TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ EĞİTİM ÇALIŞMALARINDAN 2012 Kök Hücre Nedir? Kök Hücre Nakli Nedir? Kordon Kanı Saklanmalı mı? PROF. DR. MUHİT ÖZCAN ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HEMATOLOJİ BD ANKARA

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI KÖK HÜCRE NEDİR? Özelleşmemiş ya da farklılaşarak özel işlevler kazanmamış ana hücrelerdir. 1908 Rus histoloji bilgini Alexander Maksimov Kök Hücre terimini ve hematopoetik kök hücrelerin varlığını TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI KÖK HÜCRE NEDİR? Klon oluşturabilen, Kendini yenileyebilen, Pek çok hücreye farklılaşabilen hücre TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

KÖK HÜCRELERİN AŞAMALARI totipotent blastosist fetus Zigot TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

KÖK HÜCRELERİN OLUŞUM FAZLARI Pluripotent kök hücre blastosist Diğer yönlenmiş kök hücreler Hematopoetik kök hücre Trombositler Lökositler TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

KÖK HÜCRELERİN OLUŞUM FAZLARI TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Totipotent Hücre Herşeyi yapabilen Vücuttaki tüm hücrelere dönüşebilecek potansiyele sahip olan ilk embriyonel hücre TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Tanımlar-4 BLASTOSİST Beşinci günden, yani 2-3 hücre bölünmesinden sonra meydana gelen hücrelere denir. Blastosisteki hücreler vücuttaki tüm hücrelere dönüşebilecek potansiyele sahipler; ancak tek başlarına tüm organizmayı oluşturamamaktadırlar. Gerekli ortam sağlandığında blastosisteki bu hücreler bilinen yaklaşık 200 hücre türüne dönüşebilirler. TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI PLURİPOTENT Döllenmenin 5.günden sonra oluşan hücreler her hücre türüne dönüşebilecek güce sahiptirler. Çoğul yetili (pluripotent) hücreler TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Özet TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Kök Hücre Farklılaşır Özelleşmiş, fonksiyonel ve doku hücrelerinin meydana gelmesi olayına farklılaşma denir. Erişkin kök hücre bulundukları dokunun hücre tipini üretir (kemik iliğindeki hematopoetik kök hücrelerin eritrosit, lökosit ve trombosit üretmesi) TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Kök Hücreler Plastiktir PLASTİSİTE (TRANSDİFFERANSİYASYON) Kök hücresinin farklı hücre oluşturma yeteneğine denir. Hematopoetik kök hücresinden kalp kası ve insulin salgılayan pankreas adacık hücresi üretilmesi TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Kök Hücreler Nasıl Adlandırılır? Kök hücreler elde edildikleri kaynaklar (embriyon, fetüs ve erişkin gibi): Embryonik kök hücreler : embriyonik gelişim sürecinin erken dönemlerinde (yaklaşık 5. günden itbaren) blastosistin içsel hücre öbeğinden elde edilen hücrelerdir. Fetal kök hücreler: 28. haftadan itibaren fetal dönem süresince elde edilirler. (Embriyonik olmayan kaynaklardan elde edilen kök hücre) Yetişkin Kök Hücreler Uyarılmış Pluripotent Kök Hücreler TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Kök Hücrelerin Adlandırılması-2 Sahip oldukları güçlerine göre: Pluripotent Multipotent Unipotent TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Kök Hücre Kaynakları Kemik iliği Periferik kan Kordon kanı Süt dişleri Amniyon sıvısı, Çeşitli dokularda bulunan kök hücreler TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Embriyonik ve Yetişkin Kök Hücre Arasındaki Farklar Embriyonik Kök Hücreler Pluripotentdir (Tüm hücre tiplerini yapabilir). Kültürde kısmen kolayca çoğalırlar. Allojeneiktir, otolog olanın kullanımı elverişsiz ve pahalıdır. Genetik manipulasyon yapılabilir Bazı dokuları kolay oluştururken (örn, kalp), bazı dokuları zor yapabilir (kan) Teratom oluşuma neden olabilirler. Çoğunun kendini yenilemesi sınırlıdır. Etik sorun var. Yetişkin Kök Hücre Köken aldıkları dokuda farklılaşması genelde sınırlıdır. Ancak plastisitesi ile ilgili kanıtlar çoğalmaktadır. Olgun dokularda az sayıdadır ve hücre kültürlerinde ekspansiyonları için yöntemler henüz geliştirilememiştir. Otolog kullanılabilirler. Pekçok tip ve kaynağı vardır. Genetik manipulasyon yapılabilir. Tümörojenik değildirler. Bazı tipleri yoğun kendini-yenileyebilme özelliğine sahiptirler. Gen transferi yapılabilir. Etik sorun yok. TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Kök Hücre Araştırmalarının Amaçları TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

