VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ Emrullah TÖREMEN Müdür etoremen@gelirler.gov.tr 0312 415 31 99

2006 YILI VERGİ GELİRLERİ 151.265.721.000 YTL (Tahsilat) KAZANÇ VERGİLERİ Gelir Vergisi (31,7 Milyar YTL % 20,9) Kurumlar V. (12,4 Milyar YTL % 8,2) HARCAMA VERGİLERİ KDV (50,6 Milyar YTL % 33,4) ÖTV (37,1 Milyar YTL % 24,5) -Özel İletişim V (3,5 Milyar YTL % 2,3) -Şans Oyun V. (0,3 Milyar % 0,2) SERVET V. VİV (121.964.000 YTL % 0,08) MTV (3 Milyar YTL % 2 İŞLEM V. Damga Ver. (3,1 Milyar YTL % 2) Harçlar (4 Milyar YTL % 2,6) BSMV (2,6 Milyar YTL % 1,7) Gümrük V. (2 Milyar YTL % 1,3) Diğer Vergiler (0,2 Milyar % 0,1)

GENEL AÇIKLAMA Özel mülkiyet ve miras hakkını tanıyan ülkelerde veraset yoluyla gerçekleşen servet intikallerine kamu yönetimi (Devlet), mirasçılık sıfatıyla veya intikali vergilendirme yoluyla katılmaktadır. Veraset ve intikal vergisi servet transferi üzerinden alınan bir vergidir. Verginin; konusu, mükellefi, matrahı, oranı, ödeme zamanı ve diğer uygulamaların esasları, 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu ile düzenlenmiştir.

A-VERGİNİN KONUSU Verginin konusu, Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesinde, veraset yoluyla veya her ne şekilde olursa olsun ivazsız surette meydana gelen intikaller olarak belirlenmiştir. Söz konusu hükme göre vergi alınabilmesi için; T.C. tabiiyetinde bulunan şahısların Türkiye’de ve Türkiye dışından veraset ve intikal yoluyla elde ettikleri mallar, T.C. vatandaşları ile yabancıların Türkiye’de veraset ve intikal yoluyla elde ettikleri mallar, Türkiye’de ikametgahı bulunan yabancıların T.C. Vatandaşlarına ait Türkiye dışından veraset ve intikal yoluyla elde ettikleri mallar Verginin konusuna girer.

Diğer bir anlatımla; Türkiye sınırları içinde bulunan mallar (Sahibi hangi uyruktan olursa olsun) veya T.C. uyruğunda bulunan kişilere ait olan mallar (Nerede olursa olsun), -T.C. vatandaşına (Nerede oturursa otursun) veya -Türkiye’de oturan kişilere (T.C vatandaşının yurt dışındaki mallarının intikali)

Verginin Konusuna Girmeyenler Veraset ve diğer şekillerde karşılıksız olarak bir başkasına devredilmeyen mallar bu verginin konusuna girmez. T.C. vatandaşına ait yurtdışındaki malların Türkiye‘de ikametgahı olmayan yabancılara veraset yoluyla veya ivazsız intikalinde bu vergi aranmaz.

B-VERGİYİ DOĞURAN OLAY Veraset ve intikal vergisi uygulamasında vergiyi doğuran olay, Kanun’un 2’nci maddesinde tanımı yapılan malların belirtilen kişilere veraset yoluyla veya her ne şekilde olursa olsun ivazsız bir surette intikal etmesidir. Buna göre vergiyi doğuran olay, bir kişinin ölümü, gaiplik veya bağışlamalar ile meydana gelmektedir.

1-Ölüm Bir kimsenin ölümü üzerine mirası (malları, hakları ve borçları), Medeni Kanun hükümlerine göre mirasçılarına geçer. Mirasçılık; -Kanuni mirasçılık, -Mansup mirasçılık olarak ikiye ayrılır.

2-Gaiplik Gaiplik, bir kimsenin ölüm tehlikesi içinde iken kaybolması veya yakınlarının bilgisi dışında uzun bir süre yok olması ve kendisinden haber alınamaması nedeniyle ölmüş olabileceği kanısıyla, yakınlarının başvurusu üzerine mahkemece öldüğüne karar verilmesidir. Gaiplik talebi için, olay tarihinden itibaren ölüm tehlikesi içinde kaybolma halinde en az bir; uzun zamandır haber alınamamama halinde ise en az beş yıl geçmiş olması gerekmektedir. Mirasçılar aynen gaibin ölümü gerçekleşmiş gibi mirasçı olurlar. Ancak, gaiplik kavramında az da olsa geçicilik vardır. Mirasçılar, hem gaibin kendisine, hem de diğer hak sahiplerine aldıklarını iade edeceklerine dair teminat vermeleri zorunludur. Bu teminatın süresi, ölüm tehlikesi durumunda beş, uzun süre haber alınamayan birisi için ise on beş yıldır (M.K.Md.584)

