ÇALIŞAN HAKLARI VE GÜVENLİĞİ Yozgat Halk Sağlığı Müdürlüğü Hazırlayan: Çalışan Hakları ve Güvenliği Birim Sorumlusu: İbrahim SULBİ 1

Çalışan Güvenliğinde Amaç Tüm kurum çalışanlarının (hizmet alımıyla gelen çalışanlar dahil) çalışma ortamları ve yaptıkları işlerden dolayı karşılaşabilecekleri olumsuzlukları tanımlamak, risk değerlendirmesi yapmak ve koruyucu önlemler almak gerçeğine dayanır. 2

Şiddet Şiddet, 'kişinin kendisine, bir başkasına, grup ya da topluluğa yönelik olarak yaralamaya, ruhsal yıkıma, gelişimsel bozukluğa ve ölüme yol açabilecek ya da başat neden olacak biçimde fiziksel zorlamanın, güç kullanımının ya da tehdidin amaçlı olarak uygulanmasıdır.

Şiddet İş yerinde şiddet, 'çalışanın işiyle ilgili durumlar sırasında kişi ya da kişiler tarafından istismar edildiği ya da saldırıya uğradığı olaylar' olarak ... Sağlık kurumlarındaki şiddet ise 'hasta, hasta yakınları ya da diğer herhangi bir kişiden gelen, sağlık çalışanı için risk oluşturan; sözel tehdit, tehdit davranışı, fiziksel ve cinsel saldırıdan oluşan durum' olarak tanımlanmıştır.

Şiddetle Karşılaşma Yapılan araştırmalara göre şiddetin, diğer iş yerlerine göre en çok sağlık alanında görüldüğü ortaya çıkmıştır. En yüksek şiddete maruz kalınan yerler en yüksek oranla acil servisler olarak bildirilmiştir. Acil servisleri, yataklı servisler izlemektedir.

Bildirme Genel anlamda sağlıkta şiddet olaylarının yalnızca %21 oranında rapor edildiği belirlenmiştir. Bunun nedeni olarak, çalışanlarca yalnızca yaralanma gibi ciddi olayların şiddet olarak algılandığı, diğer olayların ise önemsenmediği görülmektedir.

SAĞLIKTA RİSK GRUPLARI Hemşireler Hekimler Temizlik Görevlileri Teknik Personel Diğer Sağlık Çalışanları

Nedeni... 'Hastalarla ilk karşılaşan ve sürekli bire bir ilişki içinde olan sağlık çalışanlarının önemli bir kesiminin hemşire grubu olması' biçiminde açıklamaktadır. Hekimlerin büyük bir bölümü tedavinin yapıldığı yerlerde, hastayla temasın yoğun olduğu alanlarda şiddete maruz kalmaktadır.

Kişilerin Şiddete Başvurma Nedenleri Sorulduğunda... Tedaviden hoşnutsuzluk, İhmal edilme düşüncesi, Kurum yetersizlikleri (ilaç, yatak, aygıt vb.), Ülkede uygulanan sağlık politikaları ve yönetmeliklerden kaynaklanan sorunlar, Bencillik, kişiler arası ilişkilerde saygı yitimi, ailenin toplumsal etkisinin azalması...

Sağlık Çalışanlarına Göre... Hasta yoğunluğu, Sağlık çalışanı sayısının yetersizliği, Ortam güvenliğini sağlamadaki zorluklar...

FİZİKSEL ŞİDDETE KARŞI ÖNLEMLER Etkili liderlik ve kurum kültürü oluşturulmalı, Kurum dışı güçler ile iş birliği yapılmalı, Çalışanlar temel güvenlik konularında eğitilmeli, Kurum içi güvenlik işleyişi hakkında iş akışı çizelgeleri ve görev dağılımları belirlenmeli Acil hallerde oluşabilecek tehditlere karşı alınacak önlemler yazılı hale getirilmeli ve tüm personele duyurulmalı...

Bilindiği üzere son zamanlarda sağlık çalışanlarına yönelik; gerek fiziki gerekse sözlü olarak yapılan şiddet olaylarında artış meydana gelmiş, bu olaylar neticesinde bir sağlık çalışanımız hayatını kaybetmiş, bir kısım çalışanımız da mağduriyet yaşamıştır.

HASTA VE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI Bakanlığımızın yürüttüğü ‘Sağlıkta Dönüşüm Programının’ öncelikli hedefleri arasında yer alan ‘Hasta ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanması’ çalışmaları kapsamında çalışanlarımızı ve toplumumuzu olumsuz yönde etkileyen bu olayların önlenmesi için harekete geçen Bakanlığımız tarafından Sağlık Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle Yapılacak Hukuki Yardımın Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’ hazırlanmış ve 28 Nisan 2012 tarih ve 28277 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe konmuştur.

BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİNİN SUNUMU ESNASINDA SAĞLIK PERSONELİNE KARŞI İŞLENEN ŞİDDET NEDENİYLE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

Türkiye Halk Sağlığı Kurumunda Sağlık Personeline karşı işlenen şiddet olaylarını takip etmekle görevlendirilen birim Toplum Sağlığı Hizmetleri Dairesi Başkanlığıdır.

Bilindiği üzere bugüne kadar Sağlık Bakanlığı tarafından çalışanlarımızın güvenliğinin sağlanmasına yönelik çeşitli tedbirler alınmış ve özellikle kalite çalışmaları kapsamında çalışan güvenliği ile ilgili kurumsal yapılanmanın genel çerçevesi ve çalışma esasları belirlenmiştir. Şiddet olaylarının sağlık sistemimiz için önemli bir sorun olarak gündeme gelmesi ile birlikte çalışanlarımızın hak ve sorumlulukları konusundaki farkındalık düzeyinin artırılması ve bu konuda bilgilendirilmesinin gerekliliği de ortaya çıkmıştır. Bu nedenle; kurumlarımızda “Çalışan Hakları ve Güvenliği Biriminin" kurulması ve bu konu ile ilgili bir dizi faaliyetin gerçekleştirilmesi planlanmıştır.

Bu kapsamda Yozgat Halk Sağlığı Müdürlüğü bünyesinde bir müdür yardımcısının doğrudan takibinde Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi kurulmuştur. “Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi” kurumlarındaki çalışanların çalışan hakları ve güvenliğine yönelik talep ve şikâyetlerini kabul edecek, bu başvuruları değerlendirerek raporlayacak gerekli düzeltici önleyici faaliyetlerin başlatılmasını sağlayarak talep sahiplerine geri bildirimde bulunacaktır.

Sağlık Personeline karşı işlenen şiddet nedeniyle alınması gereken önlemleri içeren açıklayıcı bilgiler ile Birim Sorumlusu iletişim bilgilerini içeren 10.05.2012 / 780 ve 06.11.2012 / 5221 tarih - sayılı yazılarımız Birimlerimizde çalışan tüm personelimize imza karşılığı tebliğ edilmiştir.

Sağlık Personeline karşı işlenen şiddet olaylarında mağdur kişinin şikayeti aranmaksızın birim sorumluları (İlçelerde TSM Sorumlu Hekimleri) tarafından kolluk kuvvetleri ve Müdürlüğümüz iletişim sorumlusu ile derhal irtibata geçilecektir.

Bildirilen her olay için Müdürlüğümüz Bünyesinde kurulan Araştırma Komisyonu konuyu en kısa sürede sonuçlandırarak hazırlayacağı raporu Halk Sağlığı Müdürüne teslim edecek Halk Sağlığı Müdürü de raporda belirlenen hususlar doğrultusunda gerekli tedbirleri aldıracaktır.

Sağlık Kurumlarının çevre, bina giriş ve çıkış güvenliği yetkili birimlerle işbirliği içerisinde gözden geçirilerek tespit edilecek zafiyetler ivedilikle giderilecektir. 24 saat esasına göre çalışan Birinci Basamak Sağlık Kurum ve Kuruluşlarının çevre aydınlatması yetkili birimlerle (TEDAŞ, Belediyeler vb. ) koordinasyon içerisinde yeterli hale getirilecektir.

Birinci basamak sağlık kurum ve kuruluşlarında 24 saat esasına göre hizmet verenler öncelikli olmak üzere, mekanların iç ve dış güvenliğini sağlamak maksadıyla aktif olarak izlenen kamera sistemi kurulmalı, geriye dönük en az bir aylık kamera kayıtları saklanmalı ve bu sistemin yerel kolluk kuvvetlerine de irtibatı sağlanmalıdır. Oluşabilecek güvenlik zafiyetlerinin ilgili güvenlik mensuplarına ve kolluk kuvvetlerine ivedilikle bildirilmesini sağlamak amacıyla, masa altlarına veya odaların uygun yerlerine güvenlik sistemi ile irtibatlı acil çağrı butonları yerleştirilmelidir.

Güvenlik zafiyeti yaşanabilecek bölgeleri ilgili kurumlarla koordineli bir şekilde tespit ederek bu bölgelere mümkünse sürekli görev yapan kolluk kuvvetlerinin görevlendirilmesi sağlanacak, mümkün değilse bu bölgelerdeki devriye hizmetlerinin artırılması yönünde gerekli çalışmalar yapılacaktır. Hasta muayene odalarına hasta ile birlikte en fazla bir hasta yakını alınacaktır. Entegre hastanelerde 24 saat esasına göre çalışan özel güvenlik görevlisi istihdam edilecek ve bu görevlilere sağlıkta iletişim ve stresle başa çıkma konuları başta olmak üzere özel eğitimler verilecektir.

TÜM SAĞLIK ÇALIŞANLARINA ŞİDDETTEN UZAK HUZUR DOLU ÇALIŞMA ORTAMI DİLEĞİYLE…