Eğitimde Program Geliştirme Ölçme ve Değerlendirme Boyutu Yrd. Doç. Dr. Cenk Akbıyık

Ölçme ve değerlendirme eğitim programlarının temel bileşenlerinden biridir.

Ölçme Ölçme gözlem yapıp sonuçları sembollerle ifade etme işidir.

Ölçme aracı Ölçme aracı ölçme işini yaparken kullanılan araçtır.

Değerlendirme Değerlendirme ölçme sonucunu bir ölçütle karşılaştırma, karar verme işidir.

Eğitimde değerlendirme çeşitli amaçlarla yapılır. tanıma ve yerleştirmeye yönelik izlemeye yönelik ürüne yönelik olabilir.

Ölçme ve değerlendirme işi bir anlamda öğretim programının etkiliğini de test etme işidir.

Eğitimdeki ölçmeler çeşitli ölçme araçlarının kullanılmasıyla gerçekleşir. Bilişsel, duyuşsal ve devinişsel alanlara göre çeşitli ölçme araçları kullanılmaktadır.

Bilişsel alan hedefleri çeşitli araçlar kullanılarak ölçülebilmektedir: Yazılı sınavlar Sözlü sınavlar Kısa yanıtlı sınavlar Çoktan seçmeli sınavlar Doğru yanlış sınavları Eşleştirmeli madde sınavları Değerlendirme formları

Yazılı Sınavlar Yazılı sınavlarda yanıtlayıcının açık uçlu soruları yanıtlaması ya da açık uçlu maddelere tepkide bulunması beklenmektedir. Yazılı sınavlarda kesin tek bir doğru yanıt olmayabilir. Verilen yanıtın doğruluğuna puanlayıcı tarafından öznel biçimde karar verilir.

Sözlü Sınavlar Sözlü sınavlarda yanıtlayıcının tepkileri sözlü olarak alınır. Sözlü sınavlar genellikle bireysel olarak yapılır. Sözlü sınavlarda puanlama yanıtlayıcının konuşma becerisi, ikna gücü gibi değişkenlerden etkilenebilir.

Kısa Yanıtlı Sınavlar Kısa yanıtlı sınavlarda yanıtlayıcılardan sınav maddelerine en fazla bir cümle ile tepkide bulunması beklenir. Kısa yanıtlı sınavlardaki maddelerin kökleri eksik madde (boşluk doldurma) ya da soru biçiminde olabilir.

Çoktan Seçmeli Sınavlar Yanıtlayıcıların bir dizi seçenek arasından seçip işaretleyerek tepkide bulundukları sınavlardır. Çoktan seçmeli sınav maddelerinin genellikle tek bir doğru yanıtı vardır. Ancak bazı durumlarda birden fazla doğru yanıtı olan maddeler de bu sınavlarda kullanılabilir.

Doğru Yanlış Sınavları Bu tür sınavlarda yanıtlayıcının bir kısmı doğru, bir kısmı yanlış olarak verilmiş önermeleri sınıflandırması istenmektedir. Sınıflandırma işi genellikle doğru / yanlış biçiminde yapılır. Ancak bazı durumlarda farklı sınıflandırmaların da yapılması istenebilir.

Eşleştirmeli Madde Sınavları Bu tür sınavlarda yanıtlayıcıdan bir dizi öncül ile bir dizi yanıtı eşleştirmeleri beklenmektedir.

Değerlendirme formları Değerlendirme formları performans ödevi, proje gibi öğrenci ürünlerini değerlendirme amaçlı olarak kullanılmaktadır. Değerlendirme formları dereceleme anahtarı olarak da bilinmektedir.

Duyuşsal alan hedefleri; tutum ölçekleri ilgi ölçekleri özyeterlik algısı ölçekleri gözlem formları görüşme formları gibi araçların kullanılmasıyla ölçülmektedir.

Devinişsel alan hedefleri; kontrol listeleri gözlem formları dereceleme anahtarı gibi araçların kullanılmasıyla ölçülmektedir.

Uygulama Branşınızla ilgili bir ünite ile ilgili olarak bazı hedef ve davranışları temele alınız. İlgili alan yazını da tarayarak bu hedeflere yönelik olarak; bilişsel hedeflerle ilgili ölçmelerde kullanılmak üzere açık, çoktan seçmeli, eşleştirmeli, kısa cevaplı, doğru yanlış türü sorulardan oluşan bir yazılı sınav örneği ve bir değerlendirme formu oluşturunuz duyuşsal hedeflerle ilgili ölçmelerde kullanılmak üzere bir görüşme formu oluşturunuz devinişsel hedeflerle ilgili ölçmelerde kullanılmak üzere bir kontrol listesi oluşturunuz.