KALKINMA BANKALARI

İslam Kalkınma Bankası İslam Kalkınma Bankası 7 Aralık 1973'te, tamamı İslam Konferansı Örgütü'ne üye 7 ülke tarafından, geri kalmış İslam ülkelerini kalkındırmak amacıyla kurulmuş olan kurum. Merkezi Cidde'dedir.. İslam Konfereansı Örgütü üyesi ülkeler arsında ticaretin arttırılması bankanın stratejik amaçları arasında ve bunun için finansman imkanları sağlamaktadır. Ticaret kredilerini için 2005 yılından beri banka şemsiyesi altında faaliyet gösteren Uluslararası İslam Ticaret Finans Kuruluşu ticaretin gelişmesine önemli katkı sağlamaktadır.Türkiye, İcra Kurulunda Dr. Selim C. Karataş tarafından temsil edilmektedir.Banka’nın amacı, İslam felsefe ve prensipleri (Şeriat) doğrultusunda, üye ülkelerin ve Müslüman toplumların münferit veya birlikte ekonomik kalkınmalarına ve sosyal gelişmelerine katkıda bulunmaktır

Banka’nın kuruluş amacı doğrultusundaki fonksiyonları aşağıdaki şekilde özetlenebilir: 1. Üye ülkelerdeki kuruluşlara veya verimli projelere sermaye iştirakinde bulunmak. 2. Üye ülkelerdeki kamu ve özel sektör projelerine kredi sağlamak, 3. Üye ülkeler arasındaki ticaretin geliştirilmesine yardımcı olmak ve bu amaçla gerekli çalışmaları yapmak,

4.Üye ülkeler arası teknik işbirliğine yardımcı olmak ve teknik yardım sağlamak, 5. Üye ülkelerde kalkınma faaliyetlerine katkıda bulunan personele eğitim imkanları sağlamak, 6. Müslüman ülkelerdeki ekonomik, mali ve bankacılık faaliyetlerinin İslami kurallara uygun şekilde yürütülmesi yönünde araştırmalar yapmak.

İSLAM KALKINMA BANKASINA ÜYE OLAN ÜLKELER Suudi Arabistan Fas Tunus Gine - Bissau Kuveyt Ürdün Bahreyn Kazakistan Libya Sudan Suriye Kırgızistan İran Gabon Afganistan Maldivler

Mısır Türkiye B.A.E. Pakistan Cezayir Endonezya Malezya Bangladeş Katar Yemen

Umman Irak Senegal Gine Brunei Kamerun Uganda Burkina Faso Nijer Filistin

ASYA KALKINMA BANKASI (AKB) Örgütün Amacı: Asya-Pasifik Bölgesi’nde yoksulluğun azaltılması, sürdürülebilir ekonomik büyümenin sağlanması, sosyal kalkınma ve iyi yönetimin gerçekleştirilmesi.

ÜYE ÜLKELER Bölge İçi Ülkeler: Afganistan, Avustralya, Azerbaycan, Bangladeş, Butan, Brunei Darussalam, ÇHC, Cook Adaları, Doğu Timor, Endonezya, Ermenistan, Gürcistan, Fiji Adaları, Filipinler

Bölge Dışı Ülkeler:  Türkiye, Almanya, ABD, Avusturya, Belçika, İngiltere, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, Kanada, Lüksemburg, İtalya, Norveç, Portekiz

Türkiye’nin Üyelik Durumu 1991 yılında örgüte üye olan ve % 0,6 oy gücüne sahip olan ülkemiz Banka'da donör ülke statüsündedir.

Örgütün Tarihi 1966 yılında 31 üye ile kurulan AKB uyguladığı kredi, teknik yardım ve hibe programları ile Asya’da eşitsizliğin, yoksulluğun giderilmesi, yerel halkların yaşam koşullarının korunarak, hızlı ve sürdürülebilir ekonomik büyümenin sağlanması ve serbest piyasa koşullarının yerleşerek geliştirilmesini hedeflemektedir. Banka, Asya-Pasifik Bölgesi’nde olumsuz koşullardaki ülkelere uygun koşullu finansman olanağı sağlamak amacıyla 1973 yılında Asya Kalkınma Fonu’nu (AKF) oluşturmuştur.

