KÜRTAJIN ÖNGÖRÜLEN VE GÖRÜLMEYEN RİSKLERİ Op.Dr.Kenan Ertopçu

Kürtajın farklı tanımları var, fakat bizim konumuz istenmeyen gebeliklerin sonlandırılması için uygulanan kürtaj (rahim tahliyesi) olacak.

Ülkemizde istenmeyen gebeliklerin sonlandırılmasıyla ilgili yasa rahim tahliyesine(kürtaja) 1o.gebelik haftasına kadar izin veriyor.

Kürtaj olacak kadın evliyse eşinin rızası ve yazılı onayı zorunlu. Onay alınmadan bu işlem gerçekleştirilirse kürtaj olan kişi de doktorda Türk Ceza Kanununa göre hapisle cezalandırılıyor. Yasal evlilik yoksa kadın tek başına kürtaj olmak için başvurabiliyor

Kürtaj ,ülkemizde çok işlem yapan kamu hastanelerinde ve aile planlaması kliniklerinde olası genel anestezi riski nedeniyle lokal anestezi ile , daha az uygulanan özel hastanelerde ise anestezi uzmanı eşliğinde genel anestezi ile(uyutarak) uygulanabiliyor.

Muayenehanede genel anestezi ile kürtaj yapılması yasak ve anestezide acil durumlarda gereken anestezi aygıtı olmadığı için sakıncalı…

Gebelik haftasının hesaplanması… Gebelik son adet kanamasının birinci gününden itibaren hesaplanıyor. Düzenli adet gören bir kadında adet kanamasında 3 günlük bir gecikme 5 haftalık gebelik olarak değerlendiriliyor.

Kürtaj işlemi nasıl yapılıyor? Kürtajda armut büyüklüğünde olan rahimin içindeki gebelik ürünü boşaltılıyor. Vajinanın ucunda görünen kapalı olan rahimin ağzı buji dediğimiz 2-12 mm çapındaki ince çubuklarla sırayla 6-7 mm ye kadar genişletiliyor. Oluşturduğumuz bu ufacık delikten plastik pipet gibi çubuklarla rahim içine giriliyor, çubukların ucu el veya elektrikle çalışan aspiratöre bağlanıyor, aspiratörün oluşturduğu negatif basınç rahim içindeki gebelik ürününü boşaltıyor. Gebelik ürünü tam boşalmazsa küret dediğimiz içi boş metal kaşıklarla rahim iç yüzeyi kazınıyor.

VAKUM ASPİRATOR İLE KÜRTAJ

ELLE VAKUM ASPİRASYONU

KÜRETLE RAHİMİN KAZINMASI…

Kürtaj bazen kolay, bazen zor olabiliyor. Zorlukları öngörebilmek ne yazık ki her zaman mümkün olmuyor. Kürtajın daha güvenli uygulanması için ön koşullara dikkat etmek gerekiyor.

Çok erken gebelikte kürtaj uygun değil! Kürtaj işleminin adet gecikmesi olur olmaz ilk üç, beş gün içinde yapılması uygun değil. Rahim ağzı yeterli yumuşamamış olduğu için açılması daha zor olabiliyor. Ayrıca vakum aspirator gebelik ürününü tam çekip boşaltmayabiliyor .

Çok büyük gebelikte de kürtaj sakıncalı! Tam aksine gebelik çok büyüyünce de kürtaj zorlaşıyor. Gebelik ürününün boşaltılmasında zorlanılıyor, balon gibi büyüyen ve yumuşayan rahimin kasılması, küçülmesi zorlaşıyor, işlem sırasında kanamalar ve rahimin delinerek karın içindeki diğer organlara hasar verme riski artıyor. Rahimin delinmesi binde bir de olsa daha erken gebelik kürtajlarında olabiliyor.

Gebelik büyüdükçe diğer kürtaj riskleri 8 haftalık gebelikte embriyo 1.5 cm,10 haftalık olunca 3.5 cm uzunluğa ulaşıyor. Rahim ağzını 6-7 mm genişletmek 8 haftanın üzerindeki gebelik ürününü boşaltmada yeterli olmuyor. Bu durumda rahimin ağzını çok daha fazla açmak gerekiyor. İşlem zorlaşıyor, rahim ağzı gerginliğe dayanamayıp yırtılabiliyor ve tekrar kapanması daha uzun zaman alıp enfeksiyon riski artabiliyor.

Embryo 8 haftada (2 ay)1.5 cm 12 haftada (3ay)5.5 cm dir

8 haftadan büyük gebeliklerde vakum aspirator gebelik ürününü boşaltmada yeterli olmayabiliyor. Bu durumda küret kullanmak zorunlu oluyor. Rahimin yeterli kasılmaması kanamanın devam etmesi küretle daha fazla (bazen rahim iç tabakasını da içine alacak kadar)kazımamıza neden olabiliyor. Sonradan çocuk istendiğinde döllenmiş yumurtanın rahim içine yuvalanmasında problem yaşanabiliyor veya embriyo ve plasenta rahim içinde uygun olmayan alanlara yerleşebiliyor

KÜRETLE RAHİMİN KAZINMASI…

Kürtaj için en uygun dönem son adetin ilk gününden itibaren 6- 7 Kürtaj için en uygun dönem son adetin ilk gününden itibaren 6- 7.5 hafta arası gibi görünüyor.

KÜRTAJIN DAHA RİSKLİ OLABİLECEĞİ DURUMLAR… Özellike doğum yapmamış bir kadında rahim ağzı daha sert ve açılması daha zor olduğu için kürtaj daha riskli olabiliyor. Rahim ağzındaki yapışıklık; daha önceden sezaryen olmuş, kürtaj geçirmiş veya rahim ağzında hehangi bir cerrahi müdahele olmuş kadında kürtajı zorlaştırabiliyor. Ne yazık ki bu yapışıklığın varlığı işlemden önce muayene ve ultrasonografi ile kesin anlaşılamıyor.

