KAYNAŞTIRMA NEDİR?

Kaynaştırma Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin Akranları ile birlikte Eğitim ve öğretimlerini Bütün kademelerde sürdürme esasına dayanan, Destek hizmetlerinin sağlandığı özel eğitim uygulamalarıdır.

Kaynaştırma Kaynaştırma, her tür ve düzeyde engele sahip öğrenciler için gerekli bir uygulamadır.

Kaynaştırma, özel eğitime ihtiyacı olan öğrencinin, normal öğrencilerin devam ettiği eğitim ortamlarında (normal anaokulu, normal ilköğretim vb.) eğitilmesidir.

Özel eğitim ortamlarını normal akranlarla bir arada bulunma yerine göre ; 1-Yatılı özel eğitim okulu 2-Gündüzlü özel eğitim okulu 3-Normal okul bünyesinde özel sınıf 4-Normal okul bünyesinde normal sınıf (kaynaştırma)

En az kısıtlayıcı ortam Tam zamanlı kaynaştırma Kaynak oda destekli kaynaştırma Yarım zamanlı kaynaştırma Özel sınıf Gündüzlü özel eğitim okulu Yatılı özel eğitim okulu En fazla kısıtlayıcı ortam

En az kısıtlayıcı ortam terimi:Özel gereksinimli öğrencinin normal akranlarıyla, eğitim gereksinimlerinin en üst düzeyde karşılanacağı eğitim ortamıdır.

Başka deyişle engelli bireylerin engeli olmayan bireylerle eğitsel ve sosyal olarak bütünleşmesini sağlama işlemidir Her insanda olduğu gibi özel eğitime muhtaç birey de sevilmek, takdir edilmek, beğenilmek, değer görmek ve kimseye bağımlı olmadan yaşamak ister .

Bu onların en doğal hakkı olduğu gibi, toplumsal bütünlüğün ve kalkınmanın temelidir. Özel eğitime ihtiyacı olan bireylere verilen eğitimin niteliği ne kadar iyi olursa olsun sonuçta onu, içinde yaşadığı toplumun bir üyesi haline getirmiyor ve kabul görmesini sağlamıyorsa verilen eğitim işe yaramayacaktır.

Bu nedenle kaynaştırma eğitimi her türdeki özel eğitime ihtiyacı olan bireyin devam ettiği okullarda bir hizmet alanı olarak görülmesini ve bazı tedbirlerin alınmasını gerektirmektedir.

Kaynaştırmanın Amacı Çocuğu normal hale getirmek değil, Onun ilgi ve yeteneklerini En iyi şekilde kullanmasını sağlamak Toplum içinde yaşayabilmesini kolaylaştırmaktır.

Tarihçesi Tarihe bakıldığında engellilerin normal gelişim gösteren akranlarından ayrı olarak özel eğitim okullarında veya özel eğitim sınıflarında eğitildiği görülmektedir .

İkinci dünya savaşı sonrası 1950'li yıllarda çok nadir dile getirilmeye başlanan engelli bireylerin engelli olmayan yaşıtlarıyla aynı eğitim ortamını paylaşması fikri 1960‘lı yıllarda giderek daha fazla taraflar bulmaya başlamıştır.

Bu dönemde yapılan araştırmalarda bu öğrencilerin bir çoğuna normal sınıflarda okuma hakkı verildiğinde normal akranlarıyla ilişki kurabildiği ve sınıf aktivitelerine katılabildikleri görülmüştür.

Hareketin öncülüğünü ise engelli bireylerin ebeveynleri başlatmıştır Hareketin öncülüğünü ise engelli bireylerin ebeveynleri başlatmıştır. Bu dönemlerde dünyada kaynaştırılmaya başlayan ilk engel grubunu görme engelliler oluşturmuştur.

Dayanağı 573 sayılı “Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” (Madde 12) (30.05.1997) Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği Anayasa (Madde 42)

KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİNİN İLKELERİ Özel eğitime ihtiyacı olan bireyin akranlarıyla aynı kurumda eğitim görme hakkı vardır. Kaynaştırma, özel ve genel eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır. Hizmetler yetersizliğe göre değil, eğitim ihtiyaçlarına göre planlanır.

