Hipertansif Hastaya Yaklaşım Dr Hipertansif Hastaya Yaklaşım Dr. Şehsuvar Ertürk Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

Hedef Arteriyel kan basıncı ve hipertansiyon ile ilişkili kavramları öğrenmek. Hipertansiyonlu hastanın tanısal değerlendirilmesini bilmek.

Plan Hipertansiyon tanım ve epidemiyolojisi Hipertansif bireyin klinik değerlendirilmesi Tanı Ayırıcı tanı Eşlik eden risk faktörleri Hedef organ hasarını saptama

Hipertansiyon - tanımlar Hipertansiyon, arteriyel kan basıncının hedef organ hasarı oluşma riskini arttıran düzeylere yükselmesidir. Riski arttıran düzey her bireyde farklı olabilirse de, genel toplum ele alındığında; Sistolik Kan Basıncının 140 mmHg Diyastolik Kan Basıncının 90 mmHg ve üzerinde olması hipertansiyon olarak tanımlanmaktadır.

Hipertansiyon - tanımlar Kategori SKB (mmHg) DKB (mmHg) NORMAL <120 ve <80 PREHİPERTANSİYON 120-139 veya 80-89 HİPERTANSİYON Evre 1 Evre 2 140-159 ≥160 90-99 ≥100 JNC 7. JAMA 289, 2003

Hipertansiyon - tanımlar Kategori SKB (mmHg) DKB (mmHg) OPTİMAL <120 ve <80 NORMAL 120-129 ve/veya 80-84 YÜKSEK NORMAL 130-139 85-89 HİPERTANSİYON Evre 1 Evre 2 Evre 3 140-159 160-179 ≥180 90-99 100-109 ≥110 ESH-ESC. J Hypertens 25:1105, 2007.

Hipertansiyon - tanımlar İzole Sistolik Hipertansiyon: SKB≥140 ve DKB<90 mmHg

Hipertansiyon - etyoloji Primer (Esansiyel) HT Sekonder HT Renal parankimal Renovasküler İlaçlar (Oral kontraseptif, NSAİ) Endokrin sebepler Primer aldosteronizm, Feokromasitoma, Cushing sendromu, Hipo/Hipertiroidizm, Hiperparatiroidizm Uyku apne sendromu Aorta koarktasyonu

Hipertansiyon - tanı Kan basıncı hangi sıklıkla ölçülmeli? Normal (Optimal KB) 2 yılda bir Prehipertansiyon Yılda bir

Hipertansiyon - tanı Kan basıncı kaç kez ölçülmeli? Hedef organ hasarı kanıtları olmadıkça tek bir ölçüm ile hipertansiyon tanısı konulmamalıdır. Kan basıncı yüksek ölçülen bireylerde bir ay içinde tekrarlayan en az 3 ölçüm ile tanı teyit edilmelidir.

Hipertansiyon - tanı Kan basıncı nasıl ölçülmeli? Klinikte ölçüm Evde kan basıncı izlemi Ayaktan kan basıncı izlemi

Hipertansiyon - klinik değerlendirme Hipertansiyonun etyolojisi Hedef organ hasarı kanıtları Eşlik eden kardiyovasküler risk faktörleri

Hipertansiyon - klinik değerlendirme Hasta ne kadar genç ve kan basıncı yüksekliği ne kadar şiddetli ise o kadar ileri inceleme yapılmalıdır.

Klinik değerlendirme - öykü Hipertansiyonun süresi İlk kez ne zaman saptandı? En son ne zaman normal ölçüldü? Kan basıncı seyri nasıldı? Antihipertansif ilaçlar İlaç tipi, dozu, yan etkileri Kan basıncını yükseltebilecek maddeler NSAİ Oral kontraseptif Adrenal steroid Alkol Tuz Aile öyküsü Hipertansiyon Ani-erken ölüm DM KBY Feokromositoma Hedef organ hasarı Baş ağrısı Geçici görme kaybı Göğüs ağrısı Dispne Ödem Claudication

Klinik değerlendirme - öykü Diğer risk faktörleri DM Dislipidemi Fiziksel inaktivite Sigara Diyet öyküsü Tuz alımı Yağ Hazır gıda Kilo değişimi Uyku apne belirtileri Baş ağrısı Uyuklama Horlama Uyku bölünmeleri Cinsel işlev Sosyokültürel yapı Hastalığa kooperasyon Tedaviye uyum

Klinik değerlendirme - fizik inceleme Doğru kan basıncı ölçümü Genel görünüm Cushing sendromu bulguları Yağ dağılımı Cilt lezyonları Göz dibi Retinopati Baş-Boyun Karotis üfürümü Boyun venleri Tiroidde büyüme, nodül Kalp Büyüme, ritm, kalp sesleri Üfürümler Akciğerler Ral-ronküsler Sırtta üfürüm Karın Bel çevresi Üfürümler Büyümüş böbrekler, renal kitle Ekstremiteler Periferik nabızlar Ödem Nörolojik değerlendirme

Klinik değerlendirme - laboratuvar inceleme Her hipertansif hastada yapılması gereken rutin laboratuvar incelemeler Tam idrar Hematokrit Biyokimyasal testler AKŞ Serum kreatinin Lipid profili (LDL-HDL-kolesterol, Trigliserid) Potasyum Kalsiyum EKG

Klinik değerlendirme - laboratuvar inceleme Rutin olmayan testler Mikroalbuminüri Serum ürik asit CRP PRA Plazma insülin Ekokardiyografi

Klinik değerlendirme - sekonder hipertansiyon kanıtları Hipertansiyon başlama yaşı <20, >50 Kan basıncı düzeyi >180/110 mmHg Organ hasarı kanıtları Orta-şiddetli göz dibi değişiklikleri Serum kreatinin yüksekliği SVH’nin EKG bulguları Sekonder sebepleri düşündüren özellikler Ailede hipertansiyon olmayışı Ailede böbrek hastalığı öyküsü Taşikardi, terleme, tremor Hipokalemi Dirençli hipertansiyon

Klinik değerlendirme - sekonder hipertansiyon taraması KBH Tam idrar, Serum kreatinin, Renal US, Renal biyopsi RVHT Doppler US, Kaptopril renogram, Aortografi Aorta koarktasyonu Alt ekstremite KB, Femoral nabız, Ekokardiyografi, Aortografi Cushing sendromu 1 mg Dekzametazon ile plazma kortizol, İdrar kortizol, Adrenal CT Primer aldosteronizm Serum-idrar potasyum, PRA/Aldosteron, Tuz yükleme, Adrenal CT/Sintigrafi Feokromositoma Plazma-idrar metanefrin, İdrar katekolaminleri, Adrenal CT/Sintigrafi

Sonuç Hipertansiyon tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de bir halk sağlığı sorunudur. Tanı için öncelikle kan basıncı doğru bir şekilde ve tekrar tekrar ölçümlenmelidir. Kan basıncı düzeyleri ısrarla ≥140/90 mmHg olan hastalar hipertansiyonun etyolojisi, eşlik eden risk faktörleri ve hedef organ hasarı kanıtları açısından incelenmelidir.