Tez Sahibi : Cemal Koplay Çevrimiçi Eğitimde İçerik Yeniden Kullanımına Çözüm Olarak Bir Web Tabanlı Öğrenme Nesnesi Geliştirme Aracının Tasarlanması ve Gerçekleştirilmesi Sunanlar : Fatoş Bahadır Yiğit Ecmen Tez Sahibi : Cemal Koplay

Fatoş Özet (Abstract) Eğitsel içerik oluşturma oldukça zahmetli, zor ve yoğun emek gerektiren bir iş olup farklı disiplinlerden yetişmiş insan gücü de istemektedir. Bu yüzden çoğu gelişmiş ülkede, eğitsel içerik geliştirme oldukça önemli ve büyük bütçeler ayrılan bir iş olarak ele alınmaktadır. Bu nedenle, eğitim içeriklerinin kolayca oluşturabilen, tekrar kullanılabilen ve istenildiği zaman genişletilebilen parçalardan oluşturulması ortak bir yaklaşım haline gelmiştir.

Fatoş Özet (Abstract)

Fatoş Özet (Abstract) Öğrenme nesneleri eğitsel içeriklerin yeniden kullanılabilmesi için geliştirilmiş bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımda eğitsel içerikler ; tek bir öğrenme amacı etrafında gelişen, yeniden kullanılabilen en küçük içerik parçaları olarak tanımlanan öğrenme nesnelerinden oluşturulmaktadır. Öğrenme nesneleri kavramı üzerine inşa edilen sistem; kolay ve etkili içerik geliştirmeyi amaçlamaktadır.

Özet (Abstract) Eğitsel içerik geliştirme, Öğrenme nesneleri, Fatoş Özet (Abstract) Eğitsel içerik geliştirme, Öğrenme nesneleri, Öğrenme nesnesi havuzu, Öğrenme nesnesi oluşturma motoru.

YENİDEN KULLANILABİLİRLİK VE ÖĞRENME NESNELERİ Fatoş BÖLÜM 2 YENİDEN KULLANILABİLİRLİK VE ÖĞRENME NESNELERİ

Yeniden Kullanılabilir Öğrenme Nesneleri Fatoş Yeniden Kullanılabilir Öğrenme Nesneleri Öğrenme nesnesi ya da bir başka değişle yeniden kullanılabilir öğrenme nesnesi kavramı; eğitsel içeriklerin tekrar kullanılabilmesi için geliştirilmiş bir yaklaşım olarak tanımlanmıştır. IEEE ye göre Öğrenme Nesnesi ; Teknoloji destekli öğrenim sırasında kullanılabilen, yeniden kullanılabilen veya referans gösterilebilen sayısal veya sayısal olmayan herhangi bir varlık”.

Fatoş Örnek :

Öğrenme Nesnelerinin Yeniden Kullanılabilirliğini Arttıran Özellikler Fatoş Öğrenme Nesnelerinin Yeniden Kullanılabilirliğini Arttıran Özellikler Öğrenme nesneleri; yeniden kullanılabilirliliği arttırsa da ne derece arttıracağı bazı özelliklere bağlıdır. Amaca dayalı(objective-based) olmalıdır. Bağlamdan bağımsız(context-free) olmalıdır. Etkileşimli(interactive) olmalıdırlar. Kendisini açıklar nitelikte(self-descriptive) olmalıdır. Kendi kendine yeten özellikte(self-contained) olmalıdır. Tek kaynağı(single-sourced) olmalıdır. Biçimden bağımsız(format-free) olmalıdır.

