BİRİNCİ BASAMAKTA KORTİKOSTEROİD KULLANIMI Dr. Gökhan Keser Reçete Günleri 07 Nisan 2008

KORTİKOSTEROİDLERLE TEDAVİ ZARAR YARAR

Kortikosteroidlerin Tıpta Genel Kullanımı Yerine koyma tedavisi Hidrokortizon Alerji, anafilaksi, ödem tedavisi Deksametazon Otoimmun hastalıkların kronik tedavisi Prednizolon Metilprednizolon

Steroidler Eşdeğerlik Tablosu 25 mg kortizon 20 mg hidrokortizon (kortizol) 5 mg prednizolon veya prednizon 4 mg metilprednizolon 0.75 mg deksametazon Tüm steroidler aynı reseptöre bağlanmasına karşın, afiniteleri ve plazma yarı ömürleri farklı !!!!! Prednizon, KC’de prednizolone dönüşür.

Prednizolon Fluocortolone Deltacortril ® 5 mg tb Ultralan ® tb 5 mg

Metil prednizolon Prednol ® 4 mg tb 16 mg tb 20 mg amp 40 mg amp

Deksametazon 0.50 mg tb & 0.75 mg tb Dekort ® 8 mg amp Onadron ® 8 mg amp

Deksametazon’un avantaj ve dezavantajları Kuvvetli ve hızlı etki  acil durumlar Plasentayı geçebilir Kan beyin bariyerini hızlı geçer Metabolik yan etkiler 

Deflazocort Flantadin ® 6 mg & 30 mg tb Metabolik yan etkiler ve büyüme üzerine olumsuz etki az olduğu için çocuklarda tercih edilebilir. 6 mg doz, 5 mg prednizolona eşit !!??

≤ 7.5 mg/gün prednizon  düşük doz > 7.5 mg/gün; ≤ 30 mg/gün  orta doz > 30 mg/gün; ≤ 100 mg/gün  yüksek doz 100-250 mg/gün dozlar  çok yüksek doz 250 mg’dan fazla dozun bir veya birkaç gün verilmesi  puls tedavisi…. Buttgereit F: Ann Rheum Dis 2002;61:718-22.

Pratik bilgiler Prednizolon RA’te düşük doz steroid 0.25 mg/kg  dozlar anti-inflamatuar 0.5 mg/kg  dozlar immunsupressiv RA’te düşük doz steroid Radyolojik hasarı yavaşlatıyor ve DMARD gibi davranıyor. Aks yetersizliği olduğu için, yerine koyma tedavisi gibi davranıyor.

İdeal dozaj Sabah erken saatte, tek doz ve tok karına Parçalı doz daha etkindir, ama yan etkiler de  Parçalı doz tedavisinde dozun 2/3’ü sabah; 1/3’ü akşam tok

Romatoid Artrit Örnek Reçetesi: Rp/ 1) Uygun DMARD’lar (Temel Etkili İlaçlar) 2) Prednol 4 mg tb DIB S: Sabah 1 tane tok 3) Nonsteroid antiinflamatuar ilaç DIB S: Akşam 1 tane tok 4) Omeprazol 20 mg kap DIB S: Sabah 1 tane aç

Hastanız kortizon tedavisi aldığını söylüyorsa…. Hangi dozda aldığını Ne kadar süreyle aldığını veya alacağını Hangi endikasyonda aldığını ...... öğrenin.

Karşınıza gelen hastanın kullandığı kortikosteroid dozunda veya endikasyonda hata varsa düzeltin; aksi takdirde ilacı hastaya kötülemeyin.

Ortada çözüm bekleyen bir problem varsa, ve siz çözüm önerisi getirmeden yalnızca eleştiride bulunuyorsanız, siz de o problemin bir parçasısınız demektir. Zehirin çok az bir dozu ilaç olarak tedavide kullanılabilir; yaşam için vazgeçilmez olan su veya şekerin fazlası ise öldürür.

