Septik Artrit Prof. Dr. Neşe Saltoğlu Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji

Septik artrit Eklem aralığında mikroorganizmaların invazyonu sonucu ortaya çıkan iltihabi hastalık En kısa sürede antibiyotik başlanması gereken akut infeksiyöz bir tablodur. Sıklıkla bakteriyel etkenler daha tehlikeli ve eklem için harap edici mantarlar mikobakteriler

Septik artrit için kolaylaştırıcı faktörler yaşın 80 üzerinde olması, diabetes mellitus, altta yatan eklem hastalıkları, romatoid artrit, osteoartrit deri enfeksiyonu ve ülseri olması, protez eklem, geçirilmiş eklem cerrahisi, eklem içine önceden kortikosteroid uygulaması, HIV hastaları, alkolizm, damar içi ilaç bağımlılığı

Septik artrit risk grubu Yeni doğanlar yaşlılar altta yatan hastalığı olan hastalar immunsuprese hastalar aralıklı kateter uygulananlar

Giriş yolları Bakteriyel artritte sıklıkla hematojen yolla ısırık veya diğer travmalarla eklem cerrahisi sırasında direkt yolla, nadiren kemikteki enfeksiyon alanından ekleme yayılma

Patogenez kıkırdak ve kemik kaybı oluşur. Etkenin sinovial membran yerleşmesi Akut inflamatuvar yanıt oluşması sinovial sıvıya geçiş klinik bulgular kıkırdak hasarı, nekroz kıkırdak ve kemik kaybı oluşur.

Etkenler Gram pozitifler ilk sırada çok küçük çocuklarda, Yaşla ilişkili olarak değişebilir. çok küçük çocuklarda, Stafilokoklar ve gram negatif bakteriler, H. influenzae genç ve erişkinlerde gonokoklar, stafilokok, beta-hemolitik ve viridans streptokoklar, S. pneumoniae daha sık Yaşlılar ve altta yatan hastalığı olanlarda gram negatifler etken olabilir

gonokok faculty.matcmadison.edu/.../GS-direct.jpg

Etkene göre eklem tutulumu Tek eklem tutulumu Çoğu bakteri, mantar ve mikobakteri Çok eklem tutulumu Gonokoklar Viruslar Stafilokok (hastaların %10’unda)

Gonokok artritinde erken dissemine yayılım sonrası ateş, poliartralji, el ve parmaklarda tipik tenosinovit, mültipl döküntü görülür. Asimetrik eklem tutulumu vardır; diz, dirsek el bileği, sık tutulur. Tedavi edilmeyen olgularda monoartiküler artrit görülebilir.

Non-gonokoksik septik artrit

Diğer Etkenler Anaerobların oranı nadir Lyme hastalığı Spiroketler insan ya da hayvan ısırıklarından sonra diabetik ayak enfeksiyonlarında Lyme hastalığı Spiroketler

Viruslar parvovirus, HIV, kızamık, kabakulak, hepatit virusları Poliartiküler tutulum, eller gibi küçük eklemlerin tutulumu tipiktir. parvovirus, HIV, kızamık, kabakulak, hepatit virusları

M. tuberculosis mantarlar Yavaş seyirli kronik enfeksiyoz artrit nedenleri M. tuberculosis mantarlar

Septik artrit klinik bulgular Genellikle birkaç saat- gün içerisinde bulgular ortaya çıkar Ağrı, Kızarıklık, ısı artışı, şişlik Yüksek ateş, Eklem hareketinde azalma Çocukların eklemi hareket ettirememe Büyüklerde diz ve kalça eklemi tutulumunda yürümeyi reddetme

Septik artrit fizik muayene Enfekte eklem kırmızı renkte, sıcak, dokunma veya hareketle ağrılı, eklemde şişlik ve sıvı toplanması görülür. Kronik artritlerde bulgular daha silik !!

diz, kalça, omuz eklemi sık tutulur ayak ve el bileği, dirsek ve parmak eklemleri enfekte olabilir.

İ.v ilaç bağımlılarında sternoklavikuler ve sakroiliak eklem tutulumu

M. tuberculosis Kronik granülomatöz monoartrit yapar Sıklıkla femur başı ve boynunda tutulum vardır. Eklemde şiddetli destrüksiyona neden olur. Yumuşak dokuda apseler

ocw.tufts.edu/courses/6/content/C207147/207173

Septik artritte tanı Eklem sıvısı incelenmesi enfeksiyoz artriti diğer inflamatuvar nedenlerden ayırt etmede de önemlidir. Eklem sıvısı antibiyotik başlanmadan önce ve en kısa sürede steril enjektör ile alınmalıdır. Eklem sıvısı iğne aspirasyonu ile alınamıyor ise USG, CT gibi radyolojik görüntüleme altında alınır. Bazı olgularda örnek almada cerrahi artrotomi gerekebilir.