3- İvazsız İntikal (Bağış) İvazsız intikal, bir malın; veraset dışında bağış hediye, ikramiye gibi değişik adlarla bir kişiden diğer bir kişiye karşılıksız olarak geçmesidir. Ancak, maddi ve manevi zarar karşılığı verilen tazminatlar ivazsız intikal sayılmaz. Örneğin; bir uçak firmasının düşen uçakta ölenlerin geride kalanlarına ödediği tazminatlar, ivazsız intikal sayılmamaktadır.

C-TANIMLAR Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu uygulamasında Kanunda geçen bazı ibarelerin taşıdığı anlamlar şu şekildedir: 1-Kişi; Aksine bir hüküm bulunmadıkça gerçek ve tüzel kişilerdir. Gerçek kişiler insanlardır. Medeni haklardan yararlanma ehliyeti için çocuk sağ doğmak şartıyla, ana rahmine düştüğü andan başlayarak elde etmektedir. Tüzel kişiler ise birden çok gerçek kişinin belirli bir amacın gerçekleştirilmesi için emek ve sermayelerini birleştirmeleri ile oluşan ortaklıklardır. Tüzel kişiler ancak ölüme bağlı tasarruflarla mirasçı olabilecekleri tabiidir.

2-Mal; Mülkiyete konu olabilen menkul ve gayrimenkul şeylerle mameleke girebilen diğer bütün haklar ve alacaklardır. Mamelek ise bir kişinin hukuki bir bütünlük oluşturmak üzere sahip veya mükellef olabileceği para ile ölçülebilen mal, hak ve alacakların tamamıdır. Malları; menkul ve gayrimenkul olarak ikiye ayrılabileceği gibi, maddi ve gayri maddi mallar olarak da sınıflandırılabilir.

Menkul mallar, kıymet ve mahiyetine herhangi bir zarar gelmeksizin bir yerden diğer bir yere nakledilebilen mallardır. Gayrimenkul mallar ise kıymet ve mahiyetlerine zarar verilmeden bir yerden diğer bir yere nakledilemeyen sabit şeylerdir. Bir diğer ayrımda ise menkul veya gayrimenkul ayni bir hak konusu olan şeylere (ev, mobilya, senet, ziynet eşyası vb.) maddi mallar, fikri faaliyet ve yaratıcılığın meydana getirdiği (telif ve tercüme eserler, keşif ve ihtira beratı gibi) şeylere de gayri maddi mallar denilmektedir. Hak ve menfaatler, tescile tabi tutulsun tutulmasın veraset ve intikal vergisinin konusuna girmektedir. Diğer taraftan, ölüme bağlı tasarrufların bir çeşidi olan hayat sigortaları da mal kavramına, dolayısıyla veraset ve intikal vergisinin konusuna girmektedir.

Veraset; miras, vasiyet ve miras mukavelesi gibi ölüme bağlı tasarruflardır. Miras (tereke); ölenin geride kalanlarına bıraktığı malvarlığına dahil olan ve para ile ifade edilebilen mallar ile bütün hak alacak ve borçlardır. Mirasçı; miras bırakanın ölümü veya gaipliğine karar verilmesi üzerine terekenin kendilerine intikal ettiği gerçek ve tüzel kişilerdir. Vasiyet; belirli bir malın veya intifa hakkının tamamının veya bir kısmının ölüme bağlı bir tasarrufla başkasına bırakılmasıdır. Vasiyet, vasiyetçinin tek taraflı iradesi ile yapılan hukuki bir işlemdir. Vasiyet yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip ve 15 yaşını doldurmuş olması gerekmektedir. Vasiyet, resmi, yazılı ve sözlü olarak yapılabilir.

Resmi Vasiyetname; Noter veya mahkeme huzurunda düzenlenen vasiyetnamedir. El Yazısı ile Vasiyetname; Vasiyetçinin bizzat kendi el yazısı ile kaleme aldığı vasiyetnamedir. Geçerli olabilmesi için bu vasiyetnamenin mahkeme veya noterde tasdik ettirilmesi gerekir. Sözlü Vasiyetname; Vasiyetçinin, ölüm tehlikesi içinde iken yanında bulunanlara sözlü olarak yaptığı vasiyetnamedir. Sağ olarak kurtulan en kısa süre bunu yazılı halde tasdikletmesi gerekir. Miras Mukavelesi; Murisin ölüme bağlı tasarruf şeklinde yaptığı sözleşmedir. Vasiyetten farkı iki taraflı irade beyanı ile yapılan hukuki bir işlem olmasıdır.

