T.C. İNKILAP TARİHİ KURTULUŞ SAVAŞI “CEPHELER” SEVR ANTLAŞMASI DOĞU CEPHESİ GÜNEY CEPHESİ BATI CEPHESİ

Ermeni Yunan Fransa İtalya İngiltere

SEVR ANTLAŞMASI (10 Ağustos 1920) TBMM’nin açılması üzerine İtilaf Devletleri, TBMM’nin gücünü kırabilmek için barış antlaşmasının bir an önce yapılmasını sağlamaya çalışmışlardır.

TARTIŞMA: 1. İtilaf Devletleri, neden Osmanlı ile yapılacak barış antlaşmasını sonraya bırakmıştır?

TARTIŞMA: * Osmanlıyı paylaşamama. * Mondros’un, işlerini yeterince görüyor olması.

SEVR’in maddeleri: Doğu Trakya ve Batı Anadolu, Yunanistan’a bırakılacak. Mersin-Sivas arası Fransa’ya. Arabistan ve Musul dahil Irak İngiltere’ye. Antalya-Konya arası İtalya’ya. Doğu Anadolu’da Ermeni ve Kürt devleti kurulacaktır. 6. İstanbul ve Anadolu’nun bir bölümü Osmanlı’nın.

7. Boğazlar bütün devletlerin gemilerine açık olacak ve bir komisyon tarafından yönetilecek. Komisyonda Türk delege bulunmayacak. 8. Osmanlı ordusu ağır silah bulundurmayacak. (Savunma etkisiz) 9. Kapitülasyonlar en ağır biçimde uygulanmaya devam edecek. 10. Azınlıkların hakları Türklerden daha fazla olacak.

SEVR’İN ÖZELLİKLERİ Osmanlı’nın savunma gücü kırılmıştır. Türk tarihinde, uygulanmayan antlaşmalardan biridir. Meclis tarafından onaylanmaması onu hukuken geçersiz hale getirmiştir. Boğazlar üzerinde Türk egemenliği sona ermiştir. İşgallerin geçici olmadığını göstermiştir.

A. Anayasanın B. Hükümetin C. İtilaf Devletlerinin D. Padişahın 1.Osmanlı hükümeti, Sevr Antlaşmasını geçerli hale getirebilmek için “Saltanat Şurası” adında bir kurul toplamıştır. Osmanlı hükümeti, bu kurulu toplamakla aşağıdakilerden hangisinin eksikliğini gidermeye çalışmıştır? A. Anayasanın B. Hükümetin C. İtilaf Devletlerinin D. Padişahın E. Mebusan Meclisinin

A. Anayasanın B. Hükümetin C. İtilaf Devletlerinin D. Padişahın 1.Osmanlı hükümeti, Sevr Antlaşmasını geçerli hale getirebilmek için “Saltanat Şurası” adında bir kurul toplamıştır. Osmanlı hükümeti, bu kurulu toplamakla aşağıdakilerden hangisinin eksikliğini gidermeye çalışmıştır? A. Anayasanın B. Hükümetin C. İtilaf Devletlerinin D. Padişahın E. Mebusan Meclisinin

TBMM’nin Sevr’e Tepkisi; Misak-ı Milli’ye aykırı olduğu için tanınmamıştır. Antlaşmayı imzalayanlar vatan haini ilan edilmiştir. Padişah ve İstanbul hükümetinin teslimiyetçi politikaları Milli Mücadeleye katılımı arttırmıştır. NOT: İt.Devletleri Sevr’i kabul ettirmek için Yunanı Ankara üzerine salmıştır.

KUVVA-İ MİLLİYE = MİLİS KUVVETLER = HALKTAN OLUŞMUŞ KUVVETLER

TARTIŞMA: 2. Kuvay-i Milliye’nin olumlu ve olumsuz özellikleri nelerdir?

TARTIŞMA: Yunan ilerleyişini yavaşlatmıştır. TBMM’ye karşı çıkan isyanları bastırmıştır. Düzensizdirler. Zorla para toplamışlardır. Askerlik tekniğinden yoksundurlar.