Türkiye’nin Örgüt’le İlişkileri AKB'ye üye ülkeler, donör ya da kredi kullanıcı ülke olarak sınıflandırılmaktadır. Donör üyeler Banka'nın finansman kaynaklarından faydalanamamakta, sadece kredi kullanıcı ülkelerdeki ihalelere katılım sağlayabilmektedir. Kredi kullanıcı ülkeler kredi, garanti, sermaye yatırımı gibi araçlarla Banka kaynaklarından yararlanabilmektedirler

. Banka'nın en yüksek karar verme organı olan Guvernörler Kurulu'nda ülkemizi Guvernör sıfatı ile Hazine Müsteşarı temsil etmektedir. 12 üyeden oluşan Direktörler Kurulu'nda Türkiye; Avusturya, Almanya, Lüksemburg ve İngiltere ile aynı ülke grubunda yer almaktadır. Direktör Vekilliği ve Danışmanlık kadroları grup içinde dönüşümlü yapılmakta olup, Türkiye 2012 yılından sonra ülke grubunda danışman kadrosunda temsil edilecektir. Ülkemiz son olarak 2004-2008 yılları arasında grup içinde temsil edilmiştir.

ADB’nin çalışmaları şu sektörlerde yoğunlaşmaktadır: · Tarım ve tabii kaynaklar · Eğitim · Enerji · Finans · Sağlık, beslenme ve sosyal koruma · Sanayi ve ticaret · Hukuk, ekonomik kalkınma ve kamu politikaları · Ulaştırma ve telekomünikasyon · Temiz su kaynakları, sağlık koşullarının geliştirilmesi ve atık yönetimi · Birden fazla sektörü kapsayan faaliyetler.

Kalkınma Araçları ADB, kalkınmakta olan üye ülkelerdeki hükümetlere, kamu ve özel sektör kuruluşlarına kredi vermektedir. ADB’nin başlıca araçları, hükümetlere öncelikli kalkınma projeleri ve programları için temin edilen krediler ile teknik yardımlardır. ADB kredileri ülkelerin öncelikli kalkınma projelerindeki yatırımların desteklenmesini amaçlar

ADB tarafından verilen krediler, dört ana başlık altında değerlendirilebilir: · Proje kredileri (tedarik, diğer ilgili hizmetler, taahhüt hizmetleri, danışmanlık hizmetleri) · Program kredileri · Sektör kredileri (bölge ülkelerinde desteklenmesine karar verilen sektörlere açılan krediler) · Özel sektör kredileri (ekonomik anlamda bankanın amaçlarına uygun özel sektör projelerinin desteklenmesi için açılan krediler)

ADB Hissedarı Ülkeler Ülke üyelikYılı Sermaye Payı Afganistan 1966 0.034 Avustralya 1966 5.773 Azerbaycan 1999 0.444 Bangladeş 1973 1.019 Butan 1982 0.006 Cook Adaları 1976 0.003 Çin Halk Cum. 1986 6.429 Doğu Timor 2002 0.010 Endonezya 1966 5.434 Fiji 1970 0.068 Filipinler 1966 2.377 Güney Kore 1966 5.026

Üyelik Yılı Sermaye Payı Hindistan 1966 6.317 Hong Kong 1969 0.543 Japonya 1966 15.571 Kamboçya 1966 0.049 Kazakistan 1994 0.805 Kırgızistan 1994 0.298 Kiribati 1974 0.004 Laos 1966 0.014 Maldivler 1978 0.004 Malezya 1966 2.717

AFRİKA KALKINMA BANKASI Afrika Kalkınma Bankası, bağımsız Afrika ülkeleri arasında ekonomik işbirliğini geliştirmek ve üye ülkelerin ekonomik kalkınmasına katkı sağlamak amacıyla 23 bağımsız Afrika ülkesinin imzalamış olduğu kurucu anlaşma ile 10 Eylül 1964 tarihinde kurulmuştur.

İlk kurulduğu yıllarda “yeni sömürgecilik” etkilerinden korunmak amacıyla Afrika dışı bölgelerden üye kabul edilmemiştir. 1972 yılında Afrikalı olmayan ülkelere de açık ve Banka’nın bir yan kuruluşu olan Afrika Kalkınma Fonu oluşturulmuştur. Bu fon aracılığıyla, sermaye ihracatçısı sanayileşmiş ülkelerden sağlanan kaynaklar ile üye ülkelere düşük faizli krediler sağlanmaya başlamıştır. Ardından 1982 yılında Banka’nın statüsünde yapılan değişiklik ile Afrika dışındaki ülkelere de üyelik hakkı verilmeye başlanmıştır.

