıllık ortalama bir ömürde bir insanın hafızasının yarısından çok daha azı dolabilir. 1 milyar 1.000.000.000 1 katrilyon 1.000.000.000.000.000 (milyarın bir milyon katı) Dünyada ki en hızlı bilgisayar; saniyede bir milyar işlem yaparken, beynimiz saniyede bir katrilyon hızla işlem yapabilmektedir. Beynimizin bir gramında bulunan nöronların bağlantı kapasitesi, dünyadaki telefon ağına eşittir.
SİNİR SİSTEMİMİZ Canlıların kendilerini ……….ve .........…. ortamlardaki değişikliklere karşı hazır olmasını ve tepki göstermesini sağlayan sisteme sinir sistemi denir. Sinir sistemi; iç salgı sistemi ile birlikte çalışarak vücudun ……………… çalışmasını sağlar. Sinir sistemimiz; vücudumuzu ağ gibi saran milyarlarca sinirden oluşur. Bu sinirler ise binlerce ……………….. adını verdiğimiz sinir hücrelerinden oluşmaktadır. iç dış dengeli nöron
Nedir BU NÖRON? Sinir hücresi, ya da nöron sinir sisteminin temel fonksiyonel birimidir. Çeşitli biçim ve büyüklüklerde olabilir. Sinirsel uyarıları elektriksel ve kimyasal yolla iletir. Hücre gövdesi büyüktür ve çekirdek burada yer alır. Kısa uzantılarına dendrit, uzun uzantıları akson denir.
SİNİR HÜCRESİ (NÖRON) HÜCRE GÖVDESİ Sitoplazma Çekirdek Hücre zarı Dendritler Akson Miyelin Kılıf Sinir ucu
SİNİR SİSTEMİMİZ Merkezi Sinir Sistemi Çevresel Sinir Sistemi Beyin Merkezi sinir sistemimiz, çevresel sinir sistemi ile birlikte çalışır. Merkezi sinir sisteminin kısımları şekildeki gibidir. Beyincik Omurilik Soğanı Omurilik
Merkezi sinir sistemi BEYİN BEYİNCİK OMURİLİK SOĞANI OMURİLİK Merkezi sinir sistemimizin kısımlarını yeniden adlandıralım… BEYİN BEYİNCİK OMURİLİK SOĞANI OMURİLİK