NAZOFARİNKS OROFARİNKS ANATOMİSİ VE EMBRİYOLOJİSİ DR.FULYA SAVRAN 01/12/12

Farinks yapıları embriyoloji 8. Hafta: Tonsiller fossa ve palatin tonsiller 1. farengeal kesenin arka ve 2. kesenin ön yaprağı Birinci faringeal cep timpanik boşluk, mastoid antrum ve faringotimpanik tüpü (östaki borusu) oluşturur. 3.brankial arktan konstriktor kaslar gelişir.

FARİNKS TABAKALARI Mukoza Faringeal aponövroz .Mukoza: Orofarenks stratifiye nonkeratinize skuamoz epitel .Faringobaziller fasya .Kas tabakası .Derin servikal fasyanın visseral tabakası (Bukkofaringeal fasya) Kas tabakası

Mukozal yüzeyi Nazofarenks silyalı kolumnar epitel Orofarenks & Hipofarenks non keratinize skuamoz epitel

vv Yukarıda: Sfenoid kemik gövdesi ve oksipital kemiğin bazal bölümü Aşağıda: Özefagus girişi Arkada: Prevertebral fasya Yanda: Stiloid çıkıntı, kaslar Önde: Mandibula, dil, hyoid kemik, tiroid ve krikoid kartilaj Farenks, burun boşluğu, ağız ve larinks gerisinde yer alan muskulomembranöz bir kanaldır. Uzunluğu ortalama 12.5 cm En dar yeri özefagusla En geniş yeri Recessus Faringeus (Fossa Rosenmüller)

Nazofarenks (Epifarinks) Orofarenks (Mezofarinks) Hipofarenks (Laringofarinks)

NAZOFARİNKS .Sınırları .Faringeal İstmus .Torus Tubarius .Rosenmüller Fossası(Faringeal Reses) Sınırları; önde koanalar, tavanını sfenoid sinüsün tabanı ve farengeal tonsil, alt sınırını yumuşak damak yapar. Koana üzerinden burun ile östaki borusu üzerinden orta kulak ile ilişkilidir. Östaki borusunun medialinde torus tubarius adını alan tubal kartilajın çıkıntısı mevcut. Bu yapının posterolateralinde rosenmüller fossa adı verilen farengeal reses bulunur.

ÖSTAKİ TÜPÜ FARENGEAL RESES Konkanın posterior ucu vomerin posterior ucu Torus tubarius farengeal reses ÖSTAKİ:faringeal ağzı farengeal resesin hemen altında,posterior dudağı torus tubariusu FARENGEAL RESES:istmusun her iki yana uzanımı ile oluşur. ÖSTAKİ TÜPÜ FARENGEAL RESES

Adenoid (Faringeal Tonsil) Faringeal resesin duvarları,nazofarenksin tavanında bulunan lenfoid doku Sfenoid ve oksipital kemiklerin oluşturduğu farenks tavanında yer alır. Aşağıda östaki tüpü ağzına uzanır.

Orofarenks Uvula – epiglott Lingual tonsil, dil kökü C2, C3 Tonsiller arklar Nasofarenksten epiglottun üst marjinine kadar olan bölümdür. Anteriorunda lingual tonsiller (sirkümvallat papilla), sert – yumuşak damak bileşim yeri ve dil kökü bulunur. Posteriorunda C2 ve C3 vertebralar bulunur. Lateralinde tonsiller arklar bulunur.

Orofarenksin alt birimleri Yumuşak damak Uvula Dil kökü Faringoepiglottik ve glossoepiglottik plikalar Palatin ark, tonsiller fossa Valleküla

Lingual tonsiller Dil sırtının posteriorunda submukozal doku içinde yer alır. Kapsülü yok Düzensiz lenfoid doku kitleleridir

Palatin tonsiller Tonsil plikaları arasında yer alan tonsiller fossada bulunur. Kapsül, kriptler Ön tonsil plikası (glossopalatin m.) Arka tonsil plikası(palatofaringeal m.)

Palatin tonsiller Triangular plika:Palatoglossal ark üzerinde bulunan bir mukoza ve bağ dokusu tabakası Triangular ligament (Peritonsiller veya transvers plika):Palatofaringeal adele tarafından lifleri oluşturulur Tonsillet kapsül;faringobasiller facianın tonsil içine doğru sinir ve kan damarlarını taşıyan septalar halinde uzanan parçasıdır tonsilden kolay ayrılmaz.faringeal kaslara ise gevşek bağ dokusu ile bağlanır ve kolayca peritonsiller bölgeden sıyrılabiliri.