Afrika Kalkınma Bankası, Afrika Kalkınma Fonu ve Nijerya Güven Fonu tarafından oluşturulan Afrika Kalkınma Bankası Grubu’nun 53’ü Afrika’dan ve 25’i kıta dışından olmak üzere toplam 78 üyesi bulunmaktadır.

Afrika dışından Banka Grubu’na üye olmuş devletler; ABD, Almanya, Arjantin, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Brezilya, Çin, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hindistan, Hollanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, Japonya, Kanada, Güney Kore, Kuveyt, Norveç, Portekiz, Suudi Arabistan ve Türkiye’dir. Birleşik Arap Emirlikleri ise yalnızca Afrika Kalkınma Fonu’na üyedir.

Türkiye, özellikle Kuzey Afrika ülkeleri ile güçlü tarihsel bağlara sahiptir. Bu nedenle kıta ile olan ticari ve ekonomik ilişkilerimiz uzun yıllar ağırlıklı olarak Kuzey Afrika ülkeleri etrafında şekillenmiştir. 1998 yılında oluşturulan “Afrika’ya Açılım Eylem Planı” ve 2003 yılı başında Dış Ticaret Müsteşarlığımızca hazırlanan “Afrika Ülkeleriyle Ekonomik İlişkilerin Geliştirilmesi Stratejisi” ile Kuzey Afrika ülkeleriyle olduğu kadar Sahraaltı Afrika ülkeleriyle de ticaretimiz hız kazanmaya başlamış, 2005 yılının hükümetimiz tarafından “Afrika Yılı” ilan edilmesiyle de katlanarak büyümeye devam etmiştir.

Kıtadaki Türk girişimci sayısı yıl geçtikçe artmaktadır Kıtadaki Türk girişimci sayısı yıl geçtikçe artmaktadır. Türk işadamları inşaattan tekstile, sanayi makinalarından tarıma kadar birçok alanda faaliyet göstermektedir. Afrika Kalkınma Bankası Grubu’na üyeliğimiz özellikle inşaat sektöründe faaliyet gösteren firmalarımızın Afrika’daki altyapı projelerinden pay alabilmesi için büyük önem taşımaktadır

,, Ülkemizin Afrika Kalkınma Bankası’na üyeliği ilk olarak dönemin Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ün 2006 yılında Tunus’a gerçekleştirdiği ziyaret esnasında gündeme gelmiştir. Afrika Kalkınma Bankası’na üye olabilmek için öncelikle Afrika Kalkınma Fonu’na üye olmak gerekmektedir.

Bu çerçevede, Afrika Kalkınma Bankası ve Afrika Kalkınma Fonu üyeliklerimize ilişkin niyet mektubumuz 9 Mayıs 2007 tarihinde dönemin Devlet Bakanı Ali Babacan tarafından Afrika Kalkınma Bankası Grubu Başkanı Donald Kaberuka’ya gönderilmiştir

Kaberuka, niyet beyanımızın memnuniyetle karşılandığını belirterek, Türkiye’nin Afrika Kalkınma Bankası ve Afrika Kalkınma Fonu’na üyelik arzusunu ülkemizin Afrika ülkeleriyle yakınlaşma iradesinin güçlü bir göstergesini oluşturduğunu ifade etmiştir.

Müzakerelerin ardından ülkemizin Afrika Kalkınma Bankası ve Afrika Kalkınma Fonu’na üyeliği için resmi başvuru mektupları dönemin Devlet Bakanı Mehmet Şimşek tarafından 18 Şubat 2008 tarihinde Afrika Kalkınma Bankası Grubu Başkanı Donald Kaberuka’ya iletilmiştir

Ülkemizin Afrika Kalkınma Bankası’na üyeliği 14 - 15 Mayıs 2008 tarihlerinde Mozambik’te gerçekleştirilen Guvernörler Toplantısı’nda kabul edilmiştir. Afrika Kalkınma Bankası yetkililerince yapılan açıklamada Türkiye’nin üyeliğe kabul edilmesinde ülkemizin Afrika’ya yönelik artan ilgisinin yanısıra Doğu ve Batı arasındaki stratejik konumunun da önemli bir etkisi olduğunu belirtilmiştir.