Karar verme süreci aile-okul-eğitsel tanılama sürecine göre gerçekleşir. Kaynaştırmaya erken başlamak esastır. Kaynaştırmada bireysel farklılıklar esastır. Duyu kalıntısından yararlanmak esastır.

Eğitim normal insanlarla ve doğal ortamlar da verilmelidir. Eğitim, bireyi toplumun bir parçası haline getirmeyi amaçlar. Gönüllülük, sevgi, sabır, gayret gerekmektedir.

KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİNİN YARARLARI Özel Eğitime İhtiyacı Olan Bireylere, Normal Çocuklara, Ailelere, Öğretmenlere yararları vardır. Topluma

Özel Eğitime İhtiyacı Olan Bireylere Yararları BEP aracılığı ile kapasite ve öğrenme hızına göre eğitim alır. Kendine güven, takdir edilme,işe yarama, cesaret, sorumluluk gibi sosyal değerleri gelişir. Özelliklerine uygun ortamdan dolayı uyum ve başarısı artacaktır

Normal öğrencilerle birlikte çalışmaları daha büyük başarılar için kendilerinde istek ve cesaret uyandırır. Bu öğrenciler normal öğrencilerden bazı davranışları öğreneceklerdir. Eğitim programlarına ek olarak aile eğitimi, sosyal, kültürel ve serbest zaman etkinlikleri sayesinde öğrenmeleri gelişir. Olumsuz davranış yerine olumlu davranışları artacaktır.

Normal Çocuklara Yararları Özürlü bireye karşı kabul, hoşgörü, yardımlaşma, demokrasi ve ahlaki anlayışları gelişir. Bireysel farklılıkları doğal karşılar ve saygı gösterir. Kendi yetersizliklerini görme , bunları kabul etme ve giderme davranışları gelişir. Özürlülerle birlikte yaşamayı öğrenir. Liderlik ,model olma ve sorumluluk duygusu gelişir.

Ailelere Yararları Çocuk üzerindeki beklentileri çocuklarının kapasiteleriyle uygunluk göstermeye başlar. Okula bakış açıları değişir. Çocukların ilgi ve ihtiyaçları konusunda daha sağlıklı bilgi edinirler. Aile içi çatışmalar azalır ve aile sağlığı artar. Çocuklarına nasıl yardım edecekleri konusunda yeni yollar öğrenirler.

Öğretmenlere Yararları Şartsız kabul, sabır, hoşgörü, bireysel özelliklere saygı davranışları gelişir. B.E.P hazırlama ve uygulamada daha başarılı olurlar.

Öğretmenlere Yararları Eğitimde ekonomiklik ve fırsat eşitliği sağlanır. Kaynaştırma öğrencisi ile yapılan çalışmalar sayesinde öğretim becerileri gelişecek ve deneyimleri artacaktır.

Kaynaştırma Eğitiminde Görev Alan Personelde Bulunması Gereken Özellikler: Yeniliklere ve değişmeye açık olmalı, İnsanları ön yargısız kabul gösterici olmalı Tarafsız ve objektif olmalı, Tutarlı, kararlı, dengeli, kişilik yapısına sahip olmalı, Özel eğitim alanını öğrenmeye ve öğretmeye hazır ve istekli olmalı,

İnsan sevgisi ve insana değer verici olmalı, Empatik bir anlayışa sahip olmalı, Görev aldığı kurumun amaç ve ilkeleriyle bağdaşım içinde olmalı, İşbirliğini seven bir kişi olmalı Sabırlı, sakin, sevgi dolu olmalı.

KAYNAŞTIRMA UYGULAMALARI A- Tam zamanlı kaynaştırma B- Yarı zamanlı kaynaştırma C- Tersine Kaynaştırma

Tam Zamanlı Kaynaştırma: Özel eğitime ihtiyacı olan öğrencinin kaydı normal sınıftadır; öğrenci tam gün boyunca normal sınıfta eğitim almaktadır.