MUAFİYETLER VE İSTİSNALAR Muafiyet tanınan kurumlar genel olarak kamu idareleri ile kamu hizmeti görmek üzere kurulmuş kurum ve kuruluşlardır. İstisnalar ise vergi adaleti ve vergilemede kolaylık sağlanmasına yönelik olarak belirlenmiştir.

MUAFİYETLER Kamu idareleri, emekli ve yardım sandıkları, sosyal sigorta kurumları, kamuya yararlı sayılan dernekler, siyasi partiler ve bunlara ait veya bunların aralarında kurdukları teşekküllerden kurumlar vergisinden muaf olanlar, Yukarıda sayılanlar dışında kalan tüzel kişilere ait olup kamu yararı için; ilim, araştırma, kültür, sanat, sağlık, eğitim, din, hayır, imar, spor gibi alanlarda faaliyette bulunmak amacıyla kurulan teşekküller, Yabancı devletlerin Türkiye’de bulunan elçi, maslahatgüzar ve konsolosları (fahri konsoloslar hariç) ile elçilik ve konsolosluklara mensup olan ve o devletin uyruğunda bulunan memurları ve Türkiye’de resmi bir göreve memur edilenler ve bu sayılanların aile bireyleri, veraset ve intikal vergisinden muaftırlar.

İSTİSNALAR Kanun’un 4’üncü maddesinde sayılmıştır. Buna göre: Veraset yoluyla intikal eden ev eşyası ile murise ait kişisel eşyalar ve aile hatırası olarak korunan tablo, kılıç, madalya gibi eşyalar, Veraset yoluyla intikal eden malların, evlatlıklar da dahil olmak üzere çocuklar ve eşten her birine düşen miras paylarının 96.075.- YTL.’si, eşin yalnız başına mirasçı olması halinde ise kendisine isabet eden miras payının 192.265. YTL.’si, Örf ve adete göre verilmesi gelenek olmuş hediye, cihaz, yüzgörümlüğü ve drahomalar (gayrimenkuller hariç),

Bütün sadakalar, İvazsız intikallerin 2.216.- YTL’si, Para ve mal üzerine düzenlenen yarışma ve çekilişlerde kazanılan ikramiyelerin 2.216.- YTL’si, Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 3’üncü maddesinin (a) ve (b) bentleri kapsamına giren kişilerin statüleri gereğince amaçları doğrultusunda usulüne uygun olarak yaptıkları yardımlar,

Kamu idare ve müesseseleri ile 3569 sayılı Bankalar ve Devlet Müesseseleri Memurları Aylıklarının Tevhit ve Teadülü Hakkındaki Kanun’a tabi müesseseler ve kamu menfaatine yararlı derneklerden ve emekli ve yardım sandıklarından veya bu mahiyetteki kurumlardan; -Dul ve yetimlere bağlanan aylıklar ile bu aylıklar dışında verilen emekli ikramiyeleri, -Dul ve yetimlere verilen evlenme ikramiyeleri, -Hizmet sürelerini doldurmamış bulunanların dul ve yetimlerine aylık yerine toptan yapılan ödemeler, -Harp malulleri ile şehit yetimlerine tekel bey’iyelerinden ödenen paralar

Savaşta veya görev gereği çıkan çatışmalarda, manevra ve eğitimlerde veya bunlarda aldığı yaralar sonucunda ölen subay, astsubay ve erlerin (jandarmalar dahil) ve yine görev sırasında ölen güvenlik mensuplarının çocukları ile eşlerine ve anne-babalarına intikal eden bütün malların değerleri toplamından, veraset yoluyla intikallerde eş ve çocuklara tanınan istisna tutarının bir katı, Borçlar Kanunu’nun 242’nci maddesine göre rücu koşulu ile yapılan bağışlarda, bağışlananın bağışlayandan önce ölümü halinde, bağışlayana rücu eden bağışlanmış mallar,

Sağlar arasında ivazsız surette meydana gelen intikaller hariç olmak üzere kuru mülkiyet halinde intikal eden mallar (kuru mülkiyet halinde kaldığı sürece), Bakanlar Kurulu’nca vergi muafiyeti tanınan vakıflara kuruluşu için veya kurulduktan sonra tahsis olunan mallar, Plaka sınırlaması uygulanan illerde, Bakanlar Kurulu Kararı ile yetkili kılınan trafik komisyonlarınca ticari plaka satışından elde edilen paralardan ticari plaka sahiplerine dağıtılan paralar.