FDA Sonunda Uyardı! FDA Warns About Stem Cell Claims http://www.fda.gov/ForConsumers/ConsumerUpdates/ucm286155.htm?source=govdelivery “But the Food and Drug Administration (FDA) is concerned that the hope that patients have for cures not yet available may leave them vulnerable to unscrupulous providers of stem cell treatments that are illegal and potentially harmful.”…. “At this time, there are no licensed stem cell treatments.” TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Stem-cell pioneer bows out Kök hücre yatırımcısı batıyor mu? Stem-cell pioneer bows out http://www.nature.com/news/stem-cell-pioneer-bows-out-1.9407 “..The price of Geron’s stock fell by more than 30% at the news, from US$2.28 to $1.50 per share as Nature went to press. But the company estimates that discontinuing stem-cell research will save $25 million a year,..” TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Veya Bilinen adıyla Kemik İliği Transplantasyonu Kök Hücre Nakli Veya Bilinen adıyla Kemik İliği Transplantasyonu

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Kaç Tipi Var? Otolog Allojeneik TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Hematopoetik Hücre Nakli TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

İmmun Baskılayıcı Tedavi Nakil Günü Gün 0 -6. gün 3-6 ay İmmun Baskılayıcı Tedavi Antimikrobiyal Tedavi B B B B C C Hazırlık Tedavisi TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Engrafmanı Sağlamak ve GVHH’yi Önlemek İçin Bağışıklığın Baskılanması Büyüme Faktörü (BF) Cyclosporine Methotrexate Levofloxacin (antibakteriyel) Acyclovir (antiviral) Fluconazole (antifungal) Trimethoprim- sulfamethoxazole (Pneumocystis) IV immunoglobulin TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

GVHH’lilerde Nüksün Az İzlenmesi “Graft vs. Tümör” Etkisini Kanıtlar TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN (Doney et al.’dan alıntı)

Transplant İçin Verici Seçenekleri Hastaların % 30’unda HLA-uyumlu kardeş verici Erişkin akraba dışı gönüllü verici Umbilikal kordon kanı TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN 27

Akraba Dışı Verici Transplantasyonu TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

30% 30% 40% Verici Yok HLA Uyumlu Akraba Dışı Verici HLA Uyumlu veya 1 ag farklı kardeş 30% 30% 40% Verici Yok TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI GVL Ne Demek? Verilen kök hücrelerin (graft), hastalığa (lenfoma) karşı gelip hastalığı azaltıcı etkisi TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI HLA Doku Grupları Organ ve Doku Naklinde Olmazsa Olmaz 1960’lar da allo reaktif kavramı kullanılmaya başlandı Lenfositlerde Class II varlığı bulundu 1969, Hu-1 antijeni, allotipik antikorlar (LA) Hu-1’den Human Lymphoid (Allo Antijen) H-LA ismi türetildi Terasaki, HLA uyumu ile allograft başarısını kanıtladı TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Kök Hücre Nakli Hangi Hastalıklarda? Allojenik Nakil İle Şifa Sağlanan Hastalıklar Akut Lösemiler Aplastik Anemi Talasemi Kalıtsal Metabolik Hastalıklar Otolog Kök Hücre Naklinin Başarıyla Kullanıldığı Hastalıklar Mültipl Miyelom Lenfomalar TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

YENİDOĞANIN KORDON KANI SAKLANMALI MI?