Fatoş Öğrenme Nesnesi Geliştirme Yaklaşımları -Durağan ve Devingen Öğrenme Nesneleri Durağan Devingen Tek Bir Öğrenme Nesnesi Öğrenme nesnesi ortam varlıklarının birleştirilmesiyle oluşturulur. Öncelikle genel bir şablonun geliştirilmesi gerekmektedir. Sonra öğrenme nesnesi için içerik oluşturulur. Uygulamanın Ölçeklenebilirliği Her bir öğrenme nesnesi tek tek oluşturulur. Şablonlar kullanıldığı için tüm öğrenme nesneleri için sadece içerik Gerçek Zamanlı Eşleme (Öğrenme nesnesi güncellendiği an o öğrenme nesnesinin kullanıldığı tüm içerikler güncellenir.) Uygulanmaz. Kesinlikle uygulanır. Bakım Bakımı zordur. Sadece şablonlar üzerinden güncelleme yapıldığı için bakımı kolaydır. Çevirim Dışı Dağıtım Kolaylıkla çevirim-içi dağıtılabilir. Örneğin içeriği oluşturan kütükler bir CD-ROM ortamına kopyalanarak kolaylıkla çevirim-dışı kullanılabilirler. Devingen öğrenme nesneleri canlı bir internet bağlantısına ihtiyaç duyar. İçeriği ne zaman erişilmek istense sunucu sisteme bağlanma gereksinimi duyar.

Katmanlı Öğrenme Nesneleri Fatoş Katmanlı Öğrenme Nesneleri Devingen öğrenme nesnelerinin gelişmiş halidir. Devingen öğrenme nesnelerinde biçim ce içerik birbirinden ayrılır. Katmanlı öğrenme de ise biçim ve içeriğin yanında öğrenme yaklaşımını da ayırmaktadır. Katmanlara ayırmanın en önemli avantajı yeniden kullanılabilirliği artırmaktadır.

Katmanlı Öğrenme Nesneleri Yapısı Fatoş Katmanlı Öğrenme Nesneleri Yapısı

Biçimden Bağımsız Öğrenme Nesneleri Fatoş Biçimden Bağımsız Öğrenme Nesneleri Geliştirme aşamasında herhangi bir biçim öğesi sağlanmaz. Yani geliştirilen öğrenme nesnesi herhangi bir biçime sahip olmaz. Böylece geliştirici biçim ile değil içeriğin kendisiyle yoğunlaşmış olur. Öğrenme nesnelerinin biçimden bağımsız olarak geliştirmenin en yaygın yolu öğrenme nesnelerini XML verileri ile tanımlamaktır.

ÜST-VERİNİN UYGULANMASI Bahadır Bölüm 3 ÖĞRENME NESNELERİNE ÜST-VERİNİN UYGULANMASI

Nelerden bahsedeceğiz? Bahadır Nelerden bahsedeceğiz? Üst-veri kavramı ve öğrenme nesnesi ilişkisi, Üst-verinin öğrenme nesnesi kavramı bağlamında nasıl kullanıldığı, IEEE-LOM standardı ve öğrenme nesnelerine uygulanması, Üst-veri geliştirmek için ne tür yaklaşımlar ve araçlar kullanılabileceği,

Üst-Verinin Tanımı ve Öğrenme Nesnesi ile ilişkisi Bahadır Üst-Verinin Tanımı ve Öğrenme Nesnesi ile ilişkisi Geliştiricilerine ve öğrencilere ihtiyaçları doğrultusunda var olan nesneleri arama olanağı, Üst-veri ve üst-verinin oluşturulmasını, aranmasını sağlayan araçlar, Kısaca veri hakkında veri, Öğrenme nesnesi ya da eğitsel içeriği oluşturan her bir parça hakkında veri, Örn:Açıklayıcı olarak:Geliştirici adı,öğrenme nesnesi başlığı, konu, amaç… Tamamlayıcı olarak: Öğrenme nesnesi sürümü, erişim hakları…

Üst-Veri Kullanım Şekli Bahadır Üst-Veri Kullanım Şekli Öğrencilerin ve geliştiricilerin ihtiyaçlarını karşılaması gerektiğinin göz önünde bulundurulması, İhtiyaçları karşılayacak kadar zengin, geliştiriciler için az yük, Kurumların kendi araçlarını ve üst-veri yapılarını geliştirme isteği, Ortak standart,

Bahadır Bir Örnek

Bahadır Bir Soru Farklı sistemler ve farklı kişiler tarafından oluşturulan üst-veriler nasıl ortak olarak kullanılabilmektedir?

