ÇOKULUSLU SİGARA FİRMALARININ TÜRKİYE TAKTİKLERİ

Pazarı Ele Geçirme Kendi ürününü giderek artan kitleye satma Yerel tekele ve ürününe sahip olma

Komşu ülkeye sigara fabrikası kur Kaçakçılığı arttır Hükümeti fabrika kurmaya ikna et kaçakçılığı önlemek üzere Halkı ürününe alıştır Reklam kampanyası yap Kuvvetli ve saldırgan Tekel ve hükümetten bağımsızlık kazan Tekele ortak ol Veya dediklerini yaptır Tekelin özelleştirilmesi için basınç yap TEKELİ AL

1984 Philip Morris dökümanları: Nikki Hauser Türkiye’ye gelir. Tarım ve Sağlık Bakanı ile görüşür, Dışişleri ilişkileri ile temas eder, Cenevre daimi temsilcisi ile görüşme ayarlar.

Philip Morris dökümanları: Nikki Hauser Cenevre’de tütün üreticisi gelişmekte olan ülkeler,Türkiye dahil hepsine tütün için birleşme çağrısı yapar.

1984 Beşinci beş yıllık plan “Yeni tip tütün tarımının desteklenmesi ve tütünde Tekel’in kaldırılmasını” önermiştir.

3 Mayıs 1990 : 2000 tondan fazla üretimi olan firmaların Tekel’in katılımı olmadan satış,fiyatlandırma ve dağıtım yetkisi vardır.

Philip Morris-Sabancı (Philsa ) Philsa Devlet planlama teşkilatına 8.8.1990’da başvurur. Başvuru 5.4.1990 tarihli bir resmi olmayan bir anlaşmaya atıf yapmaktadır.

Philip Morris dökümanları 1994 bütçesi: “Sabancı’yı rahmetli Özal’la iyi ilişkileri olduğu için tutmuştuk. Şimdi odaklanmış hükümet ilişkilerimiz Sabancı’dan iyi”

Türkiye’deki tütün ihracat firmaları Türk sigaralarında kullanılan tütün miktarı ve tipi Rapor tahmin edilen (1000 ton) 1987 1996 2000 Amerikan tütünü - 38 66 Türk tütünü 60 52 44 Türkiye’deki tütün ihracat firmaları 1970 59 1980 48 1990 30 1996 14 Türkiye’ye sigara ithalatı 1984-1991 (1000 ton) 1984 1.80 1985 3.89 1986 7.05 1987 9.67 1988 8.90 1989 12.10 1990 15.70 1991 12.40

Fiyat politikaları

Dünya Bankası Önerilerilerine Göre Yapılması Gerekenler Sigara fiyatlarının ve vergilerinin enflasyon üzerinde artışı

Philip Morris Tekel Sigaraları arasındaki fiyat farkını % 30 oranında tutmak için plan yapar.

Reel Sigara Fiyatları From a public health perspective, it is changes in real prices (adjusting for inflation) that affect consumption levels, rather than changes in nominal prices. In Turkey, real prices decreased from 1994 to 95, were stable (with price adjustments approximately keeping pace with the high inflation rate) from 1995-99, and then increased between 1999-2000. This softening of real cigarette prices in the years immediately after the entry of private producers would account for some of the increase in consumption from 94.6 billion sticks in 1994 to 96.5 billion sticks in 1995. However since real prices were stable between 1995 and 1999, other factors must be responsible for the increase in consumption during this period. When the real price increased in 1999, the increase in cigarette consumption stopped, and remained at 114 billion sticks in 2000 as well.

Yanlış Bilim Üretme

1992 ANKARA Air Indoor International Hacettepe Üniversitesinde iç ortam hava kirliliği konusunda bir kongre düzenler. Yabancı bilim adamları sigara dumanın önemsiz bir kirletici olduğunu defalarca bildirirler. Daha sonra bu bilim adamlarının sigara firmaları tarafından desteklendiği dökümante edilir.