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki tescilli taşınmaz kültür varlıklarının veraset ve intikal yoluyla devir ve iktisabına ilişkin işlemler. Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idareler bütçelerinden kamu iktisadi teşebbüslerine yapılacak iktisadi transferler ve yardımlar.

VERGİNİN MÜKELLEFİ Veraset ve intikal vergisinin mükellefi, veraset yoluyla veya İvazsız bir şekilde mal iktisap eden kişilerdir. (Md. 5). Diğer bir ifadeyle, verginin mükellefleri mirası reddetmemiş kanuni ve mansup mirasçılardır.

YASAL MİRASÇILAR 1- Altsoy, Miras bırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyudur. (M.K.495) 2- Ana ve baba, Altsoyu bulunmayanların mirasçıları ana ve babasıdır.(M.K. 496) 3- Büyük ana ve Büyük baba, Altsoyu, ana ve babası ve onların altsoyu bulunmayan miras bırakanın mirasçıları, büyük ana ve büyük babalarıdır.(M.K. 497) 4- Evlilik dışı hısımlar Evlilik dışında doğmuş ve soy bağı, tanıma veya hakim hükmüyle kurulmuş olanlar baba yönünden evlilik içi hısımlar gibi mirasçı olurlar. (M.K. 498) 5- Devlet, Mirasçı bırakmaksızın ölen kimsenin mirası devlete geçer. (M.K.501)

Bir önceki grupta mirasçı bulunuyorsa diğer gruplardaki mirasçılar mirastan pay alamazlar. Örneğin, birinci grupta mirasçı varsa, iki, üç ve dördüncü gruplardakiler mirasçı olamazlar. Sağ kalan eş, birlikte bulunduğu zümreye göre miras bırakana aşağıdaki oranlarda mirasçı olur; Buna göre; -Miras bırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa; mirasın dörtte birini (1/4’ünü), - Miras bırakanın anne ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, mirasın (1/2) yarısını, - Miras bırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa; mirasın dörtte üçünün (3/4’ünü), -Bunlar da yoksa; mirasın tamamını, alır.(M.K. 499)

PAYLAR Saklı pay (mahfuz): Murisin ölümüne bağlı tasarrufla yok edemeyeceği payına denir. (M.K.506), Tasarruf nisabı; Mahfuz hisse dışında kalan ve ölenin serbestçe tasarrufta bulunabileceği kısmına (serbest hisse) denir. Saklı paylı mirasçılar ve saklı hisse oranları şöyledir: -Altsoy – 1/2 -Anne ve Baba - 1/4 -Kardeşler - 1/8 -Sağ Kalan Eş; altsoy veya ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı ise, yasal miras payının tamamı -Diğer hallerde, yasal miras payının 3/4

MÜKELLEFİYETİN BAŞLAMASI -Beyanname verildiği takdirde, beyannamede gösterilen mallar için beyannamenin verildiği tarihte - Verilen beyannamede gösterilmeyen mallar ile beyanname verilmeyen hallerde intikal eden malların idarece tespit olunduğu tarihte, - Terekenin yazımı, defter tutma veya resmi tasfiye hallerinde mahkemece bu işlemlerin tamamlandığı tarihte, (VİV.md: 20) Başlar.

VERGİNİN MATRAHI Verginin matrahı, intikal eden malların Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bulunan değerlerinden, Kanunun 12’nci maddesinde yazılı borç ve masrafların indirilmesinden sonra kalan miktardır. Mükellefler veraset ve intikal vergisi konusuna giren mallarını, Kanun’un 10’uncu maddesinde belirtilen değerleme ölçülerine göre değerleyeceklerdir. Bu Kanunda değerleme ölçüsü belirtilmeyen malların ise Vergi Usul Kanunu’nun servetleri değerleme ile ilgili 3’üncü bölümdeki esaslara göre değerlendirilecektir.

