KOMPOST KALİTESİNİN BELİRLENMESİ İÇİN YAPILACA KANALİZLER Fermantasyon Derecesi (Rottegrad Deneyi) Su Muhtevası Deneyi Bitkiye Uygunluk (Fitotoksitite) Testi Hijyen Filizlenebilir-Tohumlanabilir Bitki Testi Ağır Metaller

Fermantasyon Derecesi (Rottegrad Deneyi) Deney standartlarına uygun olarak alınan kompost numunesi bir müddet bekletilerek sıcaklığının oda sıcaklığına kadar düşmesi sağlanır. Alınan numunenin fermantasyon derecesini belirlemek üzere numune, 10 cm iç çapa sahip 3,0 litre hacmindeki ISOTHERM Marka Dewar kaplarına doldurulur ve deney oda sıcaklığında sürdürülerek sonuçlandırılır. Kompost numunesinin sıcaklık derecesindeki değişimini izleyip kaydetmek için; Dewar kabına tabandan 5 cm yukarıya maksimum–minimum sıcaklığı ölçebilen dijital bir termometre yerleştirilir. Deney kompost numunesinin sıcaklığındaki değişime bağlı olarak 10 gün içinde tamamlanır. Ulaşılan maksimum sıcaklığa bağlı olarak fermantasyon derecesi tesbit edilir.

Fermantasyon Derecesi (Rottegrad Deneyi)

Su Muhtevası Deneyi Taze elenmiş kompost numunesi, sabit tartıma getirilip darası alınmış porselen kaplara belirli miktarlarda alınır ve 103-105 ºC’de 24 saat sabit ağırlığa gelmesi için kurutulur. Daha sonra numune desikatöre alınır ve numune sıcaklığı oda sıcaklığına gelinceye kadar bekletilir. Sıcaklığı oda sıcaklığına getirilen numune tartılarak, elde edilen değerlerle aşağıdaki bağıntı kullanılarak su muhtevası hesaplanır. SM: Su Muhtevası (%) KM: Katı Madde Muhtevası (%) Kdara: Porselen Krozenin Darası (gr) Kyaş: Kompost Numunesinin Yaş Ağırlığı + Kdara (gr) Kkuru: Kurutulmuş Kompost Numunesinin Ağırlığı + Kdara (gr)

Bitkiye Uygunluk (Fitotoksitite) Testi Kompost numunelerinde yapılan fiziksel ve kimyasal testler onun sadece kalite değerleri hakkında bir ön bilgiye sahip olmamıza imkan vermektedir. Bu şekilde elde edilen sonuçlar kompostun bitki yetiştirme özelliği hakkında yeterli bilgi vermez. Bu sebeple, üretilen kompostlarda bu konunun aydınlanması için, ayrıca bitkiye uygunluk testleri de yapılmaktadır. Bitkiye uygunluk testinde kompost numunesi sıfır birim toprakla (0BT) iki ayrı şekilde; %25 ve %50 oranlarında (hacimsel olarak) karıştırılarak 500 ml’lik saksılara, 400’er ml konur. Tere tohumu (Lepidium sativum) sıfır birim toprakla beraber, iki ayrı oranda hazırlanan kompost örneklerine ekilerek seraya alınır. 7 ile 10 günün sonunda büyümüş olan tere bitkisi hasat edilerek tartılır. İki ayrı kompost karışım oranına göre bitkiye uygunluk yüzdeleri aşağıda verilen bağıntı kullanılarak belirlenir.

Bitkiye Uygunluk (Fitotoksitite) Testi TK (%25,%50) = [TK%25,%50/TK0BT] * 100 Burada: TK%25: %25’lik Kompost Karışımında Yetişen Taze Tere Otunun Ağırlığı (gr) TK%50: %50’lik Kompost Karışımında Yetişen Taze Tere Otunun Ağırlığı (gr) TK0BT: Sıfır Birim Toprakta Yetişen Taze Tere Otunun Ağırlığı (gr)

Hijyen Üründe salgın hijyeni belirlemek maksadı ile Salmonella testi yapılır. Kompost numunesinden aseptik şartlarda alınan 10 gr numune selenit cystine’li besi yerine alınarak 35 oC’de 18 saat süre ile inkübe edilir. Bu aşamadan sonra çalışma “Salmonella Rapid Test” referans yöntemine göre yürütülür. Çalışmalara şahid olarak steril su ve Salmonella sp. suş’u kullanılır.

Hijyen

Hijyen

Filizlenebilir-Tohumlanabilir Bitki Testi Kompost ürününde filizlenebilir tohumlarla, sürgün verebilir bitki kısımlarının mahiyetini belirlemek amacıyla yapılan bu testte; taze elenmiş (10 mm altı) 1 litre kompost, tuz konsantrasyonu 2 gr/lt’den küçük olan sıfır birim toprakla karıştırılır ve 1 cm yüksekliğinde düz bir tepsiye serilir. Nemlendirilmiş olan bu kompost karışımlı toprak sera ortamına alınarak 15 gün boyunca izlenir.

Ağır Metaller Elenmiş taze kompost numunesi 105 ºC’de kurutulur ve çöp değirmeninde 0,25 mm dane boyutuna gelecek şekilde öğütülür. Bu şekilde öğütülmüş olan kompost örneğinden yaklaşık 1-2 gr. tartılarak erlene alınır. Numunenin üzerine 10 ml. 1:1 (v/v) su ile nitrik asit ilave edilerek parçalama işlemi yapılır. Numune soğutularak hidrojen peroksit ilavesiyle peroksit reaksiyonu sonrasında, derişik hidroklorik asit ve su ilavesi yapılarak numune tekrar ısıtılır. Numune soğuduktan sonra damıtık su ile seyreltilerek, uygun bir filtreden süzülen çözeltide Atomik Absorbsiyon cihazı kullanılarak ağır metal okumaları yapılır.

Ağır Metaller Numunedeki metal muhtevası (M), g/kg (kuru ağırlık) olarak aşağıdaki bağıntı kullanılarak hesaplanır. Burada: C: Metal konsantrasyonu, (g/L), V: Numunenin son hacmi (L), m: Numunenin kütlesi (kg), dır.