Sık yapılan hatalar Temel etkili ilaçlar yanında düşük doz steroid tedavisi de alan romatoloji hastasında, zararlı olduğu gerekçesiyle steroidi kesmek Hastaya immunsupresiv ajan vermemek için, sürekli orta/yüksek doz steroid vermek Enfeksiyon, dahili veya cerrahi acil bir tıbbi durum varlığında steroidi aniden kesmek

Nedeni ne olursa olsun, uzun süre yüksek doz steroid alan kişide ilaç aniden kesilmez!! 10 yıllık RA olgusu MTX 15 mg/hf, leflunomid 20 mg/gün ve prednizolon 20 mg/gün alırken, pnömoni nedeniyle hastaneye yatırılıyor. Antibiyotik tedavisi başlanıyor. Sizden romatoloji konsültasyonu isteniyor. Ne yaparsınız ?

Kortikosteroidler & Hemogram) Toplam lökosit ve nötrofil #  Lökositoz ve sola kaymayı yorumlarken dikkat Eritrosit #  Eskiden aplastik anemi tedavisinde kullanılırdı Trombosit #  ITP tedavisinde steroidler….. Lenfosit #  Otoimmun hastalıkların tedavisinde… Hücresel immunite daha çok baskılanır (RA> SLE) Eozinofil #  Alerji tedavisi……

Klasik Yan Etkiler Glukoz intoleransı Hiperlipidemi Hipertansiyon Kilo alma Aydede yüz, buffalo boyun Osteoporoz Miyopati Peptik ulkus Enfeksiyonlar Ateroskleroz Deride incelme Çocuklarda büyüme bozukluğu Osteonekroz Posterior sublapsüler katarakt Mental bozukluklar (psikoz) Hirsutismus

Kortikosteroidlerin mide yan etkileri gerçekten çok mu fazla ? Üst GİS yan etkisi açısından aşağıdaki tedavilerden hangisi en az risklidir? a) Yalnız başına steroid b) Yalnız başına NSAİİ c) NSAİİ + steroid birlikte

Olası yan etkilerden sakınmak için neler yapılabilir? Mümkün olan en düşük dozu, sabah bir defada ve tok karına ver….(günaşırı doz!) Yüksek ve/veya parçalı doz ile tedaviye başlandıysa, hastalık kontrol altına alındıkça, dozu yavaşça azalt Gerekirse steroid dozunu düşmene yardımcı olacak immunsupresiv ajanları devreye sok Hasta ve hasta yakınlarını ilacın yararları ve olası yan etkileri konusunda bilgilendir.

Önlemlere devam…. Tuzsuz, yağdan ve kaloriden fakir diet Mutlaka osteoporoza karşı önlem al İmmobilizasyondan kaçınmalı Düzenli egzersiz Gereğinde mide koruyucu ekle (özellikle NSAİİ ile birlikte alnıyorsa) Enfeksiyonlara yatkınlığı unutma

Uzun süre ve parçalı, yüksek doz steroid tedavisi verilecekse……. Tedavi öncesinde PA AC grf ve tüberkülin deri testi yapmayı unutma…. Gerekirse en az 6 ay INH profilaksisi

Osteoporoza karşı hangi önlemler alınabilir? Günlük pred dozu 5 mg  ise ve 3 aydan daha uzun kullanılacaksa, mutlaka önlem alınmalı Düzenli egzersiz, en azından yürüyüş En az 1500 mg/gün Ca alımı En az 400 IU D vit. alımı Tedavi öncesi dansitometre çekilmesi ve bifosfonat verilmesi konusunda farklı görüşler var.

KS her derdin devası değil !! Kawasaki   Buerger  Skleroderma (özel durumlar dışında) 

Glukokortikoid kesilme rejimleri Randomize, kontrollü çalışma yok; En sık önerilen 2 şema; 1) 40 mg/gün dozlarda 1-2 haftada bir 5-10 mg 20-40 mg/gün dozlarda 1-2 haftada bir 5 mg 20 mg/gün dozlarda 2-3 haftada bir 1-2.5 mg 2) Hastanın aldığı doz 20 mg/gün’e ulaşıncaya kadar 1-2 haftada bir 5-10 mg azaltılır; 20 mg’dan 10 mg’a ulaşıncaya kadar, her 2-4 haftada bir 2.5-5 mg azaltılır; 10 mg ve altında doz alanlarda her ay 1-2.5 mg veya 7 haftada bir 2.5 mg azaltılır.

SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDER, MESLEK YAŞAMINIZDA BAŞARILAR DİLERİM