İNDİRİMLER Murisin incelemeye elverişli belgelere dayanan borçları ile vergi borçları İvazsız iktisaplarda malın kendisine isabet eden borçlarla vergi borçları (Hibe edilen mala isabet eden borçları hibe eden üstlenmiş ise bu borçlar indirilemez), Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda bulunan şahıslara ait mallardan yabancı memleketlerde bulunanlara isabet eden borçlar ile yabancı memleketlerde bu mallar dolayısıyla alınan veraset ve intikal vergileri (Ancak, bu malların değeri kadar olan kısımları dikkate alınır.), Cenazenin donanımı, gömülmesi ve ölüm olayının duyurulması amacıyla mirasçılarca gazeteye verilen ilan giderleri.

VERGİNİN TARHI Veraset ve intikal vergisinin tarh işlemleri, iki aşamada yapılmaktadır. İlk tarhiyat, mükellefçe yapılır. İkinci tarhiyat, vergi dairesince yapılır.

Değerleme ölçüleri Ticari Sermaye Bilanço Esasına Göre, Mükellefler, ölüm tarihine rastlayan takvim yılı bilançosuna göre bulacakları öz sermayeyi ticari sermaye olarak beyan edebilecekleri gibi, ölüm tarihi itibariyle düzenlenecek bilançoya göre bulunacak öz sermayeyi de beyan edebilirler.

İşletme Hesabı esasında Murisin işletme hesabı esasına göre defter tutuyor veya basit usulde vergilendiriliyor olması halinde, mükellefler (mirasçılar) ticari sermaye olarak ölüm tarihindeki ticari varlığı beyan edeceklerdir. Öz sermaye veya ticari varlığa dahil unsurlar diğer unsurlarda olduğu gibi Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun iktisadi işletmelere dahil kıymetlerin değerlemesi ile ilgili ikinci bölümündeki esaslara uyulacaktır.

Gayrimenkuller Gayrimenkuller ticari işletmeye dahil olsun veya olmasın emlak vergisinin tarhına esas olan değerle değerlenecektir.

Menkul Mallar ve Gemiler Menkul mallar ve gemiler rayiç bedelle değerlenir. Buna göre, mirasa dahil menkul mallar ve gemilerin ölüm tarihindeki normal alım satım değerinin altında bir değerle beyan edilmemesi gerekir.

Esham (Hisse Senedi) Ticari sermayeye dahil olsun olmasın hisse senetleri, borsada kayıtlı ise ölüm tarihine rastlayan son üç yıl içindeki en son işlem değeri ile değerlenecektir. Hisse senetleri son üç yılda işlem görmemişse üzerinde yazılı değerleri beyan edilecektir. Hisse senetleri daha sonra Vergi Usul Kanunu’na göre borsa rayici ile borsada kayıtlı değilse emsal bedeli ile değerlenerek son tarhiyata esas alınacak değerleri tespit olunacaktır

Tahvilat (Borç Senedi) Borç senetleri, Vergi Usul Kanunu’nun 266’ncı maddesine göre itibari değerle değerlenecektir. Yani üzerinde yazılı olan değer beyannamede gösterilecektir. Yabancı Paralar Yabancı paralar, borsa rayici ile beyan edilecektir. Ancak, borsa rayici yoksa Maliye Bakanlığı’nca tespit olunacak kura göre değerlenecektir.

Haklar Tescile tabi bütün hakların veraset ve intikal vergisine esas olacak değeri, tescilleri sırasında tapu siciline kaydedilen bedelleridir. Tapu sicilinde bedeli gösterilmeyen haklarla, bunların dışındaki bütün haklar ise mükellefler tarafından beyannameye dahil edilecek, ancak karşılarına değerleri yazılmayacaktır. Dolayısıyla, bunlar ilk tarhiyatta dikkate alınmayacaktır. Bunlar, son tarhiyat sırasında takdir komisyonunca tespit olunacak değerleri ile tarhiyata konu edilecektir.

Beyanname Üzerine Vergi Dairelerince Yapılacak İşlemler İdare mükelleflerce belirtilen esaslara göre beyan edilen değerler üzerinden, beyannamenin verildiği tarihten itibaren en geç on beş gün içinde ilk tarhiyatı yapacak ve vergiyi tahakkuk ettirecektir. Verginin tarh ve tahakkuku sırasında matraha eklenen alacaklar veya indirilecek borçlar arasında ihtilaflı olanlar var ise bunlara isabet eden vergi tahakkuk ettirilerek ihtilaf sonuçlanıncaya kadar tecil edilecektir. Ancak bu tecil, her ne surette olursa olsun hiçbir zaman on yıldan fazla devam edemeyecektir. Ayrıca, mükellefler her altı ayda bir icra ve dava durumlarını bir dilekçe ile vergi dairesine bildireceklerdir. Bildirim yapılmadığı takdirde tecil olunan vergi derhal tahsil olunacaktır.

