TÜRKÇE'Mİ GÖRDÜM OHA(!) OLDUM

NERDE BİZİM ZAMANIMIZDAKİ GENÇLİK Pop çağının siyasete, sanata ve okumaya uzak gençleri Türkçeyi kendi dünyalarına göre yorumlayıp konuşuyor. Kelimeler internet diline göre törpüleniyor. İngilizce-Türkçe karışımı konuşuyor, sesleri farklı çıkarıyorlar. Seyirci kelimesi "seyircıı" oldu bile. Bundan birkaç yıl önce müzik kanallarındaki DJ kızların, kelimeleri İngilizce gibi telaffuz ederek İngilizce-Türkçe karışımı konuşmalarını şaşkınlıkla izliyorduk. Giderek bu duruma alıştık. Aradan bir süre geçti, bir de baktık ki, siyasete, sanata ve okumaya ilgi duymayan gençler, gün boyu müzik kanallarını seyrediyor ve konuşma tarzları buradaki sunucuları bile geride bırakıyor. Türkçeyi düzgün konuşma derdi olmayan gençlerin konuşma dilini internet yazışmaları ve pop kültürü yönlendiriyor NERDE BİZİM ZAMANIMIZDAKİ GENÇLİK

YAŞASIN!!! ARTIK BENİM DE İNTERNET DİLİM VAR Artık yüklemi, öznesi belli olmayan bir "internet dili" oluştu. İşte bir gencimizin internet yazışmalarındaki kültür yüklü cümleleri: "Akşam telefon faturasını görünce oha falan oldum. Anneme söyledim. Aaa ne oluyo falan oldu. Napıcaz şimdi yani olduk. Bunun üzerine bir de su faturası kabarık gelince bismillah olduk yani." Yeni bir ceket aldınız. "Güle güle kullan", "iyi günlerde eskit" gibi iyi dileklerde bulunmak artık modası geçmiş bir ifade. "Abi ceket yapmışsın" cümlesi yukarıdaki anlatımı üç kelimede özetliyor. Biri duygu sömürüsü yaptığı zaman "vicdan yaptım" diyerek karşılık verilebiliyor. Duygu sömürüsü yapma, ya da vicdanımı sızlatıyorsun nevinden bir şeyler denmek isteniyor.

İNGİLİZCE ÖĞREN TÜRKÇE CEPTE Yapmak ve olmak da neredeyse tüm fiillerin imdadına yetişen yardımcı fiillerden. "Tavır yapma" (olaya tavrını koymak ya da küsmek), "su yapma" (ciddiyetini muhafaza etmemek) yeni çarpıcı cümleler arasında. Bunların yanı sıra internet yazışmalarıyla gündeme gelen birçok kısaltma sözcük, normal yazı ve konuşma diline de girdi. Selam sözü artık internet harici yazışmalarda slm (selam), mrb (merhaba), grsz-by (görüşürüz) şeklinde kullanılıyor. Nasılsın sorusuna karşılık "Sen nasılsın?" şeklindeki soru ise İngilizce'de kısaca bu anlama gelen "u?" diye yazılıyor. İnternette yazışmaya chat'leşme demeye çoktan alıştık. Ancak, Türk Dil Kurumu bu durumdan son derece mustarip. Türkçeyi çözmen için İngilizceyi de bilmen gerekecek!

FARKINDAYIZ AMA... Bu şekilde dile hem yazılışı hem de okunuşuyla birlikte giren yabancı kelimelere getirilen eklerin kesme işaretiyle ayrıldığı, ancak bu şekiller Türkçe’nin ses uyumu kurallarına uymadığı için işi daha da çıkmaza sürüklediği ifade ediliyor.

İNGİLİZCE FESATÇILARI Şu anda İngilizce’nin fesahatçıları var. Yazıldığı ve okunduğu gibi uyguluyorlar. İmlada yeni bir kargaşa ortaya çıkıyor. Dilde yabancı öğelerin artması söz varlığını bozuyor. Hacker'lar deniyor. Hacker'in okunuşunu bilen biri bu kelimeyi çoğul olarak yazarken hacker'lar diyor. Bunun anlamını bilmeyen biri ise Türkçe okunuşuna göre hacker'ler olması gerektiğini düşünerek `-lar' ekine anlam veremiyor. Eski dilde ileri gelen, reis gibi anlamlar içeren sözün yazılışının benzeri olan İngilizce server ise sunucu anlamına geliyor. Server diye yazıp "sörvır" şeklinde okuyorlar. İmlada bir karmaşa oluşuyor. Bunun Türkçe karşılığı var.