Kanun yapımını etkileme

Ocak 1991 Sigara kanunu Turgut Özal tarafından veto edilir. Gerekçe: Ticaret özgürlüğüne aykırılık Gerekçe mektubu daha sonra Arjantin ve Mısır Cumhurbaşkanlarının aynı yasayı veto etmesi için kullanılır

1992 Philip Morris: Reklam Yasağı Önerisi: Philsa reklam yasağı içeren kanununun çıkmaması için eylem planı yapar. Cahit Düzel Adalet Komisyonu başkanını ziyaret edecektir.

4207 sayılı yasayı yok etme çalışmaları Sigara endüstrisinin 4207 sayılı yasayı yok etme çalışmaları 1) Amerikan lobi heyetinin meclise getirilmesi 2) Anayasa mahkemesine başvuru 3) Spor Bakanına Formula-1 için başvuru 4) Turizm bakanına Formula-1 için başvuru 5) Adalet komisyonuna Formula-1 yarışlarının reklam dışı bırakılması başvurusu

Politikacıları ticaret ataşesi olarak kullanmak

Türkiye’yi ziyaret eder. 19.11.1992 Margaret Thatcher Türkiye’yi ziyaret eder. British Gas ile Türkiye ilişkilerini düzenlemek için geldiği resmi olarak belirtildi. Bir gazetede Philip Morris’inTürkiye pazarındaki yerini Güçlendirmek üzere geldiği haberi çıktı. Tekzip edilmedi. Geçtiğimiz yıl Philip Morris danışmanı Thatcher’in doğum gününü büyük bir parti ile kutladı.

Philip Morris firması danışmanı Mrs Margaret Thatcher’ın doğum gününü iki yıl önce büyük bir parti ile kutladı.

Yerel Politikacılarla İlişki Başkentte GR

3 Temmuz 1992 İkinci tütün yasa tasarısını Adalet komisyonuna gönderilir. Adalet komisyonu başkanı kendisine ziyaret eden Tıp Profesörlerine “sigaranın kanser yaptığına inanmadığını”söyler.

Politikacıların Sigara Endüstrisi ile İlişkileri Kültür Bakanlığının TBMM’ni PM’e tadil ettirmesi TEKEL’den sorumlu devlet bakanının akrabalarının PM ağında şirket sahibi olması Özelleştirmeden sorumlu devlet bakanının sigara firması gençlik programını desteklemesi Adalet, Gençlik-spor, İçişleri, Turizm bakanlığının Formula-1 yarışını reklam yasağı dışında tutulma konusunda görüş bildirmesi

Brown and Williamson Sylvester Stallone’ye 1983 yılında, beş filmde sigara içmesi karşılığında 500 000 Dollar ödemiştir.

Endüstri Taktikleri Hukuki engelleme Devlet Gücüne sahip olmak Cenevre’de ticaret ataşesi Başkentte GR Kanun yazmak Kanunu durdurmak Hükümet ile “arkadaşlık” Kanunu tersine çevirmek Tekel ile ortaklık İhlal etmek Medya İlişkileri Dezinformasyon Sağlık bilgisini sansür

4207 sayılı yasayı yok etme çalışmaları Sigara endüstrisinin 4207 sayılı yasayı yok etme çalışmaları 1) Amerikan lobi heyetinin meclise getirilmesi 2) Anayasa mahkemesine başvuru 3) Spor Bakanına,Turizm Formula-1 için başvuru 4) Adalet komisyonuna Formula-1 yarışlarının reklam dışı bırakılması başvurusu

Politikacıların ilişkileri Rüştü Kazım Yücelen Yılmaz Karakoyunlu İstemihan Talay Hayati Korkmaz Turgut Özal Süleyman Demirel

Tütün şirketlerinin taktikleri İnkâr: Tütün şirketlerinde görevli bilimciler 1970’li yıllarda ikinci el sigara dumanının tehlikeli olduğunu keşfetmişlerdi. Ancak, tütün şirketleri bu araştırmaları örtbas ettiler ve ikinci el sigara dumanının bir sağlık riski oluşturduğunu kamuoyu önünde inkâr ettiler.