Eklem sıvısı incelemesi Gram boyama, Bakteri ve diğer mikroorganizmalar için kültür Sinovial sıvıda lökosit sayımı Aspire edilen sıvının biyokimyasal incelemesi yapılmalıdır.

Bakteriyel septik artritte eklem sıvısı bulanık görünümde, sinovial sıvı glikozu azalmış, laktik asit artmış Septik artritte sıvıda lökosit sayısı 50.000 ile 100.000 üzerinde, çoğu Polimorfonükleer lökosit Olguların 2/3ünde sinovial sıvıdan etken izole edilir.

Diğer incelemeler Kan kültürü %10-50 pozitif Kanda lökosit sayısı artar Sedimantasyon yüksek CRP artmış Eklem grafisinde periartiküler yumuşak doku şişliği, eklem aralığında ilerleyen dönemde daralma görülür

Diğer inceleme teknikleri Tüberküloz kültürü, Sıvıda tüberküloz PCR testi, Lyme için serolojik tanı, Mantarlar için mantar kültürü

Ayırıcı tanı gut, psödogut, reaktif artrit, romatoid artrit, Gutta eklem sıvısı incelemesinde karakteristik ürat kristalleri psödogut, psödogutta pirofosfat kristalleri reaktif artrit, geçirilmiş enfeksiyon öyküsü ile genitoüriner ya da gastrointestinal bulgular, konjonktivit veya deri/ muköz membran lezyonları romatoid artrit, eklem bulguları enfeksiyöz artritten daha az şiddetli, ateş daha az, bulgular atipik olabilir. psöriatik artrit, osteomyelit

Lyme artriti karakteristik döküntü, artralji, ateş hikayesinden haftalar sonra başlayan sıklıkla monoartrit varlığı, epidemik alanda bulunma öyküsü, Borrelia için antikor pozitifliği saptanabilir.

Tedavi Enfekte sıvı boşaltılmalı ve antibiyotik tedavisi acilen başlanmalı Antibiyotikler i.v yolla uygulanmalıdır, akut artritte 2 hafta, bakteriyemisi olan hastalarda 4 hafta Erken dönemde eklem hareketleri kısıtlanmalı ve deformite gelişmesi önlenmeli Hastanın ağrısı giderilmeli

Tedavide gecikme özellikle kalça ekleminde eklemle ilgili sekellere yol açabilir. Lokal antibiyoterapi yararsız *kimyasal sinovite neden olabileceği için önerilmez.

Protez eklem enfeksiyonları kalça protezinde %0.5-1, diz protezinde %0.5-2 risk faktörleri ileri yaş, steroid tedavi, romatoid artrit, immun supresyon, diabetes mellitus, malignite, malnütrisyon, psöriyazis, cerrahi yara yeri enfeksiyonları, bakteriyemi

Protez enfeksiyonları gelişme sürecine göre erken başlangıçlı, gecikmiş başlangıçlı geç başlangıçlı

Erken başlangıçlı enfeksiyon 3 ay içerisinde gelişir, S. aureus, KNS ve gram negatif basiller etkendir.

Gecikmiş başlangıçlı protez enfeksiyonu 3 ay- 2 yıl arasında ortaya çıkar, koagülaz negatif stafilokok gibi daha az virülan mikroorganizmalar etkendir

Geç başlangıçlı enfeksiyon 2 yıldan sonra Başka bir odaktan yayılma üriner yolla, sellülit gibi başka bir odaktan hematojen yolla yayılır. S. aureus, KNS sık Kaynak üriner sistem ise E. coli.

Klinik bulgular Ortopedik implant enfeksiyonunda vardır. Ağrı Ateş Başlangıçta hafif olabilir, sonraları şiddetlenir. Ağrı nedeni inflamasyon olduğu gibi protezin gevşemesinden de olabilir. Ateş Ameliyat yerinde eritem, ödem, inflamasyon, pürülan akıntı olabilir.

Gecikmiş enfeksiyonlarda klinik daha sinsi seyreder. Eklem ağrısı ve protezde gevşeme görülür. Enfeksiyon dışı nedenlerden ayırmak zordur.

Tanı Klinik şüphelenme ile uygun inceleme gereklidir. Antibiyotik tedavi öncesinde inceleme yapılması önerilir. Ameliyat yerinde pürülans, yaygın sellülit, ısrar eden eritem ya da ısrar eden akıntı görüldüğünde protez enfekte kabul edilerek araştırma başlatılır.

Tanı Erken enfeksiyonda sedimantasyon ve CRP yüksek, lökosit genellikle yükselir. Kan kültüründen etken üretilebilir. Ultrasonda sıvı koleksiyonu veya hematom görülebilir. Koleksiyon var ise mutlaka mikroskopik inceleme ve kültür yapılmalıdır.

Geç enfeksiyon Hastaların küçük bir kısmında sistemik belirtiler eşlik eder. Sedimantasyon, CRP ve lökosit normal olabilir. Grafiler eklemde gevşemeyi gösterir. Patolojik tanı önemlidir