Ölçemediğiniz bir şeyi geliştiremezsiniz… TEMEL KAVRAMLAR Ölçemediğiniz bir şeyi geliştiremezsiniz…

Geçerlik Nedir? Bir ölçme aracının kullanılış amacını gerçekleştirme derecesidir yani geliştirildiği maksada hizmet etme derecesidir.

Bir Ölçme Aracının Geçerliği Güvenirlik düzeyinin yüksek olması gerekir. Belirtke tablosu hazırlanmalı ve soru dağılımı belirtke tablosuna uygun olmalıdır. Ölçme aracındaki sorular tekniğe uygun olarak yazılmalıdır. Soruların yanıtlanmasında; kopya, ipuçlarından yararlanma, tahminle doğru yanıtlama gibi davranışlara uygun olmamalıdır.

Ölçme aracındaki her bir soru ölçülecek kapsamdan bir kazanımı ölçmesine özen göstermelidir. Ölçme aracı sınıfın seviyesine uygun olmalıdır. Ölçme aracında seçimlik sorulara yer verilmemelidir. Sınavda öğrencilere yeterli süre verilmelidir.

Sınava giren öğrencilere farklı formlarda benzer sorular yöneltilmelidir. Sınav kağıtlarının puanlanabilmesinde yanıt anahtarı hazırlanmalıdır. Güçlük derecesi o sınavdan elde edilecek puanların kullanılacağı amaca göre ayarlanmalıdır. Çok kolay ve çok zor sorulardan oluşan sınavlar, not taktirinde genellikle geçerliği düşük sonuçlar verir.

Kapsam Geçerliği Bir bütün olarak testin ve testteki her maddenin temaları ve kazanımları temsil ediyor olması demektir. Örneğin; fen ve teknoloji öğretmeni derste 3 konu işlediyse bu üç konudan da ağırlıklarına uygun miktarda soru sorması gerekir. Aksi durum testin kapsam geçerliğini düşürür.

Ölçme Aracının Kapsam Geçerliği İstatistiki Yol: Bir konuya ilişkin ölçme aracı, yeni hazırlanmış ise daha önceden uygulanmış ve geçerliği tespit edilmiş başka bir araç ile karşılaştırılır. İki test aynı öğrenci grubuna uygulanarak sonuçlar arasındaki korelasyon hesaplanır. Bu katsayı ne denli büyükse test o denli geçerlidir.

Uyum Geçerliği Bu geçerliğe aynı zamanda ‘uygunluk,zamandaş’ geçerliği de denir. Bir ünite veya dersin bir bölümünde gerçekleştirilen ölçme sonuçları bu kazanımları ölçen başka ölçme sonuçları ile karşılaştırılır. İki sonuç arasındaki ilişki yüksek ise uyum geçerliği yüksektir.

Uyum Geçerliği Örneğin, ilköğretimi yeni bitiren öğrencinin mezuniyet puanı ile SBS’den aldığı puanların arasında yüksek düzeyde korelasyon olması gerekir.

Yordama Geçerliği Eldeki sayısal verilerden yola çıkarak geleceğe yönelik tahminde bulunma işlemidir. Ölçme aracının bir üst düzeyde başarılı olacak öğrencileri seçme özelliğinin incelenmesi yordama geçerliği ile ilgilidir. Sınavlardan sonra öğretmenlerin sınav sonuçlarına göre öğrenci hakkında yordama yapması gerekir.

Yordama geçerliğinde korelasyon değerleri-1 ile +1 arasında yer alır Yordama geçerliğinde korelasyon değerleri-1 ile +1 arasında yer alır. +1’e yakın bir değer çıkması halinde her iki ölçme aracı arasında olduğu ve ölçme araçlarının ölçülmek istenen özelliği benzer düzeyde ölçtüğü söylenir.

ÖSS korelasyon Akademik başarı Yordama Geçerliliği: Puanların ileri performanslara ilişkin tahminlerde dayanak olarak kullanıldığı durumlarda kullanılır. ÖSS korelasyon Akademik başarı (yordayıcı) (ölçüt) İşe giriş sınavı korelasyon İş yerindeki performans (yordayıcı) (ölçüt) Yapısal Nitelikler

Yapı Geçerliliği: Bir testin yapı geçerliliği, testle ölçülmek istenen yapının ortaya konulması derecesidir. Bir ölçme aracının yapı geçerliliğine sahip olup olmadığının anlaşılması; maddelerin tamamıyla aynı yapıyı ölçmesine bağlıdır. Araca verilen cevapların birbirleriyle ilişkili olmasına bağlıdır. Yapısal Nitelikler

Yapı geçerliği bir testin ne tür kazanımları ölçtüğü veya testten elde edilen puanların anlamını belirleme işlemidir. Yapı geçerliği testle ölçülmek istenen değişkeni oluşturan maddelerin birbiriyle ilişkili olması, aynı yapıyı oluşturmasıdır.