Standartlar IEEE/LTSC tarafından tanımlanan ; Bahadır Standartlar IEEE/LTSC tarafından tanımlanan ; IEEE-LOM (Learning Object Metadata) Esnek bir yapı

Üst-Veri Oluşturmanın Faydaları ve Maliyeti Bahadır Üst-Veri Oluşturmanın Faydaları ve Maliyeti Ne kadar üst-veri oluşturmak ne kadar fayda sağlar?

İçerik Geliştirme ve Üst-veri Oluşturma Süreçlerinin Birleştirilmesi Bahadır İçerik Geliştirme ve Üst-veri Oluşturma Süreçlerinin Birleştirilmesi Üst-veri oluşturmanın maliyetli ve geliştiriciler için ek yük olması, Üst-veri ve öğrenme nesnesi geliştirme süreçlerinin birleştirilmesi, Bu durumun getirileri,

Yiğit BÖLÜM 4 ÖĞRENME NESNESİ İÇERİK MODELLERİ

Öğrenme Nesnesi İçerik Modelleri Yiğit Öğrenme Nesnesi İçerik Modelleri Daha önceden oluşturulmuş 4 adet içerik modeli, Learnativity İçerik Modeli SCORM İçerik Kümeleme Modeli CISCO RLO/RIO Modeli NETg Öğrenme Nesnesi Modeli Tez kapsamında oluşturulan içerik modeli

Learnativity İçerik Modeli Yiğit Learnativity İçerik Modeli Alt küme - üst küme mantığı vardır. Alt kümelerden üst kümelere doğru sıralarsak: Ham Ortam Elemanları(Raw Media Elements) En küçük birimler,tek bir cümle veya paragraf Bilgi Nesneleri(İnformation Objects) Öğrenme Nesneleri(Learning Objects) Tek bir amaca dayalıdır. Küme Grupları(Aggregate Assemblies) Genel amaç çevresinde toplanmış öğrenme nesneleri Koleksiyonlar(Collections) En yüksek seviye

Learnativity İçerik Modeli Yiğit Learnativity İçerik Modeli Yeniden Kullanılabilirlilik Düşer

SCORM İçerik Kümeleme Modeli Yiğit SCORM İçerik Kümeleme Modeli 3 birleşen içermektedir: Varlık(Assets):En temel birleşendir.Herhangi bir web istemcisi tarafından kullanılabilen çoklu ortam video ses dosyalarıdır. Paylaşılabilir İçerik Nesnesi(Sharable Content Objects) : Birden çok varlığın bir araya gelmesi ile oluşur.Ancak bu varlıkların bağlı olması şart değildir. İçerik Kümesi(Content Aggregation): Yapıyı belirler.Ders,Ünite,Bölüm,Konu gibi içerik kümelerini belirler.

SCORM İçerik Kümeleme Modeli Yiğit SCORM İçerik Kümeleme Modeli

Yiğit CISCI RLO/RIO Modeli Kendi ürünleri için geliştirdiği eğitim programları için öğrenme nesnesi kullanan ilk firmadır. Temel 2 bileşen mevcuttur: Yeniden kullanılabilir bilgi nesnesi (Reusable Information Object) (YKBN) İçerik parçalarına verilen addır. Yeniden kullanılabilir öğrenme nesnesi (Reusable Leaning Object) (YKÖN) Ana gövdeyi oluşturur.

Yiğit CISCI RLO/RIO Modeli YKBN’leri tekbir öğrenme amacı çevresinde oluşturulmuş bilgi parçalarıdır. Her biri üç birleşenden oluşur : İçerik Öğeleri(content items) Alıştırma Öğeleri (Practice items) Değerlendirme Öğeleri (assessment items) Bu modelde YKÖN’ler 5 ila 9 adet arasında kullanılabilir bilgi nesnelerinden oluşan bir yapı olarak tanımlanır.