Aldatmaca: Tütün şirketleri ikinci el sigara dumanının sağlığa zarar verdiğini ortaya koyan bağımsız araştırmaların üzerine gölge düşürmek üzere bilimsel danışmanlar tuttular. 1990’lı yıllarda, tütün sektörünün danışmanları gizlice Dünya Sağlık Örgütü’nün Uluslararası Kanser Araştırmaları Kurumu’na sızarak, ikinci el sigara dumanı ile sağlık arasındaki ilişkilere dair bulguları etkilemeye çalıştılar.

Şaşırtmaca: Tütün şirketleri gönüllü bazda uygulanan düzenlemeler, havalandırma sistemleri ve sigara içilmeyen alanlar gibi etkisiz alternatifler önererek, dikkatleri sigara dumansız ortam yasalarından uzaklaştırmaya çalışmaktadırlar.

Kötü kehanetlerde bulunma: Dumansız ortam yasaları gündeme geldiğinde, tütün şirketleri ve onların taraftarları bu yasaların çocuklardan işletmelere, işçilerden siyasetçilere kadar herkes için feci etkileri olacağı tahmininde bulunurlar. Bu tahminler hiçbir objektif kanıta dayanmamaktadır.

Kuklalar: Öyle anlaşılmaktadır ki, tütün şirketleri kendi savaşlarını savaşmaları için münferit grupları veya bireyleri sıklıkla kullanmaktadır. Tütün şirketlerinin yaptığı fonlamalar genellikle gizlidir.

Sigara Yasağını Kim İstemez? Çok uluslu sigara firmaları sigara yasağını durdurmaya çalışır. İkram endüstrisini kar azalması yalanları ile korkuturlar Havalandırmanın işe yarayacağını iddia ederler. Kanunun çok sert ve uygulanmaz olduğunu söylerler. Halk desteği olmadığını iddia ederler.

Korku Masalı Sigara dumansız ortam yasaları ikram ve turizm sektörlerini iş kaybına uğratacak ve istihdamı azaltacaktır. İşin Aslı Sağlam bağımsız araştırmalar, sigara dumansız ortam yasalarının ikram veya turizm sektörleri üzerinde olumsuz ekonomik etkilerinin bulunmadığını defaten göstermiştir

. Korku Masalı Sigara dumansız ortam yasalarını halk benimsemez; uygulanmaları da imkânsızdır. İşin Aslı Doğru olan bunun tam da tersidir. Sigara dumansız ortam yasaları halk tarafından son derece iyi karşılanır, uygulama sırasında ve sonrasında ise daha da fazla benimsenir. Her ülkede, nüfusun çok büyük bir çoğunluğu işçilerin ikinci el sigara dumanına karşı korunmaları gerektiğine inanmaktadırlar.

Korku Masalı Eğer bu yasa uygulanırsa, yasayı uygulamak durumunda olan çalışanlar risk altına girer. İşin Aslı Sigara dumansız ortam yasalarının çalışanlara karşı yapılan saldırıların oranını artırdığına dair hiçbir kanıt bulunmamaktadır. Tam tersine, sigara dumansız ortam yasalarının yürürlüğe girmesiyle işçilerin sağlıklarının iyileştiğine dair bol miktarda kanıt bulunmaktadır.

Korku Masalı Sigara dumansız ortam yasaları insanları evde kalıp sigara içmeye zorlayacak. Çocuklar önceye oranla daha fazla sigara dumanına maruz kalacaklar. İşin Aslı Bunun böyle olduğunu gösteren hiçbir sağlam veri bulunmamaktadır. Araştırma bulguları sigara dumansız ortam yasalarının çocukların ikinci el sigara dumanına maruz kalmalarını azalttığını göstermektedir.

Korku Masalı İşin Aslı Sigara içilen alanlar içilmeyenlerle aynı alanda olur havalandırma ile ayrılabilir İşin Aslı Hiçbir havalandırma sistemi böyle bir temizleme yapamaz bilimsel olarak ispat edilmiştir.