DÖNCEM BEN SANA Gençlerin konuşma dilinin başkalaşmasını ilk keşfedenler ünlü komedyenlerdi. Beyazıt Öztürk'ün üniversiteli gençleri karikatürize eden tiplemesinin kulağına yapıştırdığı cep telefonu ile sürekli sağa sola sallanarak konuşması ve herkese "Döncem ben sana" diyerek telefonu kapatması gerçek hayattaki "tiki" gençlerin tipik bir kopyası. Kıyafetleri hip hop tarzı olan gençlerde ne gam belirtisi var ne de huzur. Arada kalmışlık ve umursamazlık her hallerinden akıyor

DEGAJEME DOĞRU Tofita reklamındaki genç kız yadırganmıştı. Heyecanlarını çığlık atarak ve anlamsız sözlerle ifade eden karakterlerin tasviriydi. Kelimeleri ağzında yuvarlayarak ve harfleri değiştirerek konuşuyordu. "Seyirci"yi "seyircıı" diye telaffuz ediyor, yaka anlamına gelen "degaje"yi göğüs yerine kullanıyordu ama onu çok sevdik. Gözümüze en az Tofita kadar hoş göründü!

Son zamanların fazla şehirli dizisi Avrupa Yakası'nın Selin tiplemesi ne geçim derdi ne de kültürlü olma endişesi taşıyan bir kimlik. Bir süre yurtdışında kalmış. Türkçeyi ancak birkaç kelime ve bağlaçlar vasıtasıyla konuşuyor. İnternet gençliğinin diline pelesenk olan "Oha falan oldum yani" çıkışıyla hiç de âdâba uygun konuşmuyordu fakat biz onu eğlenceli bulduk.

YURTDIŞI NE DİYOR? Azerbaycan Yazarlar Birliği'nden Anar Rasulzade'nin "Biz, 1990 yılına kadar Sovyet emperyalizmi altındaydık. Birtakım yanlışları bilerek yapıyorduk. Benim anlayamadığım, Türkiye hür ve müstakil bir ülke, size kim emrediyor, kim doğru yoldan uzaklaştırıyor?" dediğini hatırlatan Bakiler, "Bu, bizim Türk ve İslam dünyasıyla bağlarımızı kopartma isteğidir. Şu an konuştuğumuz dil ileride Türkçe’nin sonu olur" diyor.

GELİP GEÇER… Öğretim görevlisi ve Türkçenin doğru kullanımı üzerine kitapları olan Feyza Hepçilingirler ise, gençlerin Türkçe konusundaki duyarsızlığını yeni neslin kendini ispat etme hevesi olarak nitelendiriyor. Hepçilingirler'e göre, dilde jargon da denilen alt grupların oluşma nedeni gençlerde kendisinden farklı olanın anlayamayacağı özel bir dil oluşturma isteği. Hepçilingirler bunun gelip geçici bir akım olduğunu düşünüyor. "Biz de kendimizi ifade etmede farklı bir dil kullanmıştık" diyor.

DİLİMDE SORUN MU VAR??? Eski TRT spikerlerinden Erkan Oyal ise dildeki sorunları gençlerin kimlik arayışıyla ilintiliyor. "Kullanılan anlamsız ifadeler bana göre çok tehlikeli. Popüler bilimciler ise olur böyle şeyler diyor. Dildeki bu sorunun Türkiye'de yaşanan sosyal ve iktisadî kaostan kaynaklandığını düşünüyorum" diyor

YETER ARTAR BİLE Bunlar, işin evrensel tarafı; bize ait kısmına gelince, gençlerimize dilin imkanlarını, genişliğini, başka hangi işlere yarayabileceğini öğretemiyoruz. Çocuklarda bırakın Türkçe’yi, dil şuuru yok, pek zayıf. Gördükleri eğitim yetersiz, yaşadıkları dünya da öyle aman aman dil zenginliği gerektiren bir zorlamada bulunmuyor. Daha fazlasını niçin talep etsinler ki, market Türkçesi yetiyor da artıyor bile" diyor.

KORUYAN DA VARMIŞ Türkçeyi umursamayan gençler olduğu kadar onu korumak için mücadele edenler de var. Bilkent Üniversitesi'nde başlayan "Türkçe’si Varken" kampanyası hızla yayılıyor. Umarız konuyu gençler kendi aralarında tartışır ve bu kez Türkçenin hayırına olacak jargonlar geliştirirler.