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI KORDON KANI Rahim içindeki yaşamda fetus göbek kordonu ile plasentaya bağlıdır. Plasenta fetus ile anne arasında besin ile oksijen alış verişini sağlayan organdır. Doğumdan sonra bebeğin kordonu ile plasenta arasında kalan kana “kordon kanı” denir. Bebeğin damarlarında dolaşan kandan farklıdır ve kök hücrelerden zengindir. TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Kordon Kanı Kullanımı-1 İlk deneysel tedavi amaçlı 1963 yılında metastatik sarkomalı bir kadına 17 bebekten toplanan kordon kanı kullanılmıştır. 1970 yılında 8 bebekten elde edilen kordon kanı ALL li 16 yaşında hastaya verilmiştir. Kordon kanının saklanması ilk kez H.Broxmeyer tarafından 1980’li yıllarda başlatılmıştır. İlk kordon kanı da yine onun dondurduğu hücrelerden 1988’ de Gluckman ve ark.ları kök hücre nakli amacıyla Fransa’da Fanconi Aplastik Anemi tanılı bir çocukta kullanılmıştır. TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Kordon Kanı Kullanımı-2 1993 Dr Kurtzberg (Duke) ilk akraba dışı kord kanı transplantasyonu 1994 yılında ilk kordon kanı bankası ABD’de kurulmuştur. TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Tempo Dergisi; Mayıs 2003 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Hematopoetik Kök Hücre Transplantında Kök Hücre Kaynakları Kemik İliği 1968 - Periferik Kan 1985 - Kordon Kanı 1988 - TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Donöre Göre Sınıflandırma 1. Allojenik Kordon Kanı Transplantasyonu Kardeşin kordon kanı Herhangi bir bebeğin kordon kanı Allojenik Kordon Kanı Bankası 2. Otolog Kordon Kanı Transplantasyonu Kendi kordon kanı Otolog Kordon Kanı Bankası Allojenik transplantasyon Kardeş veya yakın akraba (related) Aile dışından bir verici (unrelated) Otolog transplantasyon Hastanın kendisinden TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI KORDON KANI BANKALARI 2. OTOLOG BANKALAR Özel kuruluşlar Ücretli saklama Aile tarafından ücretin karşılanması Çocuğun kendisine gerektiğinde kullanılması amaçlı 1. ALLOJENİK BANKALAR Kamusal kuruluşlar Ücretsiz saklama Ulusal araştırma fonları tarafından desteklenme Herhangi bir hastaya gerektiğinde kullanılması amaçlı Yenidoğanın kordon kanı saklanmalı mı ? Saklanacak ise hangi bankada ve ne amaçla saklanmalı ? TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI SORU: Kök hücre kaynağı olarak kordon kanı kemik iliğinden daha iyi mi ? Hürriyet Gazetesi (6 Nisan 2002) TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI SONUÇ Tam uygun kemik iliği donörü bulunamayan hastalar için uygun kordon kanı bulunması hayati öneme sahiptir Kordon kanını allojenik amaçlı olarak allojenik kordon kanı bankalarında saklanması bilimsel açıdan desteklenmelidir TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Allojenik Kordon Kanı Transplantları Gluckman E; Br J Haematol 147:192, 2009 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Allojenik Kordon Kanı Bankacılığı ve Transplantasyonu 60 milyonluk bir toplumda HKHT gerektiren hastaların %96’sına uygun kordon kanı bulabilmek için 50.000 ünite kapasiteli allojenik kordon kanı bankasının olması gerekir Querol S et al; Haematologica 94:536, 2009 YIL Kordon Kanı Ünite Sayısı Transplant Sayısı 1993 1.000 10 1995 4.000 100 1997 10.000 500 1999 40.000 2001 85.000 1.700 2003 155.000 2.700 2005 200.000 5.000 2007 300.000 2009 450.000 20.000 Wagner J and Gluckman E; Semin Hematol 47:3, 2010 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Kordon Kanı Bankaları 2. OTOLOG BANKALAR Özel kuruluşlar Ücretli saklama Aile tarafından ücretin karşılanması Çocuğun kendisine gerektiğinde kullanılması amaçlı 1. ALLOJENİK BANKALAR Kamusal kuruluşlar Ücretsiz saklama Ulusal araştırma fonları tarafından desteklenme Allojenik amaçlı TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Yeni doğan çocuğun kordon kanı otolog kordon kanı bankasında SORU Yeni doğan çocuğun kordon kanı otolog kordon kanı bankasında kendisi için saklanmalı mı ? TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Gazetelerde (Milliyet; 15 Ağustos 2003) TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Caddelerde TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Kuaförlerde ve Doğum Salonlarında TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Bilimsel Yanıt Gerektiren Sorular OTOLOG KORDON KANI Ne kadar süre ile saklanabilir ? Her yaş için yeterli mi ? Hangi hastalıklar için kullanılabilir ? Kullanılma olasılığı nedir TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