KÜRTAJDAN ÖNCE İŞLEMİ GERÇEKLEŞTİRECEK DOKTOR TARAFINDAN AYRINTILI JİNEKOLOJİK MUAYENE , TERCİHAN VAJİNAL ULTRASONOGRAFİNİN MUTLAKA UYGULANMASI GEREKİYOR.

Özellikle ultrasonografide gebelik haftası daha kesin değerlendiriliyor. Rahimin pozisyonu, öne veya arkaya aşırı kıvrılmış olması, yan yatışı , değerlendiriliyor.

MYOMLARA DİKKAT! Normalde dört kadında bir, menopoz öncesi kadınların yarısında karşımıza çıkan, sertleşmiş rahim kas dokusundan oluşan myomların (iyi huylu urlar)varlığını ve yerini belirlemek önemli. Rahim iç tabakasına veya rahim ağzı kanalına baskı yapan myomlar, rahim ağzından geçişi ve gebelik ürününe ulaşmayı engelleyebiliyorlar. .

MYOMLARA DİKKAT! İntramural myom dediğimiz bazen çok küçük olan myomlar hassasiyeti düşük olan ultrasonografi aygıtlarında gözden kaçabiliyor ve kürtaj işleminde büyük zorluklara yol açabiliyorlar.

Büyük myomlar da bazen rahimin kasılmasını zorlaştırarak işlem süresinde ve sonrasında kan kaybını arttırabiliyorlar

Kürtaj sonrası kanamalar… Normalde kürtaj sonrası adet kanaması kadar, 5-6 gün süren kanama olabiliyor. Bazen hiç kanama olmayabiliyor. Bazen de hiç kanama olmayıp (özellikle doğum yapmamış ve stresli kadınlarda rahim ağzı erken kapanıyor),birkaç gün sonra rahim içinde biriken kanın etkisiyle pıhtılı, parçalı, kasıklarda basınç şeklinde ağrıyla birlikte kanama ortaya çıkabiliyor.

Enfeksiyondan korunmak önemli ! Enfeksiyondan korunmak için kürtajın steril koşullarda yapılması ve işlemi gerçekleştiren doktorun steril çalışması yeterli olmuyor, kürtaj olan kadının da gereken hijyen koşullarına uyması gerekiyor. Kürtaj olan kadının en az bir hafta sadece duş yapması, banyo küvetinde oturmaması, havuza, denize girmemesi, vajinaya su kaçırmaması, tuvaletten sonra önden arkaya yıkanması, genital bölgeyi nemli bırakmaması, çabuk kurulanması, yünlü,pamuklu iç çamaşırı giyerek sık değiştirmesi isteniyor.

Kürtaj sonrası cinsellik… Kürtaj sonrası boşatılan gebeliğin büyüklüğüne göre en az bir hafta cinsel ilişki önerilmiyor.

HİJYENE DİKKAT! Hijyen koşullarına uyulmadığında steril olmayan vajinadan, açık olan rahim ağzından steril olan rahim içine , oradan kanala doğru mikroplar çıkarak enfeksiyon oluşturabiliyor. Daha sonra enfeksiyon kanalları tıkayarak kısırlığa veya kanalda gebeliğin yerleşmesine (dış gebelik) neden olabiliyor.

DIŞ GEBELİK Döllenmiş yumurta kanalda kalır ilerleyemezse DIŞ GEBELİK yaşamı tehdid edecektir

Kürtaj olan kadının mutlaka iki hafta içinde kontrol muayenesi için doktoruna başvurması gerekiyor.

Nadirde olsa gebelik devam edebilir! Kontrol muayenesinde gebelik ürünün bazen tam boşalmadığı saptanıyor. Nadiren (özellikle çok erken gebelik kürtajlarında) gebelik ürünün yanında veya altındaki plasental doku veya ikinci küçük bir gebelik kesesi boşalmış oluyor ve kürtaj uygulandığı halde canlı bir gebeliğin büyüdüğünü görüyoruz. Bu durumlarda tekrar kürtaj uygulanıyor.

PSİKOLOJİK DEĞİŞİKLİKLERE DİKKAT! Kürtajın kadında oluşturduğu psikolojik hasarında boyutları çok farklı olabiliyor. Eş veya yakın çevrenin bu bağlamda desteğinin ne kadar önemli olduğunu mutlaka vurgulamalıyız.

Kürtajın bir aile planlaması yöntemi olmadığını böylece vurgulamış oluyoruz. Kürtajdan 10 gün sonra yumurtlama olabileceğini ve gebe kalma riskinin başladığını biliyoruz. Bu nedenle etkin korunma yöntemleriyle ilgili kürtajdan önce doktorunuzla görüşmekte yarar var.

Kürtaj anında rahim içi araçlar(spiral) güvenle uygulanabiliyor, doğum kontrol hapları ve birçok diğer etkin yöntem kürtajdan sonra üç, beş gün içinde başlanabiliyor

KONDOM AİDS VE CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLARA KARŞI KORUR

İki kadından bir tanesi üreme çağının herhangi bir döneminde kürtaj oluyor. Etkin bir gebelikten korunma yöntemi kullanmamak bunun en büyük nedeni. Korunma yöntemleri doğru kullanılsa bile her yönteme göre farklı oranlarda gebe kalma riski olabiliyor.

İstenmeyen gebeliklerle karşılaşmamanız dileğiyle…