Yarı Zamanlı Kaynaştırma: Özel eğitime ihtiyacı olan öğrencinin kaydı özel sınıftadır; özel eğitim sınıfı öğrencisi başarılı olabileceği derslerde kaynaştırma sınıfında eğitim almaktadır

Tersine Kaynaştırma: Yetersizlikleri olmayan bireyler istekleri doğrultusunda özellikle okul öncesi eğitimde, çevrelerindeki kaynaştırma uygulaması yapan özel eğitim okullarında açılacak sınıflara kayıt yaptırabilirler.

ÖZEL EĞİTİM DESTEK HİZMETLERİ NELERDİR? Destek eğitim odası Sınıf içi yardım Özel eğitim danışmanlığı

1.Destek eğitim odası Okul ve kurumlarda, yetersizliği olmayan akranlarıyla birlikte aynı sınıfta eğitimlerine devam eden özel eğitime ihtiyacı olan öğrenciler ile üstün yetenekli öğrenciler için özel araç-gereçler ile eğitim materyalleri sağlanarak özel eğitim desteği verilmesi amacıyla destek eğitim odası açılır.

Destek eğitim odasında eğitim özel eğitim öğretmeni tarafından verilmelidir. Destek eğitim odasında öğrenciye verilen destek eğitimi normal sınıfında verilenle paralel olmalıdır. Destek eğitim odasında verilen eğitim öğrencinin sınıftaki eksiğini kapatmaya yönelik olmalıdır. Destek eğitim odasında öğrencilerle, grup olarak çalışmak gerekiyorsa, gruptaki öğrenci sayısı en fazla beş (5) öğrenci ile sınırlı olmalıdır.

Destek eğitim odasının olumsuz yönleri Öğrencinin belli bir süre için de olsa normal sınıfından ayrılması. Destek eğitim odasında verilen eğitim ile normal sınıfta verilen eğitim arasında paralelliğin ortadan kalkması. Sınıf öğretmeninin, destek eğitim odasını, sorun olan öğrenciyi sınıftan uzaklaştırma yeri olarak görmesi.

2. Sınıf içi yardım Sınıf öğretmeniyle destek hizmet uzmanının aynı sınıf içerisinde eşgüdümlü olarak birlikte eğitim vermesidir.

3. Özel eğitim danışmanlığı Özel eğitim danışmanlığı üç temel öğeden oluşmaktadır. Bu öğeler aşağıda yer almaktadır. 1. Danışman 2. Danışan 3. Hakkında danışılan Özel eğitim danışmanı, danışmanlık konusunda bilgi ve beceri sahibi bir özel eğitim uzmanı ya da rehber öğretmen olabilir.

Özel eğitim danışmanlığında amaç; Danışan aracılığıyla hakkında danışılan bireyin sorununa yönelik yardımın sunulmasıdır.

Özel eğitim danışmanlığının dayandığı temel varsayımlar Normal sınıf öğretmeni, kendisine destek sağlandığında özel gereksinimli öğrencilere etkili bir eğitim sunabilir. Danışmanlık daha fazla öğrenciye hizmet götürülmesini sağlar. Danışmanlık öğrencilerin gereksiz yere psikometrik değerlendirmelerden geçirilme ve etiketlenme olasılığını azaltır. Danışmanlık farklı deneyimlere sahip kişiler arasındaki iletişimi artırır.

Müdür Kaynaştırma uygulamaları için Kurumda gerekli düzenlemeleri plânlar Uygulanmasını sağlar, Özel eğitim hizmetleri kurulu ile iş birliği yapar.

Gezerek Özel Eğitim Görevi Yapan Öğretmen Bireyselleştirilmiş eğitim programlarını uygular, Değerlendirir, Gerektiğinde bireye, aileye, öğretmene ve kuruma bilgi verir.

Öğretmen Özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilerin sınıf tarafından sosyal kabulü için önlemler alır, Bireysel ve gelişim özelliklerini dikkate alarak değerlendirme yapar, Programını bireyselleştirerek uygular. Aileler, ilgili kurum ve kuruluşlar ile iş birliği içinde çalışır.