Banka’ya üyelik talebimiz kabul edilmiş olmakla birlikte, fiilen işler hale getirilmesi üyelik anlaşmalarının imzalanması, katkı payının yatırılması ve üyeliğin iç hukukumuzda onaylanması gibi konularda sürecin ağır işlemesi nedenleriyle hemen mümkün olamamıştır. Üyeliğimiz 29 Ekim 2013 tarihinde Banka Grubu Başkanı Donald Kaberuka tarafından yayımlanan bir deklarasyonla resmiyet kazanmış ve ülkemiz 3 Aralık 2013 tarihinde kurulda ilk kez temsil edilmiştir.

Afrika Kalkınma Bankası Grubu’na üyeliğimiz kıtada çeşitli alanlarda faaliyetlerde bulunan Türk şirketlerine yeni iş imkanları sağlayacaktır. Bundan böyle Türk firmaları, kıta ülkelerinde, Banka Grubu tarafından finanse edilen projelerdeki ihale fırsatlarından yararlanabilecektir

Afrika Kalkınma Bankası’nın finanse ettiği inşaat projeleri kapsamında süreçte yer alan üç ana katılımcı bulunmaktadır: Afrika Kalkınma Bankası; ihale prosedürünün uygulanması, ihale dosyasının hazırlanması, tekliflerin değerlendirilmesi, ihale kararının verilmesi ve sürecin anlaşma prosedürüne göre gerçekleştirilmesini kontrol etmektedir. Her aşamada Afrika Kalkınma Bankası’nın onayı alınmaktadır.

Borçlu ülke; Afrika Kalkınma Bankası’ndan kredi alan ve yasal olarak ihaleden sorumlu olan ülkedir. Borçlu ülke veya borçlu ülke adına uygulamadan sorumlu borçlu idare, teklifler için yüklenicileri (teklif sahiplerini) davet etmektedir. Devamında teklifler değerlendirilir ve kriterlere en uygun olan teklif sahibi ile sözleşme imzalanır.

Teklif Sahibi; ihaleye katılarak, ihale konusu işe talip olan yüklenici firmalardır. İhale dokümanlarının gerektirdiği şekilde teklifini hazırlayarak teslim etmekten ve ihaleyi kazanması durumunda da, işin sözleşme koşullarına göre yapılmasından sorumlu olmaktadır

SONUÇ Üçüncü binyılın potansiyel kıtası olarak adlandırılan Afrika’da hala birçok ülke önemli altyapı eksikleri ile mücadele etmektedir.

Bu eksiklikler, ülkelerin ekonomik kalkınması ve dış ticaretinin önünde engel oluşturmaktadır. Sürdürülebilir büyüme ve kalkınma için öncelikle bu altyapı eksikliklerinin giderilmesi gerekmektedir.

Bu durum, özellikle inşaat sektöründe faaliyet gösteren ve yeni pazarlar arayışında olan yatırımcılarımız için eşsiz iş fırsatları sunmaktadır

Kıtada sayıları gün geçtikçe artan işadamlarımızın üstlendikleri başarılı projeler sayesinde elde ettikleri olumlu Türk ve Türk ürünü imajı, Afrika Kalkınma Bankası bünyesinde gerçekleştirilecek projelerde de Türk işadamlarının elini kuvvetlendiren bir avantaj olacaktır.

Soru 1: ADB nin çalışmaları hangi sektörlerde yoğunlaşmaktadır? Soru 2: İslam Kalkınma Bankasının amacı nedir? Soru 3: Afrika Kalkınma Bankasının finanse3 ettiği inşaat projeleri kapsamında sürecde yer alan katılımcıları yazınız?

KAYNAKÇA AFRİKA KALKINMA BANKASI: Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı WEB SİTESİ > DIŞ POLİTİKA > ULUSLARARASI KURULUŞLAR VE İLİŞKİLERİMİZ ASYA KALKINMA BANKASI: > DIŞ POLİTİKA > ULUSLARARASI KURULUŞLAR VE İLİŞKİLERİMİZ. İSLAM KALKINMA BANKASI: İslam kalkınma bankası > wikipedia.org adresinden ulaşabilirsiniz.

AYTUĞ GÜLLEBAĞATUR. MEHMET SALİH DÜZEN.