Hızlandırılmış Öğrenme Öğretim İlke ve Yöntemleri Yrd. Doç. Dr. Cenk Akbıyık

Hızlandırılmış Öğrenme Modeli 1960’ların sonlarında Bulgar psikiyatr Georgi Lozanov tarafından geliştirilmiştir. Lozanov, modeli için Telkin Yoluyla Öğrenme (Suggestopedia) adını uygun görmüştür.

Bulgar yetkililerin yaptığı incelemeler sonucunda başarılı bulunan Hızlandırılmış Öğrenme, 1972 yılından sonra Bulgar okullarında ve ardından diğer bazı Demir Perde ülkelerinde kullanılmaya başlanmıştır.

Hızlandırılmış Öğrenme, öğrenmenin kaygı, stres ve önyargılar olmadan kolaylaşacağını, öğrenmenin bilinçli ve bilinçdışı düzlemlerde gerçekleştiğini, öğrenmede beynin çalışmasının dikkate alınmasının gerektiğini öne süren bir öğretim modelidir.

Tanımdan da anlaşılacağı gibi Hızlandırılmış Öğrenme, bireyin hem bilincine hem de bilinçaltına yöneliktir.

Lozanov, çevreden gelen uyarıların bilinçli olarak algılanmadan önce bilinçaltı tarafından algılandığını belirterek bu uyarılara telkin (suggestion) adını vermiştir.

Telkin; mesajların bilinç ve bilinçaltı düzeylerde iletildiği, ardından bilişsel yapı içinde kodlandığı, ilişkilendirildiği sembolize edildiği karmaşık iletişim sürecidir. Farkına varılamayan uyarıcılar bilinçaltı tarafından işlenmekte ve insan davranışlarını etkilemektedir

Çalışmalarında bazı kabile üyelerinin çok uzun öyküleri hatırlayabildiklerini, birçok yoginin olağanüstü güçlü belleğe sahip olduğunun farkına varan Lozanov, yogilerin uzun öyküleri hatırlayabilmelerinin nedenini süper belleğe bağlamıştır.

Yogiler üzerinde yaptığı incelemeler sonunda bilinçaltına yönelik telkinlerle süper bir bellek durumuna ulaşılacağı kanısına varan Lozanov’a göre süper bellek, rahatlama, gevşeme ve dikkatin bir noktaya toplanması ile ilgilidir.

Lozanov, saygı gören eğitimcilerin sınıf yönetiminde daha başarılı olduklarını ve bu sınıflarda öğrenmenin daha kolay olduğunu tespit etmiştir.

Bir psikiyatr olarak Lozanov, öğrenme ortamının sağlıklı olması gerektiğini belirtmektedir. Hızlandırılmış Öğrenme, yalnızca öğrenmeyi kolaylaştırmakla kalmamakta, bireyin yaratıcılığı ve moral değerleri üzerinde de olumlu etkiye sahip olmaktadır.

Ana hatlarıyla Hızlandırılmış Öğrenmenin kolay olduğuna ilişkin telkine, öğretmenin saygınlığına, öğrenme ortamının olumlu olmasına, bilginin sunumunda ritim ve tonlamaya önem verdiği söylenebilir.

Hızlandırılmış Öğrenmenin üç aşaması bulunmaktadır: Ön hazırlık Bilginin sunulması Alıştırma.

Ön hazırlık aşamasında öğrenci ders materyali ile tanıştırılmakta, öğrenmenin kolay ve zevkli geçeceğine yönelik telkinler almaktadır.

Bilginin sunulmasında müzik, ritim ve tonlamadan faydalanılmaktadır Bilginin sunulmasında müzik, ritim ve tonlamadan faydalanılmaktadır. Diğer bir deyişle, bilgi tonlamaya dikkat edilerek klasik ve barok müzikler eşliğinde sunulmaktadır.

Bilginin sunulması aşamasında öğrenenlerin gevşemiş bir durumda olması sağlanmaktadır.

Ardından alıştırmalar, eğitsel oyunlar, rol yapma, şarkılar, bellek destekleyici ipuçları gibi farklı öğrenme stillerine yönelik etkinlikler kullanılarak öğrenilenler tekrar edilmektedir. Ayrıca bazı aralıklarla öğrenilenler genel olarak gözden geçirilmektedir.

Kaynaklar Aktürk, H. (1998). Telkin Metodunun Askeri Lisan Okullarında İngilizce Kelime Öğretiminde Kullanılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara. Dinçay, T. (1990). Suggestopedia and designing a sample lesson plan for teaching dialogues. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara. Lozanov, G. (1977). The Bulgarian experience. The Journal of Suggestive Accelerative Learning and Teaching. 2: 85-95. Lozanov, G. (1978a), Suggestology and Suggestopedia: Theory and practice. Paris: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO). Web: http://unesdoc.unesco.org/images/0003/000300/030087eb.pdf adresinden 2 Mayıs 2007 tarihinde ulaşılmıştır. Lozanov, G. (1978b) Suggestology and Outlines of Suggestopedia. New York Gordon and Breach Publications.