KUVVA-İ MİLLİYE Halktan zorla para alıyor ve halkı cezalandırıyordu. BU DURUM: Devlet düzenine ters düşmektedir. ÇÜNKÜ: Cezalandırma ve yargılama yetkisi sadece devlete aittir.

TBMM OCAK 1921’de Kuvay-i Milliye birliklerini düzenli orduya dönüştürmüştür. VURGU: “Düzenli Ordu” dur. BU DURUM: Devlet kurulduğunun kanıtıdır. Çünkü ordu devlete ait bir kuruluştur.

nota: uyarı Vilayet-i sitt: 6 vilayet gayri nizami: düzensiz gerilla savaşı: gayri nizamidir

KURTULUŞ SAVAŞI CEPHELERİ DOĞU ve GÜNEY CEPHELERİ Doğu=ERMENİ Gümrü Antlaşması Güney=FRANSIZ Ankara Antlaşması BATI CEPHESİ (YUNAN) I.İnönü II.İnönü Eskişehir Kütahya Sakarya Büyük Taarruz

DOĞU cephesi BATI cephesi GÜNEY cephesi

BATI CEPHESİ DOĞU CEPHESİ KAZIM KARABEKİR GÜNEY CEPHESİ KUVVA-İ MİLLİYE, KILIÇ ALİ BATI CEPHESİ ALİ FUAT CEBESOY, İSMET İNÖNÜ, REFET BELE

ERMENİ YUNAN FRANSIZ, ERMENİ İTALYAN

ERMENİ

FRANSA İTALYA

YUNAN

TARTIŞMA: 3. Urfa, Antep, Maraş illerine İngilizler girdiği zaman Türk halkı tepki göstermemiştir. Fakat, İngilizler bu toprakları Fransızlara verdikten sonra halk tepki göstermiştir. Kuvay-i Milliye oluşturulmuştur.Sebep?

TARTIŞMA: Fransızlar, güney bölgelere girerken ERMENİ leri kullanmışlardır. Ermeniler ve Rumlar yüzyıllardır Osmanlı vatandaşı iken şimdi devlet kurmaya kalkmışlardır. Halk buna tepki göstermiştir.

YUNAN Londra konf. Mudanya, Lozan ERMENİ Gümrü Ant. FRANSA Ankara ant. İTALYAN

3 Aralık 1920 GÜMRÜ Antlaşması DOĞU CEPHESİ 3 Aralık 1920 GÜMRÜ Antlaşması TBMM-Ermenistan Ermeniler Misak-ı Milliyi tanımışlardır. TBMM’nin dış politikada kazandığı ilk siyasi başarıdır. TBMM’nin İlk Askeri ve Siyasi başarısıdır.

I.İnönü Zaferi’nden sonra Savaşı göze alamayan Gürcüler, DOĞU CEPHESİ TBMM-Gürcüler BATUM Antlaşması (21 Şubat 1921) I.İnönü Zaferi’nden sonra Savaşı göze alamayan Gürcüler, Ardahan, Artvin ve Batum’dan çekilmişlerdir.

I.İnönü, II.İnönü, Eskişehir-Kütahya, Sakarya, Büyük Taarruz.

I.İnönü Savaşı (6-10 Ocak 1921): BATI CEPHESİ I.İnönü Savaşı (6-10 Ocak 1921): Sonuçları: TBMM düzenli ordularının Batı Cephesinde kazandığı ilk askeri başarı. 1921 Anayasası kabul edilmiştir(Teşkilatı Esasi) İstiklal Marşı kabul edilmiştir. (12 Mart 1921) Londra Konferansı Afganistan Dostluk Antlaşması Moskova Antlaşması

Kanun-i Esasi = 1876 Anayasası (İlk Osmanlı Anayasası) Teşkilat-ı Esasi = 1921 Anayasası (Yeni Türk Devleti’nin ilk Anayasası)

LONDRA Konferansı (23 Şubat-12 Mart 1921) TBMM Hükümeti, İstanbul Hükümeti, İngiltere, Fransa, İtalya, Yunanistan. Sevr Antlaşmasını yumuşatıp, TBMM’ye kabul ettirmek için toplandı. TBMM ve Misak-ı Milli’nin dünyaya duyurulması gibi önemli bir faydası olmuştur.

