MARKA Doç. Dr. Mustafa ÇEKER mceker@cu.edu.tr

TANIMI Markalar, işletmeler tarafından üretilen mal ve hizmetleri tanıtmak ve ayırt etmek amacıyla kullanılan işaretlerdir. Marka, ticaret unvanı ve işletme adından farklı bir amaca hizmet eder. Markanın temel işlevi, belirli bir ürünü tanıtmak ve benzerlerinden ayırt edilmesini sağlamaktır. Kişi adları da dâhil olmak üzere, çeşitli sözcük, şekil, harf ve sayılar ile malların biçim ve ambalajı gibi çizimle görüntülenebilen, baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaret marka olarak kullanılabilir. Örneğin; “Apet” markasında A harfi Carrefour marketlerinde satışa sunulan ürünlerde “1” markası Bir yapıştırıcı markası olan “404” ise, sayılardan oluşmaktadır.

UNSURLARI Marka, “esas unsur” ve “tali unsur” olmak üzere iki unsurdan oluşur. Esas unsur, markanın ayırt edici nitelik taşıyan ve ilk anda dikkati çeken kısmını oluşturur. Tali unsur ise, esas unsura bağlı olarak kullanılan ilave hususları kapsar. Örneğin, “Ülker Hobby” markasında “Hobby” kelimesi esas unsuru oluştururken, “Ülker” kelimesi tali unsur niteliği taşır.

TÜRLERİ Ürün Çeşidine Göre Markalar Kullanım Alanına Göre Markalar Emtia markaları Fabrika markaları Ticaret markaları Hizmet markaları Kullanım Alanına Göre Markalar Ferdi markalar Garanti markaları Ortak markalar

TESCİLİ Markaların 556 sayılı KHK çerçevesinde korunabilmesi için, Markalar Siciline tescil edilmesi gerekir. Ancak, tescil, marka kullanmanın ön şartı değildir; tescil edilmeksizin de marka kullanmak mümkündür (serbesti sistemi). Tescil edilmemiş bir marka sahibi, KHK’de öngörülen koruma olanaklarından yararlanamaz; şartları varsa haksız rekabet hükümleri çerçevesinde koruma sağlanır.

TESCİL İŞLEMLERİ Tescil talebi TC. sınırları içinde ikametgâhı olan veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler Türkiye’nin taraf olduğu uluslar arası antlaşmalar (Paris Sözleşmesi vs.) uyarınca bu hakkın tanındığı diğer kişiler Marka tescil başvurusu, Türk Patent Enstitüsü Başkanlığına verilecek bir dilekçe ile yapılır.

TESCİL BAŞVURUSUNUN İNCELENMESİ Tescil talebinin reddi Mutlak ret nedenleri Nispi ret nedenleri Tescil talebinin kabulü Başvurunun yayımlanması (marka bülteni) İtirazların değerlendirilmesi (3 ay) Marka Siciline Tescil

TESCİLİN SONUÇLARI İnhisar hakkı (10 yıl) Kullanma zorunluluğu

DAVALAR Hukuk Davaları Ceza Davaları Tespit davası Eda davaları Marka hakkını ihlal eden davranışlardan bazıları suç teşkil eder ve cezai yaptırıma tâbi tutulur. Bu fiilleri gerçekleştiren kişilere bir yıldan dört yıla kadar değişen sürelerle hapis cezası verilir.