1 MALİYE BAKANLIĞI Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü TÜRKİYE’DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME Abdülkadir GÖKTAŞ Daire Başkanı 23 Mayıs 2006

2 SUNUM PLANI I. KAVRAM II. ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN HEDEFLERİ III. ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ IV. ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN AŞAMALARI V. ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN TÜRKİYE’DE UYGULAMAYA KONULMASI İÇİN YAPILAN ÇALIŞMALAR VI. TÜRKİYE’DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ

3 I. KAVRAM  KAMU KAYNAKLARININ POLİTİKA ÖNCELİKLERİNE GÖRE TAHSİS EDİLMESİNİ SAĞLAYAN ŞEFFAF BİR PLANLAMA VE BÜTÇE OLUŞTURMA SÜRECİDİR.  TAVANDAN TABANA KAYNAK DAĞILIMINI, MEVCUT POLİTİKALARIN CARİ VE ORTA VADELİ MALİYETLERİNİN TABANDAN TAVANA DOĞRU TAHMİN EDİLMESİNİ VE SON OLARAK DA BU MALİYETLERİN VAR OLAN KAYNAKLARLA UYUMUNUN SAĞLANMASINI ÖNGÖRÜR.  ORTA VADELİ BÜTÇELEME ANLAYIŞI, MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ KAPSAMINDAKİ KAMU İDARELERİ İLE SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARI VE MAHALLİ İDARELERİN POLİTİKA VE PROGRAMLARINI YENİDEN GÖZDEN GEÇİRMELERİNİ SAĞLAYAN BİR ARAÇ İŞLEVİ GÖRMEKTEDİR.  TAVANDAN TABANA KAYNAK DAĞILIMI; HÜKÜMETİN ÖNCELİKLERİ VE YAPISAL REFORMLARI DA ESAS ALARAK MALİ HEDEFLERİ BELİRTEN VE GELİR VE GİDER TAHMİNLERİNİ ORTAYA KOYAN BİR ÇERÇEVEDİR.

4 II. ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN HEDEFLERİ  DAHA İYİ BİR MAKROEKONOMİK VE MALİ DENGE KURULMASI,  HÜKÜMET POLİTİKALARI İLE KURUMLARIN HARCAMA ÖNCELİKLERİ VE BÜTÇELEME ARASINDA DAHA SIKI BİR BAĞ OLUŞTURULMASI,  HARCAMALARIN HÜKÜMETİN SOSYO-EKONOMİK PROGRAMININ ESAS ALINARAK ÖNCELİKLENDİRİLMESİ VE SADECE EN ÖNEMLİ FONSİYONLARA KAYNAK AYRILMASI SURETİYLE FONKSİYONLAR ARASI VE FONKSİYON İÇİ KAYNAK TAHSİSİNİN SAĞLIKLI BİR TEMELE DAYANDIRILMASI,  DAHA SAĞLAM TEMELLERE DAYALI BÜTÇE TAVANLARI BELİRLEMEK SURETİYLE BÜTÇENİN ÖNGÖRÜLEBİLİRLİĞİNİN ARTIRILMASI,  HARCAMACI BAKANLIKLARA BELİRLENMİŞ BÜTÇE KISITLAMALARI VE ONAYLANMIŞ POLİTİKA VE PROGRAMLAR DÂHİLİNDE KENDİ BÜTÇELERİNİ YÖNETME KONUSUNDA DAHA FAZLA ESNEKLİK SUNARAK KAMU KAYNAKLARININ DAHA ETKİN BİR ŞEKİLDE KULLANIMININ SAĞLANMASI.

5 III. ORTA VADELİ BÜTÇELEME SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ  BU SİSTEMDE, BÜTÇELER GENEL OLARAK 3 YA DA 5 YILLIK DÖNEMLER İÇİN HAZIRLANIR.  SİSTEM HAREKETLİ BİR YAPIYA SAHİPTİR.  MAKRO EKONOMİK DEĞİŞKENLERE VE GENEL POLİTİKA TERCİHLERİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLERE BAĞLI OLARAK HER YIL REVİZE EDİLEBİLİR.  HARCAMA ÖNCELİKLERİ SİSTEMİN BELİRLEYİCİSİDİR.  KAMU HARCAMALARI YÖNETİMİ (KHY) REFORM SÜRECİNİN ÖNEMLİ BİR BİLEŞENİ NİTELİĞİNDEDİR.  HÜKÜMETLERİN EKONOMİK VE MALİ PROGRAMLARIN YÜRÜTÜLMESİ, MALİ DİSİPLİNİN SÜRDÜRÜLMESİ VE KAMU MALİ REFORMLARININ GERÇEKLEŞTİRİLMESİ KONUSUNDAKİ KARARLILIĞINI GÖSTERİR.

