İNSAN HAKLARI

HAK NEDİR? Hukukun tanıdığı ve koruduğu yetkidir. Yani; Hukuk düzeni tarafından kişilere tanınan yetkilere ve bu yetkilerden yararlanma hususuyla kişilerin iradesine bırakılmış olan menfaatine hak denir.

İnsan Hakları Nedir? İnsanın salt insan olması nedeniyle öznesi olduğu, onu tüm yönleriyle kişiliğini ve değerini korumayı ve geliştirmeyi amaçlayan evrensel ilke ve kurallar bütünüdür.

İnsan Haklarının Özellikleri Bireyin salt insan olmakla kazandıkları haklardır. İnsanların, insan olarak taşıdıkları değerlerin; sömürü, baskı, kıyım ve her türlü doğal güç karşısında korunması isteğine dayanır. İnsan hakları temelde devlet gücünü sınırlar; hem yasal hem ahlaksal düzenlemelerin kapsamına girer. Özünde genel ve evrensel niteliktedir. Hem olanı hem de olması gerekeni dile getirir. Bütün insanların, hatta bazen doğmamış olan insanların bile her yerde sahip olması gereken haklardır.

Temel Haklar ve Özgürlükler İnsan hakları kavramından daha dar kapsamlıdır. İnsan haklarından Anayasada tanınan ve güvenceye alınan haklardır. Dolayısıyla Anayasal haklardır. Kişisel Hak ve Özgürlükler Dar kapsamlı kişisel özgürlüklerdir. Vatandaş Hakları

Hak Çeşitleri Kişisel haklar : (Negatif statü hakları) Kişinin devlet tarafından aşılamayacak ve dokunulamayacak olan özel alanının sınırlarını çizen haklardır. Bunlar: Yaşam ve korunma Maddi ve manevi varlığını geliştirme Özel hayatın gizliliği ve korunması Yerleşme ve yolculuk Din ve vicdan Düşünce ve düşünceyi yayma Bilim ve sanat Basın yayın.

Hak Çeşitleri Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ( Pozitif statü hakları): Vatandaşa, devletten hizmet etmesini isteme hakkını veren haklardır.Bu haklar devlete ödev yüklemektedir. Bunlar: Çalışma Sağlıklı yaşama Konut edinme Sosyal güvenlik hizmetlerinden yararlanma Eğitim ve öğretim

Hak Çeşitleri Siyasal Haklar (Aktif statü hakları) Çevre Hakkı Kişinin devlet yönetimine katılmasını sağlayan haklardır. Bunlar: Siyasal örgütlenme Seçme ve seçilme Kamu hizmetlerine girme Çevre Hakkı Kişilerin çevreyi koruma hak ve ödevleri vardır. Çevre hakkı yalnız bugün yaşayan insanların değil gelecek kuşaklarında hakkıdır.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (10 Aralık 1948) Her insan özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğar. Akıl ve vicdanla donatılmış olup birbirleriyle kardeşlik anlayışıyla davranır. Herkes; ırk, renk,cinsiyet, dil, din, siyasal yada başka bir görüş, ulusal yada toplumsal köken, mülkiyet, doğuş yada benzeri başka bir statü gibi ayrım gözetilmeksizin bildirgede yazılan tüm hak ve özgürlüklere sahiptir. Herkesin yaşama ve kişisel özgürlüğü ve güvenliğine hakkı vardır. Kimse kölelik yada kulluk altında tutulamaz. Kölelik ve ticaret yasaktır.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 5. Hiç kimseye işkence yada zalimce, insanlık dışı yada onur kırıcı davranış yada ceza uygulanamaz. 6 . Herkesin nerede olursa olsun yasa önünde bir kişi olarak tanınma hakkı vardır. 7 . Herkes yasa önünde eşittir ve ayrım gözetilmeksizin yasa tarafından eşit korunmaya hakkı vardır. 8 . Herkesin yasalarla tanınmış temel haklarını çiğneyen eylemlere karşı yetkli ulusal mahkemeler eliyle etkin bir yargı yoluna baş vurma hakkı vardır.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 9. Hiç kimse keyfi olarak yakalanamaz , tutuklanamaz ve sürgün edilemez. 10. Herkesin hak ve yükümlülükleri belirlenirken, ve kendisine suç yüklenirken, yansız bir mahkeme tarafından hakça ve açık bir yargılanmaya hakkı vardır. 11. Herkes yasaya göre, suçu kanıtlanana kadar suçsuz sayılma hakkı vardır. Suç sayılmayan bir eylemden dolayı kimse suçlanamaz. Kimseye, işlediği suçtan daha ağır bir ceza verilemez. 12. Kimsenin özel yaşamı, ailesi, konutu,yada haberleşmesine keyfi olarak karışılmaz. Herkesin bu gibi durumlarda korunma hakkı vardır. 13. Herkesin bir devletin sınırları içinde yer değiştirme ve oturma özgürlüğü vardır. Herkesin ülkesinden ayrılma ve dönme hakkı vardır.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 14. Herkesin zülüm altında başka ülkelere sığınma hakkı vardır. 15. Herkesin bir uyrukluğa hakkı vardır.Kimse keyfi olarak uyrukluktan çıkarılamaz. Kimsenin de uyrukluğunu değiştirme hakkı yadsınamaz. 16. Yetişkin erkeklerle, kadınların ırk, uyruk, yada din bakımından herhangi bir sınırlama yapılmaksızın evlenme ve aile kurmaya hakkı vardır. 17. Herkesin tek başına yada başkalarıyla mülkiyet hakkı vardır. Kimse keyfi olarak mülkiyetten yoksun bırakılamaz.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 18. Herkesin düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne hakkı vardır. 19. Herkesin görüş ve anlatım hakkına sahiptir. 20. Herkes, barışçı toplanma ve dernek kurma hakkına sahiptir. Hiç kimse derneğe girmeye zorlanamaz. 21. Herkes doğrudan yada özgürce seçilmiş temsilciler aracılığıyla ülkesinin yönetimine katılma hakkına sahiptir.Herkesin ülkesindeki kamu hizmetlerine eşit girme hakkı vardır. 22. Herkesin bir toplum üyesi olarak toplumsal güvenliğe hakkı vardır.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 23. Herkesin çalışma, işini özgürce seçme, adil ve elverişli koşullarda çalışma ve işsizliğe karşı korunma hakkı vardır. 24. Herkesin iş saatlerinin makul ölçüde sınırlandırılması ve ücretli dönemsel tatiller ve dinleme hakkına sahiptir. 25. Herkesin kendisinin ve ailesinin , sağlık ve gönenci için beslenme , giyim, konut ve tıbbi bakım hakkı vardır. 26.Herkes eğitim hakkına sahiptir.Eğitim , en azından ilk ve temel aşamasında parasızdır. (Ülkemizde Anayasa 42. madde)