Rehber Öğretmen-Psikolojik Danışman Kaynaştırma uygulaması kararı ile gelen öğrenciler için, Uygun eğitim ortamının düzenlenmesi, Öğrencilerin gelişimlerini izleme ve aile eğitimi konularında öğretmenlere, rehberlik eder.

Aile Programın uygulanması sırasında çalışmalara etkin bir şekilde katılır, Gerektiğinde eğitim araç-gereç desteği sağlar.

Özel Eğitime İhtiyacı Olan Birey Değerlendirme sonrasında çıkan eğitim önlemi ve yöneltme kararında isteğini belirtir.

Kaynaştırma uygulamasındaki öğrenciler, DEĞERLENDİRME Kaynaştırma uygulamasındaki öğrenciler, Devam ettikleri okulun sınıf geçme ve sınavlarla ilgili hükümlerine göre değerlendirilir. Bireysel ve gelişim özellikleri dikkate alınarak, sınavlarda gerekli önlemler alınır ve düzenlemeler yapılır. Değerlendirmede, öncelikle bireyselleştirilmiş eğitim programlarında hedeflerin gerçekleştirilmesi esas alınır."

Görme Yetersizliği Olan Öğrencilere Yazılı yoklamalarda yeteri kadar zaman verilir. Braille (kabartma yazı) olarak verilen yanıtlar sınavdan hemen sonra öğretmenin öğrenciye okutmasıyla değerlendirilir. Yazılı yoklamalarda daktilo, bilgisayar gibi cihazlardan yararlanılabilir. Bu öğrenciler, çizimli ve şekilli sorulardan muaf tutulurlar.

İşitme Yetersizliği Olan Öğrencilere İstekleri doğrultusunda, yabancı dil programlarının bazı konularından veya tamamından muaf tutulurlar. Bu öğrencilerin başarıları yazılı sınavlar, ödevler ve projelerle değerlendirilir.

Ortopedik Yetersizliği Olan Öğrenciler Yazmada güçlük çektiği belirlenenler sözlü olarak değerlendirilir. Sinir sisteminin zedelenmesi ile ortaya çıkan yetersizliği olanlar ise, çoktan seçmeli testler ile değerlendirilebilir

Dil ve Konuşma Güçlüğü Olan Öğrencilerin Değerlendirilmesinde Yazılı sınavlar, ödevler ve projeler dikkate alınır.

Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrenciler Güçlükten etkilenme durumlarına göre yazılı sınav veya sözlü değerlendirmelerin herhangi birinden istekleri doğrultusunda muaf tutulurlar.

Hiperaktivite ve Dikkat Yetersizliği Olan Öğrencilerin Bu özellikleri göz önüne alınarak, kısa yanıtlı ve az sorulu yazılı sınavlar, ödevler ve projelerle değerlendirilirler.

Otistik ve Duygusal Uyum Güçlüğü Olan Öğrencilerin Değerlendirilmesi Öğrencilerin hazır oldukları zamanlarda yapılır.

Özel eğitim hizmetleri kurulu, bu öğrenciler için Tedavi, Psikolojik danışmanlık, Rehabilite, Bakım-gözetim-koruma altına alma, Moral

Maddi destek konularında ilgili kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapar. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisinin görüşü dikkate alınır, Esnek ve hoşgörülü davranılır.

KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİNE YÖNELİK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI Öğretmeni hazırlama Engelli öğrenciyi hazırlama Diğer öğrencileri hazırlama Aile ve yakın çevreyi hazırlama Okul yönetimini hazırlama Eğitim ortamını hazırlama Eğitim programını hazırlama

Öğretmeni Hazırlama Öğretmenin aile, okul çevreyle olan işbirliğini arttırma. Öğretmenlere kaynaştırma uygulamasının en önemli öğesi olduğu benimsetilmeli. Özür türleri ve özellikleri konusunda bilgi verilmeli

Engelli Öğrenciyi Hazırlama Öğrenciye kendinden beklenen davranışları söyleyin. Bu tür çocuklar için gerekli araç gereçleri temin edin Karşılaşabileceği sorunlarla ilgili konuşun. Öğrencinin sağlık durumu ile ilgili bilgi edenin.