6 IV. ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN AŞAMALARI  EKONOMİK VE MALİ DEĞERLENDİRMELER,  MAKRO EKONOMİK ÇERÇEVENİN BELİRLENMESİ,  MALİ ÇERÇEVENİN BELİRLENMESİ,  HARCAMA ÖNCELİKLERİNİN BELİRLENMESİ,  HARCAMA ÖNCELİKLERİ ÇERÇEVESİNİN GELİŞTİRİLMESİ,  HARCAMA ÖNCELİKLERİNE İLİŞKİN MALİYETLERİN BÜTÇELEŞTİRİLMESİ,  BÜTÇENİN NİHAİ HALE GETİRİLMESİ VE MECLİSE SUNULMASI.

7  HOLLANDA MALİYE BAKANLIĞI İLE BİRLİKTE YÜRÜTÜLEN MATRA PROJESİNİN BİLEŞENLERİNDEN BİRİSİDİR.  HOLLANDA ÖRNEĞİ TÜRKİYE’DE DÜZENLENEN VE BÜMKO UZMANLARI İLE DEĞİŞİK BAKANLIKLARDAN GELEN VE BÜTÇENİN HAZIRLIK ÇALIŞMALARINDA GÖREVLİ OLAN PERSONELİN KATILDIĞI EĞİTİM PROGRAMLARINDA ELE ALINDI.  ÇOK YILLI BÜTÇELEME UYGULAMALARINI GÖRMEK AMACIYLA HOLLANDA’YA OCAK 2005’TE İNCELEME GEZİSİ DÜZENLENDİ.  HOLLANDA, İSVEÇ, AVUSTRALYA, YENİ ZELLANDA, İNGİLTERE, GÜNEY AFRİKA, ALMANYA VE BAZI AFRİKA ÜLKELERİNİN ÖRNEKLERİ İNCELENDİ.  DÜNYA BANKASI UZMANI İLE TOPLANTI YAPILARAK ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN UYGULAMAYA KONULMASI İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR TARTIŞILDI. V. ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN TÜRKİYE’DE UYGULAMAYA KONULMASI İÇİN YAPILAN ÇALIŞMALAR - I

8  4 MAYIS 2005’TE HOLLANDA MALİYE BAKANLIĞI İLE ORTAKLAŞA ULUSLARARASI BİR KONFERANS DÜZENLENDİ.  MERKEZİ YÖNETİM KAPSAMINDAKİ KAMU İDARELERİNDEN YETKİLİLERİN KATILIMIYLA KONFERANS DÜZENLENDİ.  ÇOK YILLI BÜTÇELEME EĞİTİM REHBERİ HAZIRLANDI.  BÜTÇE HAZIRLAMA REHBERİ YENİLENDİ.  BÜTÇE YÖNETİMİ ENFORMASYON SİSTEMİ ÇOK YILLI BÜTÇELEME ANLAYIŞINA UYUMLU HALE GETİRİLDİ.  KAMU İDARELERİNE EĞİTİM DESTEĞİ SAĞLANDI.  BÜTÇE KANUNU VE EKLİ CETVELLERİ İLE BÜTÇE GEREKÇESİ ÇOK YILLI BÜTÇELEME ANLAYIŞI İLE UYUMLU HALE GETİRİLDİ. V. ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN TÜRKİYE’DE UYGULAMAYA KONULMASI İÇİN YAPILAN ÇALIŞMALAR - II

9 1. ORTA VADELİ PROGRAMIN BAKANLAR KURULUNCA KABUL EDİLMESİ (MAYIS SONU), I. Temel Amaç II. Makroekonomik Politika ve Hedefler A. Makroekonomik Politikalar B. Program Dönemi Hedef ve Göstergeleri III. Program Dönemi Gelişme Eksenleri IV. Sektörel Politikalar 2. ORTA VADELİ MALİ PLANININ YÜKSEK PLANLAMA KURULUNCA KABUL EDİLMESİ (15 HAZİRAN), I. Merkezi Yönetim Bütçe Ödenek Teklif Tavanları II. Merkezi Yönetim Bütçe Gelir Tahminleri III. Merkezi Yönetim Bütçe Açığının Finansmanı IV. Merkezi Yönetim Bütçe Hazırlık Süreci V. TÜRKİYE’DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ -I

10 3. BÜTÇE ÇAĞRISI VE EKİ BÜTÇE HAZIRLAMA REHBERİ İLE YATIRIM GENELGESİ VE EKİ YATIRIM PROGRAMI HAZIRLAMA REHBERİNİN YAYIMLANMASI (HAZİRAN SONU), 4. ÖDENEK TEKLİFLERİNİN GÖNDERİLMESİ (TEMMUZ SONU), 5. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE KANUNU TASARISININ T.B.M.M.’NE SUNULMASI (17 EKİM), 6. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE KANUNU TASARISININ T.B.M.M.’NDE GÖRÜŞÜLMESİ. V. TÜRKİYE’DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ -II