AİLE HUKUKU İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Aile Danışmanlığı Sertifika Programı Prof. Dr. Yasemin Işıktaç

Nişanlılığın Hükümleri Nişanlılar karşılıklı evlenme vaadinde bulundukları için, nişanlılığın temel hükmü taraflardan her ikisinin de vaadine uygun davranmasıdır. Evlenmeyi gerçekleştirme Evlenmeyi engelleyecek davranışlardan kaçınma Sadakat

Nişanlılığın Hükümleri Nişanlı, gerekli zamanda yükümlülüğünü yerine getirmezse nişanın bozulması için haklı sebep sağlamış olur. Bu haklı sebeple nişan bozulursa, kusurlu olan diğer nişanlıdan tazminat isteyebilir (TMK m.120)

Nişanlılığın Hükümleri Nişanlılar Türk Medeni Kanunu anlamında yakın sayılırlar (TMK m.151) Nişanlılardan birinin ölümü üzerine sağ kalan nişanlı ölüme sebep olan kişiden manevi tazminat isteminde bulunabilir (BK m.47) Nişanlılardan birisi davalı olan nişanlısı ile ilgili hususlarda tanıklıktan kaçınabilme hakkına sahiptir (HMK m.245, CMK m.47)

Nişanlılığın Sona Ermesi - Evlenme (Birbiriyle evlenme) (Başka biriyle evlenme) - Tarafların Anlaşması (Nişan karşılıklı sona erdirilirse tazminat söz konusu olmaz. Hediyeler iade edilir) - Evlenmenin imkansızlaşması * Ölüm * Gaiplik * Akıl Hastalığı Nişanın Bozulması (TMK m.120)

Nişanı Bozmada Haklı Sebepler Haklı Sebep Kavramı: Nişanlılığın devamını ve evlenmeyi, dürüstlük kuralı çerçevesinde bir taraftan beklenemez kılan sebepler nişanı bozma için haklı sebep sayılır. Haklı sebep, karşı tarafın kusurundan kaynaklanabileceği gibi her iki tarafın kusurunun bulunmadığı hallerde de söz konusu olur.

Nişanı Bozmada Haklı Sebepler Haklı sebebi hakim takdir edecektir. Maddi ve manevi tazminat talep edilebilir. TMK m.123’e göre nişanlılığın sona ermesinden doğan talep hakları, sona ermenin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.

EVLENME Evlenmenin hukuki niteliği iki bağlamda tartışılır. İlk görüş, evlenmeyi bir sözleşme olarak nitelendirir. Çünkü taraf iradeleri evlilik sözleşmesini ortaya çıkarır. İkinci görüş, tarafların evlilik hükümlerini kararlaştırmakta serbest olmadıklarını, belirli bir statüye girme hususunda iradelerini açıkladıkları için evlenmenin şart-tasarruf olduğunu düşünür. Bizce, evlenme bir sözleşmedir.

EVLENME EHLİYETİ Evlenme Ehliyeti 16 yaş 17 yaş 18 yaş Yaş Ayırt Etme Gücü

EVLENME ENGELLERİ Kesin Evlenme Engelleri Önceki Evlilik Akıl Hastalığı TMK m.129: Üstsoy-altsoy arasında, Hala, Amca, Teyze ve Dayı arasında Kardeşler arasında, Kan Hısımlığı Evlenilemez. Sıhri Hısımlık-Kayın Hısımlığı Kayın hısımlığı meydana getiren evlilik sona ermiş bile olsa eşlerden biri ile diğerinin üstsoy ve altsoyu arasında evlenmek yasaktır. Önceki Evlilik Evli bulunma kesin evlilik engelidir. Evlatlık İlişkisi Evlat edinen ile evlatlık ve bunların biri ile diğerinin altsoyu ve eşi evlenemez.

EVLENME ENGELLERİ Kesin Olmayan Evlenme Engelleri TMK m.132’de düzenlenir. Bir sonraki evlilikte doğacak çocuğun nesebi için düşünülmüştür. Tam teşekküllü bir hastaneden rapor alınarak 300 günlük bekleme süresi kalkar. Bekleme Süresi Frengi, Bel soğukluğu, Cüzzam, Verem, İktidarsızlık ve Kısırlık evlenme engeli değildir. Umumi Hıfzısıhha Kanunu m.123 uyarınca Bazı Bulaşıcı Hastalıklar

EVLENMENİN ŞARTLARI Evlilik Töreni Öncesi Şekil Şartları TMK m.134’te düzenlenmiştir: - Evlenecek olan kadın ve erkeğin birinin oturduğu yer evlenme memurluğuna birlikte başvururlar. - Evlenme başvurusu yazılı veya sözlü yapılabilir. - Yazılı başvuru evlenme beyannamesinin doldurulup imzalanmasıyla olur.