CISCI RLO/RIO Modeli Her bir YKÖN birçok YKBN’den oluşur. Yiğit CISCI RLO/RIO Modeli Her bir YKÖN birçok YKBN’den oluşur. YKBN’leri bigi eşlemeye dayanmaktadır ve “Karam”, “Olgu”, “Süreç”, “İlke” veya “Yordam” olarak tanımlanırlar.

Yiğit CISCI RLO/RIO Modeli

Yiğit CISCI RLO/RIO Modeli YKÖN’ler değerlendirme öğeleri de içermektedir. Bu öğeler sayesinde, öğrenci öğrenme işlemine başlamadan önce bir ön değerlendirme aşamasından geçerek hangi YKÖN ile başlıyacağı belirlenir. Öğrenme işleminin tamamlanması sonucunda da bir değerlendirme daha yapılır ve öğrencinin eğitimi bitirip bitiremiyeceği tespit edilir.

NETg Öğrenme Nesnesi Modeli Yiğit NETg Öğrenme Nesnesi Modeli Bu yapıda bir ders birbirinden bağımsız üniteler içerir. Bir ünite bağımsız ders saatleri içerir. Bir ders saati bağımsız konuları içerir. Tüm nesneler birbirinden bağımsız olarak nitelendirildikleri için bu nesneler kendi başlarına da var olabilirler.

Tez Kapsamında Geliştirilen İçerik Modeli Yiğit Tez Kapsamında Geliştirilen İçerik Modeli Amaç : Yukarda bahsedilen öğrenme nesnesi içerik modelilerinin kapsayan ancak bu modellerin zayıf yönelerini yok edecek yeni bir içerik modeli geliştirmek.

Tez Kapsamında Geliştirilen İçerik Modeli Yiğit Tez Kapsamında Geliştirilen İçerik Modeli 2 temel yapıdan oluşmaktadır: İçerik parçaları : metin, ses, görüntü,salt metin yapısındaki elemanlardır. İçerik nesneleri : İçerik parçalarından oluşmaktadır. İçerik nesneleri içerik parçalarının yapısını belirler. Her iki temel birleşen özel durumlar hariç tekrar kullanılabilme özelliğine sahip değillerdir.

Tez Kapsamında Geliştirilen İçerik Modeli Yiğit Tez Kapsamında Geliştirilen İçerik Modeli

Tez Kapsamında Geliştirilen İçerik Modeli

Tez Kapsamında Geliştirilen İçerik Modeli Yiğit Tez Kapsamında Geliştirilen İçerik Modeli

Tez Kapsamında Geliştirilen İçerik Modeli Yiğit Tez Kapsamında Geliştirilen İçerik Modeli Öğrenme nesneleri, yeniden kullanılabilen birimlerdir. Bu modalde öğrenme nesneleri sadece veri içerir.Öğrenme nesnelerinin nasıl sunulacağı gibi bilgiler mevcut değildir.

Yeni Modelin Diğer Modellere Karşılaştırılması Yiğit Yeni Modelin Diğer Modellere Karşılaştırılması

Yeni Modelin Diğer Modellere Karşılaştırılması Yiğit Yeni Modelin Diğer Modellere Karşılaştırılması CISCO modelinde bulunan 5-9 sayıda YKBN kısıtı bu modelde yoktur. SCORM’da en küçük içerik parçaları varlıklar olarak tanımlanır.SCORM modeli standart olarak kabul gördüğü için yeni modelin gerçekleşmesine yardımcı olur.

Yeni Modelin Diğer Modellere Karşılaştırılması Yiğit Yeni Modelin Diğer Modellere Karşılaştırılması Learnativity modelindeki öğrenme nesneleri, kümeler ve koleksiyonlar bu modelde içerik kümeleri ile ifade edilir. Yeni model Learnativitydeki gibi 3 seviyeli kümelerden oluşmadığı için daha esnektir. NETg modelinde 4 kümeleme seviyesi mevcuttur(konu,ders,ünite ve kurs). Bu kısıtlama yeni modelde yoktur.