Görünüş geçerliği: Testin hangi davranışları ölçtüğünün görülmesi ile ilgilidir. Bu daha çok testlerin kapağında yazılır. Matematik testi, Tarih testi gibi. Testin içindeki sorular, kapağındaki başlık ile örtüşmesi gerekir. Yapısal Nitelikler

Duyarlık Duyarlılık: Hatası az olan ölçmedir. Hata azaldıkça ölçme daha duyarlı (hassas) olur. Ör: 25 soruluk bir test; 10 soruluk bir testten daha duyarlı sonuçlar verir. Soru sayısı arttıkça duyarlık artar. Ör: Bir cetvelin en küçük birimi, cm. yerine mm. olursa; daha hassas bir ölçme yapılır. Duyarlık; birimlerin büyüklüğü ile ilgilidir. Birimleri küçük olan ölçme aracı, büyük olandan daha duyarlıdır. Yapısal Nitelikler

Madde Güçlü İndeksi Denemesi yapılmış olan bir test maddesinin güçlüğü, doğru yanıt sayısının tüm yanıtlayanların sayısına oranıdır. Kolay maddenin güçlük derecesi: 0.60-1.00 Orta Güçlük Düzeyde Madde: 0.40-0.60 Zor Maddenin Güçlük Düzeyi:0.00-39

Eğitimde kullanılan testlerde her maddenin güçlüğünün, o maddeyle yoklanan kazanımın öğrenilme derecesine uygun olmasına çalışılmalıdır. Madde güçlük indeksi, 0 ile 1 arasında değer alır. Bu değer 0’a yaklaştıkça bu maddenin zorlaştığı,1’e yaklaştıkça maddenin kolaylaştığı görülür.

Örnek: 50 kişinin girdiği bir sınavda 3. maddeye öğrencilerin12’si, 8 Örnek: 50 kişinin girdiği bir sınavda 3. maddeye öğrencilerin12’si, 8.maddeye ise 40’ doğru yanıt vermiş olsun. Bu durumda bu iki maddenin güçlük indeksleri şu şekilde olacaktır.

Doğru Yanıtların sayısı (Nd) 12 Pj=…………………………………………………… =………=0.24 (3. madde) Mad. Yan. Toplam Öğrenci Say. (Nt) 50 Doğru Yanıtların sayısı (Nd) 40 Pj=…………………………………………………… = b ………=0.80 (8.mad.) Mad. Yan. Toplam Öğrenci Say. (Nt) 50

Madde güçlük indeksi 0.50 olan orta güçlükteki maddelerin testin güvenirliğine katkısı en yüksektir. Kolay ve zor maddeler ise testin güvenirliğini düşürür.

Madde Ayırtediciliğinin Hesaplanması Bir maddenin bilenle bilmeyeni birbirinden ayırma gücüdür. Madde ile ölçülmesi amaçlanan özelliğe sahip olan ve olmayanları birbirinden ayırabilme gücüdür.

Ayırtedicilik indeksi -1.00 ile 1.00 arasında yer alır. Sorunun Kalitesi 0,40 ve üzeri Çok iyi, kaliteli bir sorudur. 0,30-0,39 İyi bir madde, ama yine de geliştirilebilir. 0,20-0,29 Orta düzeyde bir madde, geliştirilmeli ve düzeltilmelidir. 0,00-0,19 Ayırıcılığı zayıf bir maddedir.Testte bu tip maddelerin olması teste olumlu bir katkısı olmaz. Düzeltilmeli, düzeltilemiyorsa testten çıkarılmalıdır. Negatif Değer Çok kötü bir maddedir. Düzeltilerek geliştirilemiyorsa kesinlikle teste alınmamalıdır.

Madde Ayırıcılığı İndeksini Hesaplama %27’lik Alt-Üst Grup Yöntemi ile Hesaplama n(dü)- n(da) Rix= …………………………………………………………. n Rix= Madde Ayırıcılığı İndeksi N(dü)= Maddeyi doğru cevaplayanlardan üst gruptakilerin sayısı N(da)= Maddeyi doğru cevaplayanlardan alt gruptakilerin sayısı N= Alt ya da üst gruptaki herhangi birisindeki birey sayısı

A B C D E BOŞ N Üst Grup 18 30 10 22 100 Alt Grup 2 26 15 14 33

n(dü)- n(da) 18-2 Rix= ………………………………= ……………= 0,16 n 100

BELİRTKE TABLOSU Hatırlama Kavrama Uyg. Analiz Sentez Değ./ Yaratma Toplam Psikolojinin Alanı X X X X X X 7 Öğrenme Özellikleri 6 Ruh Sağlığı Ölçütleri 9 4 2 3 21

Dikkat!!! Belirtke tablosunda kazanımların oranları ve hangi düzeyde bir kazanım olduğu mutlaka dikkate alınmalıdır.