1. Kordon kanı ne kadar süre saklanabilir ? En fazla 7 yıl saklanmış kordon kanı ile başarılı transplantasyon 10 ve 15 yıl saklanmış kordon kanı ile yapılan laboratuvar incelemelerinde: 10 yıl 15 yıl Çekirdekli hücre sayısı: % 88 ± 20 % 85 ± 12 CFU-GEMM sayısı: % 74 ± 25 % 85 ± 25 Bu hücreler ile SCID farelere başarılı transplant Broxmeyer HE et al; Clin Exp Immunol 107:45, 1997 Broxmeyer et al; Proc Natl Acad Sci USA 100: 645, 2003 Kordon kanının 15-20 yıldan fazla veya sonsuza kadar saklanabileceği konusunda yeterli bilimsel kanıt yoktur TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

2. Kordon kanı her yaş için yeterli mi ? Çekirdekli Hücre sayısı EUROCORD; Exp Hematol 28: 1197, 2000 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

2. Kordon kanı her yaş için yeterli mi ? Allojenik kordon kanı bankalarında ürünün saklanması için gerekli volüm ve hücre sayısı: Volüm > 40-80 ml (Otolog bankalarda sınır yok !) Toplam hücre sayısı > 4-6 x 108 80 ml’den az kordon kanlarının saklanmadığı Düseldorf Kordon Kanı Bankasındaki ürünlerin: Median hücre sayısı 10 ± 5 x 108 Tüm ürünlerin sadece % 20’si 30 kg’dan fazla olan hastalar için uygun Klin Padiatr 211:224, 1999 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 3. Otolog kordon kanı hangi hastalıklar için kullanılabilir ? Otolog Kordon Kanı Bankası Broşürü TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Broadfield Z et al; Br J Haematol 126:307, 2004 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 3. En fazla transplant uygulanan hastalık olan lösemi için otolog kordon kanı uygun mu ? Çocukluk çağı lösemilerinde lösemik hücrelerin kordon kanında bulunma riski Güvenli mi ? Gale KB; Proc Natl Acad Sci USA 94:13950, 1997 Broadfield Z et al; Br J Haematol 126:307, 2004 Fraser CJ et al; Blood 106:4377, 2005 Lösemik hücrelere karşı immünolojik yanıt (GVL) olmayacağı için relaps riski Etkin mi ? TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Teoriden Pratik Uygulamaya SORU: HKHT gerektiren 3 yaşında ALL’li bir çocuğun kordon kanı varsa bunu kullanır mısınız ? ABD ve Kanada’daki tüm pediatrik transplantçıların yanıtlarının değerlendirilmesi: HLA uygun kardeş varlığında: % 0 HLA uygun unrelated donör: % 6 HLA uygun donör yoksa: % 62 Thrornley et al; Pediatrics 123:1011, 2009 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