Öte yandan, murisin ölümünden önce herhangi bir kamu kurumuna ilgili kanunlar gereği bedelsiz devri öngörülen gayrimenkullere ait vergi de aynı esaslara göre tecil olunacaktır. Davaların on yıllık süre içinde sonuçlanmaması halinde tecil edilen vergiler tahsil olunacaktır. Tecil olunan vergilere ilişkin davalar tecil süresinden sonra mükellef lehine sonuçlanırsa evvelce fazladan alınan vergiler mükelleflerin başvurusu üzerine düzeltmeler yapılarak terkin veya sahiplerine iade edilecektir.

İlk Tarhiyattan Sonra İdarece Yapılacak İşlemler İdare, son tarhiyatı mükelleflerce beyan edilen malların Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bulunacak değerleri üzerinden yapmaktadır. Bu nedenle, beyan edilen malların Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bulunan değerleri ile beyan edilen bedelleri arasında matrah farkı çıkarsa, vergi ikmalen tarh edilir. Mükellef ile vergi dairesi aynı değerleme usulü ile değerleme yaptı ve ortaya çıkan matrah farkı üzerinden hesaplanacak vergi ziyaı cezasının % 50’si ile birlikte tahsil edilecektir. (gayrimenkuller hariç), Ancak, menkul mallar ile gemilere ilişkin değerlemelerde beyan edilen değerin % 50’sine kadar bulunacak fark için ceza uygulanmayacaktır.

Değerleme Günü Değerleme günü: Miras yolu ile meydana gelen intikallerde mirasın açıldığı; diğer suretle intikallerde ise malların hukuken iktisap edildiği gündür. (Mad.11) Mirasın açıldığı gün; ölüm tarihidir. (TMK mad. 575) Hukuken iktisap; gayrimenkullerde tapu siciline tescil, menkullerde ise zilyetliğin devredildiği (teslim) gündür.

VERGİNİN TARİFESİ Veraset ve intikal vergisinin tarifesi, Kanun’un 16’ncı maddesinde belirlenmiştir. Vergi tarifesi aşağıdaki gibidir: Veraset yoluyla İvazsız İntikallerde İntikallerde Vergi oranı vergi oranı Matrah (Yüzde) (Yüzde) İlk 150.000.-YTL için 1 10 Sonra gelen 320.000.-YTL için 3 15 Sonra gelen 680.000.-YTL için 5 20 Sonra gelen 1.380.000.-YTL için 7 25 Matrahın 2.530.000.-YTL’i aşan bölümü için 10 30

VERGİNİN ORANI Bir şahsa, ana, baba, eş ve çocuklarından (evlatlıktan evlat edinenlere yapılan ivazsız intikaller hariç) ivazsız mal intikali halinde vergi, ivazsız intikallere ilişkin tarifede yer alan oranların yarısı uygulanarak hesaplanır. Matrah dilim tutarları, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmaktadır. Bakanlar Kurulu, yukarıda yer alan matrah dilimlerini yarısına kadar artırmaya veya indirmeye yetkilidir. Futbol karşılaşmalarına ve at yarışlarına ait müşterek bahislerle gerçek veya tüzel kişilerce düzenlenen yarışma ve çekilişlerde, at yarışlarında kazanılan ikramiyelerde vergi oranı % 10 olarak uygulanmaktadır. İkramiyenin ayni olarak verilmesi halinde fatura tutarı esas alınır.

BEYANNAMENİN VERİLMESİ Veraset ve intikal vergisi, mükelleflerce verilecek beyannameye göre tarh olunur. Bu Kanun’un 3’üncü maddesine göre vergiden muaf bulunan kişiler, futbol karşılaşmalarına ve at yarışlarına ait müşterek bahislerde ikramiye kazananlar ile yarışma ve çekilişlerde ikramiye kazananlar beyanname vermezler. Ancak, T. Jokey Kulübü ve Spor-Toto Teşkilatı ile yarışma ve çekiliş düzenleyen gerçek ve tüzel kişiler ikramiye kazananların ikramiyelerinden kestikleri vergileri bir beyanname ile bildirmek zorundadırlar. Veraset ve intikal vergisi beyannamesi her mükellef tarafından ayrı ayrı verilebileceği gibi müştereken de verilebilir.