YASA DIŞI TİCARET

Kaçak sigara nedir ? Kaçak sigara, bilinen sigara üreticilerin fabrikalarında üretilen, ülkelere vergi vermemek için, hızlı rota değişiklikleri ile izleri kaybettirilen sigaralardır.

Bir Kamyon Kaçakçılık yapsanız ne kazanırsınız ? Canlı hayvan 24 000 Dolar Süt tozu 36 000 Dolar Et ve tereyağ 54 000 Dolar Alkol 480 000 Dolar Sigara 1 200 000 Dolar

Kaçakçılık Halk Sağlığını nasıl etkiler? Vergilerden kaçma Vergi artışı çocukların başlamaması ve erişkinlerin bırakması için en etkin Yöntemdir Vergi artışı kaçakçılık korkusu nedeniyle kaçınılan bir konudur. Endüstri karar vericileri vergi artışının kaçakçılığı arttıracağı konusunda Kandırırlar Halbuki bir çok ülkede vergi artışları kaçakçılığı arttırmamıştır.

Kaçakçılık Halk Sağlığını nasıl etkiler? Tütün Kontrol Bütçesini azaltır Bir çok ülkede sigara vergileri tütün kontrolu kaynağı olarak kullanılır. Sigara kaçakçılığı bu kaynakları azaltır.

Kaçakçılık Halk Sağlığını nasıl etkiler? Ucuz sigara sağlar Gençler daha rahat ulaşır ve başlar Bırakmayı düşünenleri caydırır

Sigara kaçakçılığı kime yarar sağlar? Organize suç örgütlerinin kaçakçılıkdan yararlandıkları kesindir. Sigaralarını vergisiz olarak değişik ülkelere sokan, düşük fiyatla çocuk ve gençlere ulaştırabilen sigara firmalarının da bu akışdan zararlı çıkmayacakları açıktır.

Sigara firmaları ne iddia ederler? Sigara şirketleri kaçakçılığın ülkeler arasındaki fiyat farklarından doğduğunu iddia ederek hükümetlerin vergileri düşük tutmalarını isterler. Aksi takdirde hükümetin gelir kaybına uğrayacağı gibi kanıtsız savlar öne sürerler.

Gerçekte sigara kaçakçılığı fiyatların yüksek olduğu ülkelerde daha az görülmektedir. Çünkü kaçakçılık, organize suç olarak büyük ölçekte yapılır, fiyat baskısı ile bireyler tarafından yapılmaz.

Avrupa Birliğinde Sigara Fiyatları ve Kaçakçılık Oranı (Kaynak: Avrupa Komisyonu 1997) Ülke Fiyat ( ABD Doları) Kaçakçılık Düzeyi İspanya 1.20 yüksek Portekiz 1.75 orta Yunanistan 2.06 0rta İtalya 2.07 yüksek Lüksemburg 2.12 orta Hollanda 2.43 orta Avusturya 2.69 yüksek Belçika 2.95 orta Almanya 3.02 yüksek Fransa 3.38 düşük Finlandiya 4.26 düşük Irlanda 4.27 düşük İngiltere 4.35 düşük Danimarka 4.55 düşük İsveç 4.97 düşük Norveç 6.27 düşük

Mahkeme davaları sigara firmalarının kaçakçılığa karıştığını göstermiştir.

Kanada ve Hong Kong da üst düzey sigara firması yöneticisi hüküm giymiştir. R J Reynolds (şimdiki Japan Tobacco ) Amerika birleşik Devletlerinden Kanada’ya kaçakçılık yapmaktan suçlu bulunmuştur.

2003 yılında Kanada Federal hükümeti the R.J.Reynolds ve Japan Tobacco aleyhine 1.5 milyar dolarlık dava açmıştır.

Kolombiya hükümeti Philip Morris firması aleyhine kara para aklama ve kaçakçılık ile vergi gelirlerinden zarara uğratma gerekçesi ile dava açtı

2005 yılında Kanada hükümeti multi-milyon dolarlık kaçakçılık operasyonu nedeniyle dava etmiştir.