SORU HAZIRLAMA “  Klasik türde yapılan yazılı sınavlarda en az beş soruya yer verilir. Çoktan seçmeli, eşleştirmeli, kısa cevaplı, açık uçlu, doğru/yanlış tamamlamalı ve benzeri sınav türlerinde ise soru sayısının çok, soruların kısa cevaplı olması esastır.

Sorular hazırlanırken; konuları kapsaması, öğrencilerde bilgiye ulaşma isteği doğurması , yaratıcılıklarını geliştirmesi, işbirliği ve grup çalışmasına teşvik etmesi, problem çözme becerilerini geliştirmesi ilkelerinin göz önünde tutulması temel ilke olarak kabul görmüştür.

Öğretmenlerin, öğrencilere sözlü olarak yönelttikleri soru esnasında ortak hataları; “soru sorarken öğrencinin yüzüne bakmama, hızlı soru sorma, hatalı ses tonu kullanma, yeterli bilgiyi vermeden karmaşık ve anlaşılmayan sorular sorma, soru sorduktan sonra yeterince beklemeden cevap almaya çalışması” olarak görülmektedir.

Bu nedenle,  bir öğretmenin sınıf içinde dersin akışına göre öğrencilere yönelteceği soruları önceden hazırlayıp, ders planında belirtmesi, sesini etkili kullanması, alacağı cevapların eksik veya yanlış olması durumunda onları mutlaka düzeltmesi gereklidir. Hazırlanan soruların, konu-ünitenin özetini ve ana fikrini oluşturacak, öğrencilerin istek ve beklentilerini içeren, gerekli, kullanılabilir bilgi ve beceri taşıyan özellikte  olmasına özen gösterilmelidir.

SORU HAZIRLAMA               Soruların; konulara göre dağılımı yapılırken ağırlık, bir önceki sınavdan sonra işlenen konulara verilmek suretiyle geriye doğru azalan bir oranda ve işlenen konulardan seçilmesi esastır. “Milli Eğitim Bakanlığı Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği’

SORU HAZIRLAMA Sorular hazırlanırken; konuları kapsaması, öğrencilerde bilgiye ulaşma isteği doğurması , yaratıcılıklarını geliştirmesi, işbirliği ve grup çalışmasına teşvik etmesi, problem çözme becerilerini geliştirmesi ilkelerinin göz önünde tutulması temel ilke olarak kabul görmüştür.

Soru hazırlamadaki amacımız ölçmenin ve değerlendirmenin yanında, sorarken öğretme olmalıdır. Bu amaçla soruda

Bilimsel açıdan uygunluğa, Türkçe açısından doğruluğuna, İmla hatası olmamasına, Anlaşılabilir olmasına, Doğru algılanabilirliğine dikkat edilmelidir.

Soru cümlesi: Yazımda tüm akademik dil kurallarına uyulmalıdır. Soru, olabildiğince yalın ve basit anlatıma sahip olmalıdır. Soruda verilen bilgiler, bilimsel ölçütlere göre doğru olmalıdır.

Seçenekler 1. Maddeler anlaşılır olmalı : “çoğunlukla”, “bazen”, “nadiren” gibi kelimeler kullanılmamalıdır. Çünkü verilen belirsiz kelimeler görecelidir ve bu nedenle kişiden kişiye farklılık gösterir,

2.Madde mümkün olduğunca az kelimeyle, anlatılmalı, ipucu vermemelidir. 3. Sorular, soru tiplerine göre dağılım açısından uygunluk göstermelidir. 4. Sorular, zorluk düzeylerine göre dengeli dağıtılmalıdır. 5. Bir maddede verilen bilgi başka bir sorunun cevabını açıklamamalıdır, 6. Çeldiriciler bilmeyeni ve yanlış bileni yanıltmalıdır,

Sınav Planı Test geliştirme işine girişmeden önce şu soruların yanıtlanması gereklidir: -Niçin ölçme yapılacak? -Ne ölçülecek? -Nasıl Ölçülecek?

Test Planı Hazırlama Süreci Sınav amacının belirlenmesi Yoklanacak kazanımların belirlenmesi Belirtke tablosunun hazırlanması Soru türünün ve soru sayısının belirlenmesi Soruların yazılması Ayrıntılı puanlama anahtarının hazırlanması

Test Planı Hazırlama Süreci *Uygulama *Puanlama işleminin yapılması *Madde ve test istatistiklerinin yapılması

Kaynakça: KPSS Ölçme Değerlendirme Kitabı, Murat ve Fem Yayınları