BEYANNAMENİN VERİLECEĞİ YER Veraset yoluyla intikallerde ölen kimsenin; diğer surette vukua gelen intikallerde tasarrufu yapan şahsın ikametgahının, tüzel kişilerde ve diğer teşekküllerde bunların merkezlerinin bulunduğu yerdeki vergi dairesine, İkametgahları yabancı bir ülkede ise bunların Türkiye’deki son ikametgahının bulunduğu yer vergi dairesine, Türkiye’de hiç ikamet etmemiş veya son ikametgahı tespit olunamamış ise Maliye Bakanlığı’nca gösterilecek vergi dairesine, Verilir.

BEYANNAME VERME ZAMANI Veraset ve İntikal Vergisi beyannameleri; 1-Veraset yoluyla meydana gelen intikallerde; Ölüm Türkiye’de olmuş ve mükellefleri de Türkiye’de ise ölüm tarihinden itibaren 4 ay içinde, Ölüm Türkiye’de olmuş ve mükellefleri yabancı ülkede ise 6 ay içinde, Ölüm yabancı bir ülkede; mükelleflerin Türkiye’de olması halinde 6 ay içinde, Mükellefler ile ölüm aynı yabancı memlekette ise 4 ay içinde, Ölen ile mükellefler farklı yabancı ülkedeler ise 8 ay içinde, Gaiplik halinde, gaiplik kararının ölüm siciline kaydolunduğu tarihi izleyen 1 ay içinde, 2-Diğer suretle meydana gelen intikallerde; malların hukuken iktisap edildiği tarihi izleyen bir ay içinde, 3-Gerçek ve tüzel kişilerce düzenlenen yarışma ve çekilişler ile futbol müsabakalarına ve at yarışlarına ait müşterek bahislerde, yarışma ve çekiliş ile müsabakaların yapıldığı günü izleyen ayın 20’nci günü akşamına kadar, İlgili vergi dairesine verilir.

VERGİNİN ÖDENMESİ Veraset ve intikal vergisi, tahakkukundan itibaren üç yılda her yıl Mayıs ve Kasım aylarında olmak üzere toplam altı eşit taksitte ödenir. Futbol karşılaşmaları ve at yarışlarına ait müşterek bahisler dolayısıyla dağıtılacak ikramiyelerden kesilen vergilerle, Yarışma ve çekiliş düzenleyenlerce kesilen vergiler beyanname verme süresi içinde ödenir.

CEZA UYGULAMALARI Veraset ve intikal vergisinde ceza uygulaması, Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 10’uncu maddesiyle, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre yapılmaktadır.

1-YASAL SÜRE İÇİNDE BEYANNAMENİN VERİLMEMESİ HALİNDE UYGULANACAK CEZALAR A-Beyannamenin Kanuni Süresinden Sonra Birinci 15 Günlük Ek Süre İçinde Verilmesinde Uygulanacak Ceza Beyannamenin Kanunda belirtilen sürenin bitiminden sonra 15 günlük ek süre içerisinde verilmesi halinde vergi ziyaı cezası kesilmeyecek ve gecikme faizi de hesaplanmayacaktır. Ancak, ikinci derece usulsüzlük cezası kesilmesi gerekmektedir.(V. U. K. M.342, 352/II-1)

Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin kanuni süre geçtikten sonra 15 günlük ek süre içinde müşterek imzalı olarak verilmesi halinde kesilmesi gereken ikinci derece usulsüzlük cezası her bir mirasçı için ayrı ayrı uygulanacaktır. (V.İ.V.K. M 8)

B- Beyannamenin ikinci 15 Günlük Ek Süre İçinde Verilmesi Halinde Uygulanacak Ceza Veraset ve intikal vergisi beyannamelerinin ikinci 15 günlük ek süre içinde verilmesi halinde, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi aranılmayacak ve vergi, beyan edilen matrah üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilecektir. (VUK 342/2) Ancak, mükellef beyannameyi beyana çağrı ile ilgili tebligatı izleyen 15 gün içinde verdiğinden, birinci derece usulsüzlük cezası kesilecektir.