EVLENMENİN ŞARTLARI Bu beyanname dışında şu evraklar gerekir: * Nüfus cüzdanı ve nüfus kayıt örneği (fotoğraflı) * Evlenmeye engel bir hastalığının bulunmadığına ilişkin sağlık kurulu raporu. Eşlerden biri yabancı uyruklu ise evlendirmeye il ve ilçe belediyesi evlendirme memurları ile nüfus müdürleri yetkilidir.

EVLENMENİN ŞARTLARI - Evlenme başvurusunun incelenmesi ve itiraz Evlendirme memuru, kendisine verilmiş olan evlenme beyannamesini ve eklerini inceler. Sonrasında evlendirme başvurusunun kaydını yaparak taraflara başvuru sırasına göre evlenmenin yapılacağı gün ve saati bildirir. Evlendirme memuru evlenme için gerekli olan şartların varlığını saptarsa evlenmeye izin belgesi verir (TMK m.139). Bu belge altı ay için geçerlidir. Bu süre sonunda evlenme işlemleri yeniden yapılır.

EVLENMENİN ŞARTLARI 2. Evlenme Töreni Sırasındaki Şartlar - Evlenme töreni bunun için tahsis edilmiş yerde yapılır. Ancak tarafların talebi ile memurun da uygun göreceği yerlerde de nikah yapılabilir. - Evlenme töreni evlendirme memuru önünde iki tanık huzurunda yapılır.

EVLENMENİN ŞARTLARI - Evlendirme memuru tanıklar önünde kadın ve erkeğe birbirleriyle evlenmeyi isteyip istemediklerini sorar ve anlaşılır şekilde sözlü beyan istenir. Yazılı olarak kütüğe yazılır, tanıklara da imzalatılır. - Yabancılık unsuru olan hallerde tercüman kullanılır. - Evlenme, tarafların olumlu sözlü beyanı ile oluşur (TMK m.142)

EVLENMENİN ŞARTLARI 3. Evlenme Töreninden Sonraki Şekil Şartları - Aile (evlenme) cüzdanının verilmesi. Bu belge evlenmenin yapılmış olduğuna ilişkin belgedir. - Evlenme nüfus idaresine bildirilir ve aile kütüğüne tescil edilir. Bildirimi evlendirme memuru yapar. Nüfus idaresi bildirimi yaparken evlenmede bir mutlak butlan hali varsa Cumhuriyet Savcılığı’na durumu bildirir.

EVLENMENİN ŞARTLARI 4. Evlenmenin Şekil Şartlarına Uyulmamasının Sonuçları Evlenmenin Yokluğu Evlenmenin kurucu unsurlarının bulunmadığı hallerde evlenmenin yokluğundan söz edilir. - Aynı cinsten kişilerle evlenme - Evlendirme memuru önünde yapılamama - İki tarafın da törende hazır olmaması Evlenmenin Butlanı Evlenmenin TMK n.145’te sayılan sebeplerden birinin bulunmaması dolayısıyla hakim karayırla iptal edilmesidir. İkiye ayrılır: - Mutlak Butlan - Nisbî Butlan

EVLENMENİN ŞARTLARI Mutlak Butlan Halleri Eşlerden birinin evlenme sırasında evli olması (TMK m.145) Eşlerden birinin ayırt etme gücünden yoksun olması Yakın hısımlık halleri

EVLENMENİN ŞARTLARI Nisbî Butlan Halleri Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk (TMK m.148) İrade sakatlıkları Yanılma (TMK m.149) Sözleşmenin niteliğinde yanılma Eşin kişiliğinde (şahsında) yanılma Diğer eşin önemli bir niteliğinde yanılma

EVLENMENİN ŞARTLARI Aldatma Eşin namus ve onuru hakkında doğrudan doğruya onun tarafından veya onun bilgisi altında bir başkası tarafından aldatılarak evlenmeye razı olması halinde Davacının veya altsoyunun sağlığı için ağır tehlike oluşturan bir hastalık kensdisinden gizlenmiş ise TMK m.150’ye göre aldatma sayılır. Namus ve onur hakkında aldatma Tehlikeli hastalığın gizlenmesi

EVLENMENİN ŞARTLARI Korkutma Yasal temsilcinin izninin bulunmaması (TMK m.153). Not: Mutlak ve Nisbî butlana ilişkin davalarda boşanmaya ilişkin hükümler örneksemeyle uygulanır!

EVLENMENİN SONA ERMESİ Eşlerden birinin ölümü ile evlilik birliği kendiliğinden sona erer Ölüm TMK m.131’e göre eşlerden biri hakkında gaiplik kararı verilirse evlenme mahkeme kararı ile sona erer. Gaiplik Evlilikten sonra cinsiyet değiştirilirse evlilik birliği sona erer. Cinsiyet Değişikliği Kapsamlı olduğu için ayrıca ele alınacaktır. Boşanma