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 27. Herkes topluluğun kültürel yaşamına özgürce katılma ve sanattan yararlanma ve bilimsel gelişmeye katılarak yararlarını paylaşma hakkına sahiptir. 28. Herkesin bu bildirgede yazılı hak ve özgürlüklerin tam olarak gerçekleşeceği toplumsal ve uluslar arası bir düzene hakkı vardır. 29. Herkesin kişiliğinin özgürce ve tam gelişmesine olanak veren topluluğa karşı ödevleri vardır.Herkes bu hak ve özgürlükleri ancak, başkalarının özgürlüklerinin tanınması, korunması ve saygı gösterilmesine bağlıdır. 30. Bu bildirgenin hiçbir hükmü, herhangi bir ülke veya gruba, burada sürülen hak ve özgürlüklerin yok edilmesini amaçlayan bir etkinlikte bulunma hakkını verir, şeklinde yorumlanamaz.

İnsan Hakları Sorunları/İhlaller Kamu düzeninin korunmasında baskıcı yöntemlerin kullanılması Devletin ekonomik gücünün fazla olmaması Yöneticilerin kendi güçlerini sınırlandırmak istememeleri, bu nedenle de insan haklarını korumamaları Kamu görevlilerinin, görevlerini insan haklarına uygun şekilde yapmamaları Eğitimsizlik

Demokrasi ve Demokratik Eğitim Demokrasi; Egemenliğin bir hak olarak kabul edilip, doğrudan ya da özgür bir iradeyle seçilmiş temsilciler aracılığıyla kullanılmasıdır. Demokrasi özgürlüğün kurumsallaşmasıdır.

Demokratik Devletin Temel Koşulları Seçim ve temsil ilkesi Genel ve eşit oy ilkesi Devlete karşı ileri sürülecek , bireysel temel hakların varlığı Hukuk önünde eşitlik Çoğunluğun yönetim hakkı Azınlığın haklarının korunması Bu ilkelerden biri noksan olursa o devlet demokratik devlet olmaz

Demokratik Eğitim Amacı, programları ve yöntemleri, demokrasinin dayandığı temel ilkelere göre saptanan; eğitim ve öğretim çalışmalarında, öğretmen – öğrenci ilişkilerinde, eğitsel etkinliklerde öğrencinin birey olarak değerine ve bütünlüğüne, birlikte çalışmaya, karşılıklı saygıya ve hoşgörüye, kişiliğe değer ve önem veren eğitime demokratik eğitim denir.

