ÖĞR. GÖR. ÖZLEM KARATANA ACİL BAKIM I KAN BASINCI ÖĞR. GÖR. ÖZLEM KARATANA ACİL BAKIM I
ARTERİYAL TANSİYON Kalpten pompalanan kanın atardamar (arter) duvarına yaptığı basıncı alet ile ölçülmesidir. Kalp kasılıp kanı damarlara attığında hissedilen basınç ilk duyulan (sistolik basınç: büyük tansiyon) Kalp gevşediğinde basınç düşer ve son duyulan ses (diyastolik basınç, küçük tansiyon)
Kan Basıncını Etkileyen Faktörler Kalbin pompalama gücü Periferik direnç Kanın viskozitesi (akış) Arter duvarının esnekliği
Kalbin Pompalama Gücü Artarsa arteriyal basınç yükselir; düştükçe düşer. Kalbin pompalama gücü : kardiyak out put ile ölçülür. (kasılma sonucu damara atılan bir dakikada kan miktarı)
Periferik Direnç KAN DOLAŞIMI BASINÇ (mmHg) KANIN AKIŞ HIZI (cm/sn) KÜÇÜK ARTERLER 80-100 5-10 ARTERYELLER 70-80 2 ARTERİYOLLER(UÇ) 30-35 0.2-0.3 KAPİLLER: ARTERİYEL BAŞLANGICI ARTERYEL ORTASI VENÖZ SONU 20-25 12-20 0.5 EN KÜÇÜK VENLER 10-20 0.5-1
Vücutta dolaşan kanın, yüzde olarak dağılımı; %84’ ü dolaşımda %64 venlerde %13 arterde %7 arteriyol ve kağiller %7 kalpte %9 pulmoner damarlarda
KANIN AKIŞMAZLIĞI (VİSKOTES) Kandaki hücre (hematokrit) yüzdesidir. Kandaki hücre oranı arttıkça, kan akış hızı yavaşlayacaktır.
Atardamarların Çeperinin Esnekliği Damar sertleştikçe kan basıncı artar. Hipertansiyon; SB: 140 mmHg DB: 90 mmHg Öncü Hipertansiyon; SB: 120-139 mmHg DB: 80-89 mmHg Normal; SB: 120 mmHg DB: 80 mmHg
İki kol arasında 10-15 mmHg fark olması normaldir. SB ile DB arasındaki fark: NABIZ BASINCI denilir. Normal değeri 30-40 mmHg’ dır.
HİPERTANSİYON Sistolik Basıncın 140-150mmHg üzerinde olmasına SİSTOLİK TİP HİPERTANSİYON Diastolik Basıncın 90 mmHg üzertinde olmasına DİASTOLİK TİP HİPERTANSİYON denir.
HİPOTANSİYON Ayağa kalkıldığında ortaya çıkan kan basıncın düşmesine ORTOSTATİK ve ya POSTÜRAL HİPOTANSİYON denir. Ortostatik tansiyon ; hipovolemi şüphesi yaratır. Bunun için hasta sırt üstü yatarken KB ve nabzı ölçülür. Sonra ayağa kaldırılır 2 dk ayakta durduktan sonra KB ve nabız tekrar ölçülür. Fark 20’ den yüksekse hipovolemi düşünülür.
Tansiyon ölçerken; Dinlenmesini sağla Dirseği kalp hizasında tut. Açılmış damar yolu varsa o kolu kullanma Böbrek hastalarında şant olabilir. Ölçülecek tarafta koltukaltı ameliyatı ve meme kanseri olmamasına dikkat edin. Her iki koldan ölçülemiyorsa bacaktan ölçün.