MOSKOVA Antlaşması (16 Mart 1921) TBMM ve Sovyetler Birliği’nden birinin tanımadığı bir antlaşmayı diğeri de tanımayacaktı. (Uluslar arası alanda birlikte hareket edeceklerine kanıt olarak gösterilebilir) Sovyetler, Misak-ı Milli tanıyacak. Osmanlı ile Rus Çarlığı arasındaki antlaşmalar geçersiz kabul edildi.

Moskova Antlaşması ile; Misak-ı Milli’yi Sovyetler kabul etmiş, Doğu sınırı güvenceye alındı, 15 Kolordu kuvvetleri Batıya aktarıldı, Sovyetler, milli mücadeleye para ve silah yardımları yapacaktır, İlk kez büyük bir devlet Misak-ı Milli’yi tanımıştır.

II.İnönü Savaşı (23 Mart - 1 Nisan 1921): BATI CEPHESİ II.İnönü Savaşı (23 Mart - 1 Nisan 1921): Sonuçları: İtalya, Anadolu’daki birliklerini çekmeye başlamıştır. Fransa, ateşkes için görüşmelere başlamıştır. Halkın TBMM’ye olan güveni artmıştır.

Kütahya-Eskişehir Savaşları BATI CEPHESİ Kütahya-Eskişehir Savaşları (10-25 Temmuz 1921) Sonuçları: Türk ordusu Sakarya Nehrinin doğusuna çekilmiştir. Meclis’in Ankara’dan Kayseri’ye çekilmesi gündeme gelmiştir. 3 ay süre ile M.Kemal’e Başkomutanlık yetkisi verilmiştir.

Sakarya Meydan Muharebesi BATI CEPHESİ Sakarya Meydan Muharebesi (23 Ağustos-13 Eylül 1921) Sonuçları: Kars Antlaşması (SSCB, Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan) Ankara Antlaşması (Fransa) İtalya, Anadolu’yu tamamen boşaltmıştır. M.Kemal’e, Gazilik unvanı ve Mareşallik rütbesi verilmiştir.

ANKARA Antlaşması ile; İlk kez İtilaf devletlerinden biri TBMM ile bir antlaşma yapmıştır. NOT: Fransa, TBMM’yi ve Misak-ı Milli’yi tanıyan ilk İtilaf devleti olmuştur. İtilaf bloğu dağılmaya başlamıştır.

“Ordular! ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri.”

BATI CEPHESİ

Büyük Taarruz (26 Ağustos 1921) BATI CEPHESİ Büyük Taarruz (26 Ağustos 1921) Hazırlıklar: Doğu ve Güney birlikleri Batıya aktarıldı. Sovyet Rusya büyük yardımlar yaptı. Başkomutanlık yetkisi sınırsız uzatıldı. Sonuçlar: Mudanya Ateşkes Antlaşması (11 Ekim 1922) Saltanat’ın kaldırılması (1 Kasım 1922) Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)

*Anadolu, işgallerden tamamen temizlenmiştir. *Kurtuluş Savaşının, savaş dönemi bitmiş, antlaşmalar dönemi başlamıştır. *Büyük Taarruz, Kurtuluş Savaşı’nın son silahlı mücadelesidir.

DEVLETLER ARASI İLİŞKİLER ÇIKAR İLİŞKİSİDİR !!! .:KURAL:. DEVLETLER ARASI İLİŞKİLER ÇIKAR İLİŞKİSİDİR !!!