Demokratik Eğitim İlkeleri Demokratik eğitimde bireyden, diğer bir ifadeyle çocuk ve gençten hareket edilmelidir. Herkes aynı haklara sahiptir. Ayrıcalık yoktur. Her birey kendine özgü bir kişilik olarak kabul edilir ve ona saygı gösterilir. Mevcut yasa ve kurallara uyulur.Değiştirilmesi gereken kurallarda öğrencilerin görüşleri alınır. Bu eğitimde demokrasinin ahlaki değerleri vardır. Demokratik eğitim, bireyin bütün yeteneklerini, mevcut potansiyeli oranında geliştirici etki yapar. Bu eğitimde eğitimin yükü öğrencilerin üzerindedir.

Demokratik eğitimi engelleyen faktörler Kaynak ve alt yapı eksikliği Kalabalık sınıflar Okullarda bedensel ceza uygulanması Öğretim programlarının bilimsel gelişmelerin gerisinde kalması, Eğitim hakkından eşit olarak yararlanmama Eğitime ayrılan kaynakların yetersizliği

Öğretmen Hakları Mesleki Haklar; Kanıtlama Hakları; a) Öğretmenler iş güvencesine sahiptir. b) Öğretmenlerin performansları ölçütünde taktir hakkına sahiptir. c) Öğretmenler, mesleki konularda kararlara katılma hakları vardır. Kanıtlama Hakları; a) Öğretmenler haklarında verilen kararlarla ilgili kanıt isteme hakkına sahiptirler. b) Öğretmenler uygun ölçütlerle değerlendirilme hakkına sahiptir. c) Öğretmenler kanıtlanmamış şikayetler , söylentiler ve dedikodulara göre değerlendirilemez.

Öğretmen Hakları Sürece İlişkin Hakları; Öğretmenler genel, kamusal ve kapsamlı standartlara göre değerlendirilme hakkına sahiptirler. Öğretmenler değerlendirilecekleri zamanın kendilerine bildirilmesi hakkına sahiptir. Öğretmenler denetim sonucunu bilme hakkına sahiptirler. Öğretmenler denetim sürecine ve soncuna uygun yöntemlerle tepki gösterme hakkına sahiptir. Öğretmenler kendisine aykırı gelen kararlara karşı bir üst makama başvurma ve görüşlerinin tarafsız ve yeterli bir yetkiliye iletme hakkı vardır. Öğretmenler planlı ve düzenli bir denetim görme hakkına sahiptir.

Öğretmen Hakları İnsani ve Yurttaşlık Hakları; Öğretmenler İnsan onuruna yakışır bir denetim hakkına sahiptir. Öğretmenler denetim sonuçlarının özel ve gizli tutulması hakkına sahiptirler . Öğretmenler özel yaşamlarının değerlendirmeden ayrı tutulması hakkına sahiptirler. Öğretmenler ayrımcılığın uygulanmadığı bir ölçüt ve sürece göre değerlendirilme hakkına sahiptirler.

Öğrenci Hakları Öğrenme hak ve özgürlüğü Her türlü ayrımcılık ve tacizden korunma hakkı Kabul edilmiş standart ölçütlerle adil bir şekilde değerlendirilme hakkı Yasal sınırlar içinde düşünme ve düşüncelerini açıklama özgürlüğü Kendisine ait gizli bilgilerin açıklanmaması hakkı Her türlü öğrenci kuruluşlarına üye olma hakkı Okuldaki bütün akademik çalışmalara yetenekleri doğrultusunda katılma hakkı

Öğrenci haklarını sınırlayan öğretmen davranışları Azarlamak, küçük düşürmek, bağırmak Fiziksel olarak tehdit etmek, itip kakmak Susturmak, dinlememek,etiketlemek Adıyla çağırmamak, başkaları ile karşılaştırma Adil davranmamak, sevmediğini belli etme

Öğrenci haklarını korumaya yönelik alınan önlemler ve koruyucu birimler Öğrenci haklarının panolarda asılması Öğrenci kurulları oluşturularak işlerlik kazandırılması, Rehberlik biriminin öğrenci haklarını koruma konusunda yetkilendirilmesi, Öğrenci el kitaplarının hazırlanması, Öğrenci haklarını koruma kurulları oluşturulabilir.

Önleyici (Yapıcı-Modern) disiplin anlayışı Amaç korkutmak, sindirmek değil, iyileştirmek, güveni kazanmak, yardım etmek, desteklemektir. Her öğrencinin kişiliği ve karakteri dikkate alınır, Öğrenci katılımına önem verir, Objektif, tarafsız ve adildir. İşbirliğine dayanır

Önleyici (Yapıcı-Modern) disiplin anlayışı Öncelikle öğrencilerdeki değişimlerle ilgilenir. Sınıfın çalışmasında bir sosyal bilinç arar