C- Beyannamenin Kanuni ve Birinci 15 Günlük Ek Süre Geçtikten Sonra Mükellefçe Kendiliğinden Verilmesi Halinde Uygulanacak Ceza Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin birinci ek süreden sonra fakat ikinci ek süreye ilişkin tebligat yapılmadan önce mükellef tarafından verilmesi halinde ikinci derece usulsüzlük cezası kesilecektir. .(V.İ.V.K İç Gen.1991/1) Kanuni ve birinci 15 günlük ek süre geçtikten sonra ancak idarece herhangi bir tebligat yapılmadan önce kendiliğinden beyanda bulunan mükellefler hakkında da vergi aslına bağlı vergi ziyaı cezası kesilmeyecektir. Ayrıca gecikme faizi de aranılmaması gerekir. (Çünkü, tebliğ edilmek şartı ile idarece verilen 15 günlük ek süre içinde beyanda bulunan mükellef hakkında vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi uygulanmamaktadır.) Zira, burada mükellefiyet idarece herhangi bir tespit olmaksızın mükellefin kendi beyanı üzerine başlatılmaktadır.(V.İ.V.K Md 20/b)

D-Tebligat Yapılmasına Rağmen Beyanname Verilmemesi Halinde Uygulanacak Ceza İdarece tebligat yapılmasına rağmen mükellefçe hiç beyanname verilmemesi veya tebligatı izleyen 15 gün geçtikten sonra beyanname verilmesi re’sen tarhiyat yapılır. Tespit edilen mallardan emsal bedeli takdiri gerektirenler için takdir komisyonlarınca takdir edilecek değerler ile diğer malların değerleri toplamı üzerinden yapılacak re’sen tarhiyat üzerinden vergi ziyaı cezası kesilir. İdarece yapılan beyana çağrı tarihinden sonraki 15 günlük ek sürenin bitim tarihinden itibaren geçen süre içinde gecikme faizi aranılması gerekir. Ancak, mükellef idarece beyana davet edildikten ve ikinci 15 günlük ek süre geçtikten sonra durum, takdir komisyonuna veya incelemeye sevk edilmeden beyanname verilmiş olursa vergi ziyaı cezasının % 50 oranında uygulanması gerekir.(V.U.K Md 344)

Ayrıca, tebligat yapılmasına rağmen beyannamenin ikinci 15 günlük ek süre geçtikten sonra verilmesi halinde, birinci derece usulsüzlük cezasının kesilmesi gerekir. Re’sen tarhiyat söz konusu olduğundan usulsüzlük cezasının iki kat uygulanması gerekmektedir. Bu durumlarda, kesilecek usulsüzlük cezası ile vergi ziyaı cezasının mukayese edilerek cezalardan miktar olarak ağır olanı kesilir. (V.U.K Md 336)

E-Verilen Beyannamede Beyan Edilmeyen Malların Ek Beyanname ile Beyan Edilmesinde Ceza Kanuni veya ek süreler içinde beyanname verildikten sonra beyan dışı kaldığı anlaşılan malların, mükellefler tarafından veya beyana çağrı ile tanınan ek süre içinde beyanı halinde yapılacak tarhiyat bu mallar için ilk tarhiyat olarak kabul edilecektir. Bu suretle ek beyan üzerinden tarh olunacak vergi üzerinden vergi ziyaı cezası kesilmeyecektir. Sadece Vergi Usul Kanunu’nun 352’nci madde hükmü uyarınca duruma uygun birinci veya ikinci derece usulsüzlük cezası kesilecektir. (V.İ.V.K İç Gen.2000/1) Ancak, ek beyannameden önce verilen veraset ve intikal vergisi beyannamelerinde bildirilen intikale konu malların değerleri toplamı da yapılan tarhiyat sırasında dikkate alınacak ve bu suretle bulunacak matrahın tekabül ettiği tarife dilimlerine göre vergi hesaplanacaktır. Bu durumlar, ikmalen, re’sen veya idarece yapılan bir tarhiyat olmadığından tahakkuk eden ek vergi için gecikme faizi de aranılmayacaktır

2-DÜŞÜK BEYANDAN KAYNAKLANAN CEZA UYGULAMASI Mükellef tarafından ilk tarhiyatta kullanılan değerleme ölçüsü ile idare tarafından uygulanan değerleme ölçüsünün farklı olması halinde, farka ceza yoktur. Her iki tarhiyatta aynı değerleme ölçüsü uygulanmış ise bulunan farka, vergi ziyaı cezasının uygulanması gerekmektedir.

Gayrimenkuller için, değerlemeden kaynaklanan değer farkına ceza söz konusu değildir. Menkul mallar ile gemilere ait değerlemelerde ise değer farkının % 50’ye kadar olan kısmı cezasız, % 50’yi aşan kısmına isabet eden vergi üzerinden ise vergi ziyaı cezasının yarısı kadar ceza hesaplanacaktır. % 50’yi aşan kısım için yapılacak cezalı tarhiyat uygulamasında istisna düşülmeden önceki miktar esas alınacaktır. (V.İ.V.K 20 No.lu Genel Tebliği.)