Tonsillerin kanlanması Fasyal arter tonsiller dal Fasyal arterassendan palatin arter Lingual arterdorsal lingual Assendan Farengeal arter Maksiller arter dessendan palatin arter

Tonsil Yatağının Muskuler Sınırları

PALATİN TONSİLLER Venöz Drenaj İnnervasyon Lenfatik drenaj Lingual venin tonsiller dalı  Lingual ven Aksesuar tonsiller venler  Faringeal pleksusa drene olur. İnnervasyon CN 9 un tonsiller dalı Lenfatik drenaj Submandibuler(submaksiller lenf nodları) Yüzeyel servikal lenf nodları Derin üst servikal nodlar(en önde gelen drenaj yeri)

Waldeyer in tonsiller halkası Ön lingular tonsiller Yan palatin tonsiller Arka-üst adenoid ve farengeal tonsiller Yüzeyde lenfoid nodüller

Orofarengeal duvar Passavant çıkıntısı; süperior konstrüktör adelenin üst ucunda palatofarengeal konstrüktör liflerin iç içe girdiği belirgin darlık Damağın arka farengeal duvara yaklaşması sırasında yutma esnasında farenks yükselmesiyle görülür Ana fonksiyonu nazofarinksi tam olarak kapatmak

Farenks kasları Yumuşak damak; Kasları; Palatoglossus: Damağı dile yaklaştırarak orofarengeal açıklığı daraltır. Palatofarengeus: Larenks ve Farenksi yükselterek orofarenksi kapatır. Uvularis: Uvulayı kısaltır. Levatör veli palatini: Arka farengeal duvarla temasını sağlamak için yumuşak damağı yükseltir. Tensör veli palatini: Damağa sertlik vermek amaçlı yumuşak damağı laterale çeker. Östaki tüpü kartilajından kaynaklandığından kasılması tüpü açar.

Constrictor pharyngis superior Uvula Stylopharyngeus muscle Constrictor pharyngis medius Palatopharyngeus muscle Constrictor pharyngis inferior Killian triangle Killian-Jamieson region Laimer triangle Cricopharyngeus muscle Esophageal musculature

İnnervasyonu

LENFATİK DRENAJ Nazofarenks Başta üst derin jugüler (2 LENFATİK DRENAJ Nazofarenks Başta üst derin jugüler (2. bölge) olmak üzere tüm servikal lenf nodu gruplarına [özellikle arka üçgen (sternokleidomastoid kas arkasında kalan)  lenf nodlarına-5. bölge], Orofarenks üst, orta ve alt derin jugüler lenf nodlarına (2., 3, 4. bölge)

Fonksiyonları YUTMA 1)Oral Faz 1) Yutma 2) Artikülasyon 3)Solunum 2) Farengeal Faz 3)Özefagial Faz 1) Yutma 2) Artikülasyon 3)Solunum

Yutmanın Nöral Regülasyonu Yutma, dil lökü, tonsiller, yumuşak damak ve farenksin arka duvarındaki reseptörlerle gelen stimülasyonlarla başlar. Affernt uyarılar: ( Sensitif)CN 7, 9, 10 Efferent uyarılar: (Motor) CN 9, 10, 12 Krikofaringeal kasın gevşemesi: Lokmanın posterior faringeal duvara teması ile refleks olarak başlar.

YUTMA –ORAL FAZ Gıda lokmasıyla damağın gerilmesiyle palatofaringeal ve palatoglossal kasların hareketiyle besin epiglottik vallekulaya doğru yönlendirilir

YUTMA- FARİNGEAL FAZ Yumuşak damak tekrar yukarıya kalkarak palatofaringeal arkı yukarı doğru hareket ettirir farinks yukarı kalkar passavian kıvımı ile nazofarinks tam olarak kapanıyor.

YUTMA—ÖZEFAGEAL FAZ Her 3 konstriktör faringeal kaslar kasılarak lokma özefagusa yönlendilirilir.

TEŞEKKÜRLER..

Kaynakça Baş ve Boynun Cerrahi Anatomisi, William W. Montgomery. Nobel Tıp Kitabevleri Kulak Burun Boğaz hastalıkları Baş ve Boynun Cerrahis ,Can KOÇ Güneş Tıp Kitabevleri Ballenger Otorhinolaryngology, 2006 : p150-096 Cummings Otorhinolaryngology, 2007: p 2456-2651