Diğer Öğrencileri Hazırlama Özürlü çocuklar hakkında bilgilendirme. Kendilerini özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin yerine koyma çalışmaları yapmak Olumlu tutum, anlayış ve davranış geliştirme çalışmaları yapılmalı

Aileyi ve Yakın Çevreyi Hazırlama Ailelerle düzenli toplantılar yapmak Ailelere bilgilendirici konuşmalar, seminerler düzenlemek Her aşamada aileyi de işe katmak Çocuğundaki gelişmeleri aileyle paylaşmak

Okul Yönetimini Hazırlama Okul yönetimini kaynaştırmanın gereğine ve önemine inandırma. Kaynaştırma öğrencilerine yönelik tutumunun olumlu olmasını sağlama. Okul yönetiminin özel eğitim personeliyle olan işbirlikçi tutumu, diğer öğretmenlere ve okul personeline model olacak ve onları olumlu yönde etkileyecektir.

Eğitim Ortamını Hazırlama Ortam çocukların kolay hareket edebileceği şekilde olmalıdır. Sınıf mevcutları sınırlı tutulmalıdır. Öğrenci sınıf ortamında en uygun bir yere oturtulmalıdır. Sınıfta çocuğun engeline uygun gerekli araç gereç bulunmalıdır

Öğretim Programı Hazırlama BEP hazırlanmalıdır. Hangi ders ve etkinlikleri normal çocuklara birlikte yapacağı, hangi derslerde destek eğitimi verileceği belirlenir

KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Öğrencinin yetersiz yönleri kadar yeterli yönleri de bilinmelidir. Normal sınıf içinde tek bir yetersizlik türüne yönelik yerleştirme yapılmalıdır. Eğitim okulda olduğu kadar okul dışı ortamlarda da devam ettirilmeye çalışılmalıdır.

Çocuklara başarabilecekleri görevler verilmeli başarılar ödüllendirilmelidir. Çocuğun güvenini, kişiliğini, ilgisini sarsacak sözlerden kaçınılmalıdır. Çocuğu normal hale getirmek değil de yeteneklerini en iyi şekilde kullanmalarını sağlamak en önemli hedef olmalıdır.

Yapılan etkinlikler bireyin duyu kalıntısına hitap edecek şekilde planlanmalıdır Ders konularının analizleri yapılmalı konular parçalara ayrılmalıdır. Sosyal, kültürel, iş ve meslek eğitimi çalışmalarına ağırlık verilmelidir. Her aşamada çocuklar güdülenmeli ve teşvik edilmelidir.

Yetersizlik ne olursa olsun bireyi olduğu gibi kabul etmek esas alınmalıdır Çalışmalarda aile ve yakın çevresinin desteği alınmalıdır. Öğrencinin öğrenciye rehberlik etmesine yer verilmelidir.

Etkinlikler sonucunda çocuğa geri bildirimler verilmeli, geldiği durum hakkında bilgiler verilmelidir. Çalışmalar sürekli gözlenmeli kayıt edilmeli ve durum hakkında aileye açıklamalar yapılmalıdır.

Her kaynaştırma öğrencisi için ayrı bir B.E.P hazırlanmalıdır.

En iyi öğretim somuttan soyuta, bilinenden bilinmeyene, yakından uzağa doğru giden yoldur. Öğretmenlerin öğrenciye sunacakları bilgi alanlarını bu eğitim ilkelerine göre düzenlemeleri yararlı olacaktır.

Öğrenmen verimini artırmak için, sözel yöntemin yanında gözlem, deney, modelleştirme, problem çözme, soru- cevap, tartışma, grup çalışması, özel eğitimde kullanılan açık anlatım ve basamaklandırılmış öğretim yöntemlerinin de kullanması uygun olacaktır.

En iyi öğrenilen şeyler kendi kendine yaparak ve yaşayarak öğrenme durumuyla ortaya çıkar. Öğretmen bu yöntemi tüm etkinliklerin temeline almalıdır. Yaşantı, dramatize, gösteri yöntemlerinin kullanılmasına özen göstermelidir

Öğretim etkinliklerinde görsel- işitsel materyaller kullanılması uygun olur. Çünkü öğrenme işlemine katılan duyu organlarının sayısı ne kadar çoksa öğrenme o kadar iyi, unutma o kadar geç olacaktır

Öğrenciler düşük not aldıkları zaman öğretmenler öğrenciler hakkında önyargı beslememeli onlara karşı ilgi ve güvenini yitirmemelidir. Öğretmen ders anlatırken öğrenci ile sürekli göz iletişiminde bulunmalıdır. Göz iletişimi hem sınıfın denetiminde hem de derse karşı uyanık ve dikkatli tutmada etkili bir yöntemdir

Öğrencilerin ilgi, ihtiyaç ve olgunluk düzeyleri ve bazı özelikleri dikkate alınarak en uygun pekiştireçler seçilmeli ve bunlar başarıyı ödünlendirici olarak kullanılmalıdır Olumsuz davranışlardan çok olumlu davranışların, yetersizliklerden çok çocuğun yeterli yönlerinin görülüp pekiştirilmesi daha uygun bir yöntemdir.

Kaynaştırma Yoluyla Eğitimde Karşılaşılan Sorunlar 1. Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulaması yapılan sınıfların öğrenci sayısının 30’dan fazla olması, 2. Engelli öğrenciler için sınıf ortamında kullanılacak araç-gerecin yetersiz olması, 3. Okullarda oluşturulması gereken BEP birimlerinin oluşturulamaması, oluşturan okullarda ise BEP birimine işlevsellik kazandırılmaması,

4. Okullarda oluşturulan BEP birimlerinin yükünün daha çok rehber öğretmenlerde olması; görev dağılımının eşit bir şekilde yapılamaması, 5. Rehber öğretmenin “aile eğitimi” ve “aile danışmanlığın-da” yeterli olamaması, 6. Okul yönetiminin kaynaştırma eğitim uygulaması hakkında yeterli bilgiye sahip olmamasından dolayı BEP birimini yeterince desteklememesi, ,

7. Okulda kaynak oda oluşturacak yerin olmaması, 8. Okulda oluşturulan rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri komisyonunun Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’nde belirtilen görevleri yerine getirememesi, 9. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri komisyonu ile BEP biriminin eşgüdüm içinde çalışamaması,

10. “Okul yönetimi-öğretmen-veli” kaynaştırma eğitim uygulamalarına yönelik yasal haklarını bilmemeleri, 11. Sınıf öğretmeninin kaynaştırma eğitiminden yararlanan öğrencinin engeline ilişkin bilgi sahibi olmaması, 12. Sınıf öğretmeninin kaynaştırma eğitimi uygulamasına alınan öğrenciye uygulanacak öğretim yöntem ve tekniklerine ilişkin bilgi sahibi olmaması,

13. Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde oluşturulan 13. Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde oluşturulan Özel eğitim değerlendirme kurulunun “izleme” çalışmalarını aralıklı olarak yapamaması, 14. Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde oluşturulan Özel eğitim değerlendirme kurulunun eğitsel tanılamada kullandıkları ölçme araçlarının bir kısmının güncelliğini yitirmesi, bir kısmının da revizyondan (yenileme) geçirilmemesi,

15. Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinde oluşturulan Özel eğitim değerlendirme kurulunun eğitsel tanılamada “ölçüt bağımlı testlerin” azlığı, 16. Kaynaştırma eğitim uygulamasına alınan öğrencinin bulunduğu sınıftaki diğer öğrencilerin velilerinin öğrenciyi istememeleri,

17. Sınıfta bulunan öğrencilerin velilerine yönelik “aile eğitimi” verilmemesi, 18. MEB (İl / İlçe Millî Eğitim Müdürlüklerinin) resmi ve özel okullarda engelli öğrencileri belirleyememesi, buna dayalı olarak veri tabanını oluşturamaması.

Teşekkür Ederim Nurşah HANGÜL Rehberlik Servisi