Yeni Modelin Diğer Modellere Karşılaştırılması Yiğit Yeni Modelin Diğer Modellere Karşılaştırılması Görüldüğü gibi yeni model tüm modellrin kısıtlamalarından arındırılmıştır. Aynı zamanda yeni model diğer modelleri karşılayacak şekilde ayarlamalara izin vermektedir. Yeni model ile hazırlanacak içerik geliştirme şablonları ile herhangi bir içerik modeline rahatlıkla dönüştürebilir veya kişiselleştirilmiş yeni iöerik modelleri tanımlanabilir.

SİSTEMİN GERÇEKLEŞTİRİMİ Ecmen BÖLÜM 5 SİSTEMİN GERÇEKLEŞTİRİMİ

Sistemin Gerçekleştirimi Ecmen Sistem 3 bileşenden oluşur; Tek başına çalışabilen ve birbiriyle iletişim kurabilen öğrenme nesne düzenleyicisi Öğrenme nesnesi oluşturma motoru Öğrenme nesnesi havuzudur.

Sistem Mimarisi ve Bileşimi Ecmen Sistem Mimarisi ve Bileşimi

Ecmen Sistem Eklenti Birimi

Ecmen Sistem Eklenti Yapısı Sistem eklentilerin yapısında dört temel öğe bulunur; Xml etiket tanımları İçerik veri modeli elemanları için düzenleyiciler Öğrenme nesnesi oluşturma yordamları Taslak tanımları dönüştürme yordamları

Öğrenme Nesnesi İçerik Veri Modeli Ecmen Öğrenme Nesnesi İçerik Veri Modeli

Öğrenme Nesnesi Düzenleyici Ecmen Öğrenme Nesnesi Düzenleyici İçerik oluşturulması için gerekli ara yüzü sağlar. Biçimden bağımsız olarak geliştirilebilir. İçerik sistem eklentileri ile tanımlanmış xml etiketleriyle tanımlanmış içerik öğeleri ile oluşturulur. Görüntü ses gibi öğrenme nesneleride eklenebilir.

Öğrenme nesnesi düzenleyici temel mimarisi Ecmen Öğrenme nesnesi düzenleyici temel mimarisi

Öğrenme Nesnesi Oluşturma Motoru Ecmen Öğrenme Nesnesi Oluşturma Motoru Öğrenme nesnesi düzenleyicisinde hazırlanan biçimden bağımsız öğrenme nesnelerinin biçimlendirilmesini ve sunum için hazırlanmasını sağlar.

Öğrenme Nesnesi Oluşturma Motoru Ecmen Öğrenme Nesnesi Oluşturma Motoru XML biçiminde veri tabanında tutulan öğrenme nesnelerinin istenilen biçimde (HTML, PDF…) ve istenilen öğrenme stratejisinde sunulmasını sağlar.

Ecmen

Öğrenme Nesnesi Havuzu Ecmen Öğrenme Nesnesi Havuzu Öğrenme nesnelerinin tek bir konumda saklanmasını ve tek bir yönden yönetilmesini sağlar. Arama ve erişim hizmetlerini daha verimli hale getirir. Bakım ve güncelleme süreçlerini kolaylaştırır.

Öğrenme Nesnesi Havuzu Ecmen Öğrenme Nesnesi Havuzu

Öğrenme Nesnesi Kimlik Bilgisi Ecmen Öğrenme Nesnesi Kimlik Bilgisi

Ecmen Arama Hizmeti

Ecmen Yükleme Hizmeti

Ecmen Erişim Hizmeti

SİSTEMİN BENZER BİR SLAYT İLE KARŞILAŞTIRILMASI Ecmen BÖLÜM 6 SİSTEMİN BENZER BİR SLAYT İLE KARŞILAŞTIRILMASI

Katılımcılar Adı- Soyadı : Cemal Koplay il : Ankara Bölüm :Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği

Teşekkürler…