Neden Milli Mücadeleyi desteklediler? Rusya: Kendi güvenliği ve tanınmak için. İtalya: Yunanistan ve İngiltere ile giriştiği Akdeniz mücadelesi için. Afganistan: Sömürgeci devletlere karşı mücadele verdiği için. Fransa: Anadolu’da tutunamayacağını anladığı için.

TARTIŞMA: 4. Rusya, I.Dünya Savaşı’nda İtilaf Devletleri yanında iken, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında neden İtilaf Devletleri’nin karşısında yer almıştır?

TARTIŞMA: * Çarlık rejimini devirerek kurulmuş olan Sovyet Rusya, bütün yeni yönetimlerde olduğu gibi eskiyi reddedip yeniyi kabul ettirmek için zıt bir siyaset izlemiştir.

MUDANYA ATEŞKES ANTLAŞMASI (11 EKİM 1922) TBMM (İsmet Paşa), İngiltere, Fransa, Rusya YUNANİSTAN katılmamıştır.

Türk-Yunan savaşı sona erecek. Yunan, Meriç Nehri’ne kadar olan doğu Trakya’yı 15 gün içinde terk edecek. Doğu Trakya, TBMM’nin Jandarma gücüne bırakılacak. İstanbul, Boğazlar ve çevresi TBMM hükümetine bırakılacak. İtilaf askerleri, barış imzalanana kadar İstanbulda kalacak. Barış imzalanana kadar Türk kuvvetleri, Çanakkale ve İzmit civarına yaklaşmayacak.

NOT: Osmanlı Devleti’nin başkenti olan İstanbul’un ve Boğazlar’ın TBMM’ye bırakılması ile Osmanlı Devleti hukuken sona ermiştir.

SALTANAT’IN (PADİŞAHLIK) KALDIRILMASI (1 KASIM 1922) İtilaf Devletleri Lozan Barış görüşmelerine hem TBMM’nin hem İstanbul Hükümeti’nin katılımını istemişlerdir. (Amaç; Anadolu’da ikilik, karışıklık ve iç savaş çıkarmaktır.) Saltanat aynı zamanda ulusal egemenlik anlayışına da ters düşmektedir.

İtilaf Devletleri’nin ikilik çıkarmaya çalışması, M İtilaf Devletleri’nin ikilik çıkarmaya çalışması, M.Kemal’e saltanatı kaldırma fırsatı vermiştir. Mecliste yapılan oylama ile saltanat kaldırılmıştır. Halifeliğin devamı uygun görülmüştür. (Ortam müsait olmadığı için Halifelik kaldırılmamıştır)

SALTANATIN KALDIRILMASININ ÖNEMİ 623 yıllık Osmanlı Devleti tamamen sona ermiştir. TBMM, ülkenin tek temsilcisi olmuştur. Son Osmanlı padişahı VI.Mehmet Vahdettin, İngiltere’ye sığınarak ülkeyi terk etmiştir. Abdülmecit Efendi, TBMM kararı ile halife seçilmiştir. (Bu durum laikliğe aykırıdır, fakat halk hazır olmadığı için yapılmıştır) Saltanatın kaldırılması Laikliğin ilk aşamasıdır.

SALTANATIN KALDIRILMASININ ÖNEMİ Demokratikleşme yolunda önemli bir adım atılmıştır. Cumhuriyet’in ilanı için zemin hazırlanmıştır. Lozan’da, İtilaf Devletleri’nin ikilik çıkarması önlenmiştir. Milli Egemenlik konusunda büyük bir adım atılmıştır.

Saltanatın kaldırılması ile, halifenin elinden siyasi (yönetim) yetkileri alınmıştır. VURGU: “Siyasi yetkinin alınması” ÇIKARIM: Dini yetkileri olan bir kişinin elinden siyasi yetkileri alınınca, LAİKLİK yolunda ilk adım atılmış oldu.

PRATİK BİLGİ Karar verme ve yönetme hakkı bireyden ulusa verilmiş ise; MONARŞİDEN – DEMOKRASİYE SALTANATTAN – CUMHURİYETE geçilmiştir.

www.sosyalbilimler.biz