AİHS 3. Madde Bağlamında Yükümlülükler Yargının Rolü Ankara / 15 Nisan 2010 E. Svanidze E. Svanidze

Madde 3 “Hiç kimse işkenceye veya insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele ve cezaya tabi tutulamaz.” “Hiç kimse işkenceye veya insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele ve cezaya tabi tutulamaz.” Bir muamele veya cezayı kabul edilemez kılan tanımlayıcı unsurlar: Bir muamele veya cezayı kabul edilemez kılan tanımlayıcı unsurlar: - İşkence - İnsanlık dışı - Aşağılayıcı

Tanımlayıcı Göstergeler İşkence İşkence - Sıradışı ağırlık – ‘işkence izi’ - Belirli amaçlar (itiraf, vs.) - Kamu görevlileri İnsanlıkdışı – zalimane ve medeniyet dışı doğa çağrışımlar İnsanlıkdışı – zalimane ve medeniyet dışı doğa çağrışımlar Aşağılayıcı – alçak düşüren ve itibarını kıran etkiler veya sonuçlar Aşağılayıcı – alçak düşüren ve itibarını kıran etkiler veya sonuçlar Ek yönler Ek yönler - algıların evrimi - algıların evrimi - göreli yaklaşım

Kötü Muamele Yasağının Kapsamı

Yanlış İşleyişin Sonuçları Yargının yanlış işleyişi = 3. Madde bağlamında usuli ihlaller Yargının yanlış işleyişi = 3. Madde bağlamında usuli ihlaller (tartışılacak) (tartışılacak) Yargının yanlış işleyişi / adaletin yanlış tecellisi = 3. Madde bağlamında maddi ihlaller Yargının yanlış işleyişi / adaletin yanlış tecellisi = 3. Madde bağlamında maddi ihlaller 3. Madde bağlamında asgari ağırlık düzeyine ulaşan ızdıraba yol açabilir 3. Madde bağlamında asgari ağırlık düzeyine ulaşan ızdıraba yol açabilir

Maddi İhlaller Hayatın tehlikede olduğu durumlarda kişilerin kaybolmaları karşısında hareketsizlik Hayatın tehlikede olduğu durumlarda kişilerin kaybolmaları karşısında hareketsizlik Ipek - Türkiye ; Baysayeva - Rusya Ipek - Türkiye ; Baysayeva - Rusya Ciddi ölçüde insani ızdıraba yol açacak şekilde adil yargılanma gerekliliklerini açıkça göz ardı etmek Ciddi ölçüde insani ızdıraba yol açacak şekilde adil yargılanma gerekliliklerini açıkça göz ardı etmek idam kararıOcalan - Türkiye Hayat hakkı, kötü muamele yasağı, özgürlük ve güvenlik hakkı gibi temel insan haklarını ciddi ölçüde tehlikeye atan adaletin yanlış tecellisi (???) Hayat hakkı, kötü muamele yasağı, özgürlük ve güvenlik hakkı gibi temel insan haklarını ciddi ölçüde tehlikeye atan adaletin yanlış tecellisi (???)

Maddi İhlaller Hukuka aykırı gözaltı, mağdurun ızdırabını artırabilir ve asgari ağırlık düzeyine ulaşılması sonucunu doğurabilir (5. Maddenin ihlali 3. Maddenin ihlali) Hukuka aykırı gözaltı, mağdurun ızdırabını artırabilir ve asgari ağırlık düzeyine ulaşılması sonucunu doğurabilir (5. Maddenin ihlali 3. Maddenin ihlali) Trepashkin - Rusya Trepashkin - Rusya Roma topluluğunun zarar gören üyelerinin gerekçelendirilmiş şikayetlerinin yetkili makamlarca (ceza ve hukuk davalarında hem savcılar hem mahkemelerce) dikkate alınmaması aşağılayıcı muamele oluşturmuştur Roma topluluğunun zarar gören üyelerinin gerekçelendirilmiş şikayetlerinin yetkili makamlarca (ceza ve hukuk davalarında hem savcılar hem mahkemelerce) dikkate alınmaması aşağılayıcı muamele oluşturmuştur Moldovan - Romanya Moldovan - Romanya Duruşma salonundaki alçaltıcı bir durum aşağılayıcı muamele oluşturabilir Duruşma salonundaki alçaltıcı bir durum aşağılayıcı muamele oluşturabilir Sarban - Moldova; Ramishvili ve Kokhreidze - Gürcistan Sarban - Moldova; Ramishvili ve Kokhreidze - Gürcistan

Yargıya Atfedilebilecek Pozitif Yükümlülükler Pozitif yükümlülükler = Madde 3 + Madde 1 Pozitif yükümlülükler = Madde 3 + Madde 1 ‘herkes yararlanır’ ‘herkes yararlanır’ Kötü muameleye ilişkin kesin yasak Kötü muameleye ilişkin kesin yasak - Hukuki temeli sözleşme hukukunda (4. Madde ve 15. Madde metinleri) (4. Madde ve 15. Madde metinleri) - İşkencenin kullanımının yararları sorgulanabilir / fiili sonuç yoktur (hayal) Usuli yükümlülükler Usuli yükümlülükler Yargısal caydırıcılık ile kötü muameleyi önleme yükümlülüğü Yargısal caydırıcılık ile kötü muameleyi önleme yükümlülüğü

Diğer Haklarla İlişkisi - 6. Madde (adil yargılanma) - 6. Madde (adil yargılanma) Harutyunyan - Ermenistan Gafgen - Almanya Madde (etkili başvuru yolu) Madde (etkili başvuru yolu) 3+13=3 3+13=3 Afanasyev - Ukrayna Batı ve Diğerleri - Türkiye - Tazminat talepli hukuk davaları –13. Madde - Tazminat talepli hukuk davaları –13. Madde Menesheva - Rusya

Yargısal Caydırıcılık Hususi olarak kötü muameleye yönelik çıkartılan mevzuatın Hususi olarak kötü muameleye yönelik çıkartılan mevzuatın - kötü muamele fiillerinin tasnifi - kötü muamele fiillerinin tasnifi Valeriu ve Nicolae Rosca - Moldova - yeterli cezalandırma - yeterli cezalandırma Valeriu ve Nicolae Rosca - Moldova Okkalı - Türkiye

Yargısal Caydırıcılık Devlete atfedilebilecek kötü muamele Devlete atfedilebilecek kötü muamele Valeriu ve Nicolae Rosca - Moldova Bekos ve Koutropoulos - Yunanistan Özel şahıslarca yapılan kötü muamele Özel şahıslarca yapılan kötü muamele Gldani Yehova Şahitleri Cemaatinin 97 üyesi ve diğer 4 kişi - Gürcistan Opuz - Türkiye

Yargısal Caydırıcılık Bu tür fiilleri genel olarak önlemek için yeterince caydırıcı bir etki sağlanmalıdır Bu tür fiilleri genel olarak önlemek için yeterince caydırıcı bir etki sağlanmalıdır Okkalı - Türkiye Valeriu ve Nicolae Rosca - Moldova Faillerin caydırılması Faillerin caydırılması Opuz - Türkiye “Kişilerin fiziksel ve ruhsal bütünlüğünü korumakla görevlendirilmiş hukuk muhafızları” Okkalı - Türkiye “Kişilerin fiziksel ve ruhsal bütünlüğünü korumakla görevlendirilmiş hukuk muhafızları” Okkalı - Türkiye