“Conflict of Interest ?” Makalenin yazarlarından birisi özel otolog kordon kanı bankasının yöneticisi ! Urban C et al; Pediatrics 119:1042, 2007 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 3. Otolog kordon kanı hangi hastalıklar için kullanılabilir ? Otolog Kordon Kanı Bankası Broşürü TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Doku Hasarının Tamirinde Kordon Kanı Alternatif Olabilir mi ? TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4. Saklanan otolog kordon kanlarının kullanılma olasılığı nedir ve kaçı kullanıldı? Kordon kanının teorik olarak kullanılma olasılığı: 1 : 2.000 - 200.000 (Johnson J Ped Hem Onc 19:183, 1997) 1 : 20.000 (Annas GJ; N Eng J Med 340: 1521, 1999) 1 : 15.000 (Sullivan MJ; Nat Rev Cancer 8:554, 2008) Kordon kanının gerçek kullanılma oranı: 60 / 500.000 otolog kordon kanı = 1 : 9 000 17 oto-HKHT/ 500.000 otolog KK = 1 : 30.000 Sullivan MJ; Nat Rev Cancer , 2008 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Otolog Kordon Kanı Bankacılığı Maliyet – Yarar Saklatılma ücreti: İlk yıl 1500-2000 USD, sonra her yıl 90-200 USD Ballen K, Stem Cell Rev Rep 2009 Kullanılma olasılığı: 1 : 15.000 - 30 000 50-100 milyon USD yatırım karşılığında 1 otolog kordon kanı kullanma olasılığı 50.000 kapasiteli bir allojenik kordon kanı bankasından ülkemizde HKHT gerektiren hastaların %96’sına uygun kordon kanı bulunabilir TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI ACOG Önerileri (No: 399, 2008) American College of Obstetricians and Gynecologists Otolog KK saklanması desteklenmemeli ve aile talepte bulunduğunda kullanılma olasılığının 1:2.700’den az olduğu belirtilmeli ve allojenik KK bankası hakkındA bilgi verilmeli Ailede HKHT gerektirebilecek bir kardeş varsa allojenik bankalarda yönlendirilmiş KK saklanması desteklenmeli Kordon kanı toplamak amacı ile kordon erken bağlanmamalı Anne ve aileyi otolog KK toplanmasına ikna eden hekim ve personel maddi veya potansiyel diğer çıkarlarını beyan etmeli ve kesinlikle bunun için ücret “finder’s fee” almamalı TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Otolog amaçlı kordon kanı saklanması desteklenmemeli Ailede HKHT gerektirebilecek bir kardeş varsa kordon kanının yönlendirilmiş olarak saklanması desteklenmeli Allojenik amaçlı kordon kanı saklanması desteklenmeli Otolog kordon kanı bankaları yararı konusunda yeterli bilimsel veri olmadığından kuruluşları desteklenmemeli Var olan otolog kordon kanı bankaları FACT ve FDA’nın ulusal akreditasyon standartlarına uymalı TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Kordon Kanı Toplanması-1 Kordon kanı iki evrede toplanır: İntrauterin plasenta ve Ex-utero plasentadan perfuzyon ile elde edilmektedir TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Kordon Kanı Toplanması -2 Kordon kanın toplanması esas olarak iki farklı yontemle yapılmaktadır: Enjektor ile doğrudan ven’den veya yercekimi yardımıyla torbada toplama TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Kordon Kanı Toplanması -3 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Kordon Kanı Toplanması - 4 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

Kordon Kanı Saklanması Kordon kanı toplandıktan sonra gerekli tetkikler yapılır. -196°C de sıvı azot tankında transplantasyona kadar kriyoprezerve edilir. Saklamada 2 yöntemden biri kullanılır: Ficoll hypaque densite gradienti, HES veya mekanik yöntemler ile eritroid hücrelerin uzaklaştırılması sonucu mononükleer hücrelerin kriyotüplerde saklanması, veya Hiçbir işlem yapılmadan kordon kanının kriyotorbalarda saklanılması Toplanan kordon kanı 75-200 ml arasında değişebilir (ortanca 120 ml). TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Kordon Kanı Saklanması TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN

TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI Katkıları için Prof. Dr. Mehmet Ertem’e teşekkür ederim. TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ HEKİMLERE YÖNELİK HEMATOLOJİ EĞİTİM PROGRAMI 4 ŞUBAT 2012 MERSİN