GENİŞLETİLMİŞ BAĞIŞIKLAMA PROGRAMI

GENİŞLETİLMİŞ BAĞIŞIKLAMA PROGRAMI (GBP) Aşı ile korunulabilir hastalıklardan kaynaklanan bebek ve çocukların hastalık, sakatlık ve ölümlerini önlemek, Hassas yaş gruplarına enfeksiyona yakalanmalarından önce ulaşıp bağışıklanmalarını sağlamak, Etkinliği korunmuş aşı ile yüksek aşılama oranlarına ulaşmaktır.

Genişletilmiş Bağışıklama Programı Hedef Aşı ile korunulabilir 13 hastalığın morbidite ve mortalitesinin azaltılmasıdır. - Difteri -Hepatit A - Boğmaca -Su Çiçeği - Tetanos -S.Pnömonia’ya bağlı invaziv - Kızamık hastalıklar - Tüberküloz - Polio - Hepatit B - Kızamıkçık - Kabakulak - Hemofilus influenza tip b (Hib)

GBP - HEDEFLERİ: Her bir antijende %98 aşılama oranına ulaşmak ve devamlılığını sağlamak, 12-23 aylık bebeklerin %98’ını tam aşılı hale getirmek, Okul çağı çocuk aşılamalarında her bir antijende %95 aşılama hızına ulaşmak 5 yaş altı (0-59 aylık) eksik aşılı ya da aşısız çocukları belirleyerek aşılarını tamamlamak,

GBP - HEDEFLERİ-2: Her il düzeyinde %98 aşılama oranlarına ulaşmak ve devamlılığını sağlamak, Tespit edilen tüm gebelere uygun tetanos dozunu uygulamak. Kayıt bildirim sistemini güçlendirmek, Toplum katılımını sağlamak.

GBP HASTALIK KONTROL HEDEFLERİ Polionun Eradikasyonu, Maternal ve Neonatal Tetanosun Eliminasyonu, Kızamık Eliminasyonu, Hepatit-B Kontrolü, Difteri, Boğmaca, Tetanos, Kızamıkçık, Kabakulak ve Hib morbidite ve mortalitesinin azaltılması.

Doğurganlık Çağı (15- 49 Yaş) /Gebe Kadınlardaki Tetanos Aşı Takvimi Doz sayısı Uygulama zamanı Td1 Gebeliğin 4. ayında-İlk karşılaşmada Td2 Td1’den en az 4 hafta sonra Td3 Td2’den en az 6 ay sonra Td4 Td3’den en az 1 yıl sonra ya da bir sonraki gebelikte Td5 Td4’den en az 1 yıl sonra ya da bir sonraki gebelikte

2015 yılı hedefleri BCG, DBT 3/Polio 3, % 98 (% 98’nin altında il ve Hep B 3 aşıları ASM bölgesi kalmaması) KKK aşısı % 95 (eliminasyon programına uygun olarak) Td2+ % 80 (%60’ın altında il/ ASM bölgesi kalmaması)

Genişletilmiş Bağışıklama Programı Daimi Genelgesinde yapılan değişiklikler

İlk rapeller dahil 13 ayrı enjeksiyon ve 8 aşı ziyareti gerekli.

1 YAŞ ÜSTÜ (12-71 AY) HİÇ AŞILANMAMIŞ ÇOCUKLAR İÇİN AŞILAMA ŞEMASI 12-71 AY (1-5 YAŞ) 6-13 YAŞ 14 YAŞ VE ÜZERİ İLK KARŞILAŞMA DaBT-İPA-Hib1 , Hep-B, KPA2 , PPD ile Tüberkülin Cilt Testi (TCT) DaBT-İPA, Hep-B, KKK Td, OPA, Hep-B, KKK İLK KARŞILAŞMADAN 2 GÜN SONRA KKK, TCT sonucuna göre gerekiyorsa BCG - İLK KARŞILAŞMADAN 2 AY SONRA3 DaBT-İPA-Hib yada DaBT-İPA, Hep-B, OPA, KPA2 DaBT-İPA, OPA, Hep-B, KKK İLK KARŞILAŞMADAN 8 AY SONRA DaBT-İPA, Hep-B, OPA DaBT-İPA, OPA, Hep-B Td, Hep-B, KKK ÇOCUKLUK DÖNEMİ AŞI TAKVİMİNE OKUL AŞILARI İLE DEVAM EDİLECEKTİR 1 – 59 ayın üzerindeki çocuklara DaBT-İPA şeklinde uygulanmalıdır. 15-59 ay arası çocuklarda tek doz Hib yeterlidir. 2 – Mayıs 2008 ve sonrasında doğan çocuklara uygulanacaktır. 12-23 aylık çocuklara 8 hafta ara ile iki doz yapılmalıdır. 24 aydan büyük çocuklarda tek doz yeterlidir. 3 – DaBT-İPA-Hib aşısının ilk dozunun 12-14 aylık iken uygulandığı çocuklara ikinci doz da DaBT-İPA-Hib şeklinde uygulanmalıdır. Not: Hib’in ikinci dozu sadece ilk doz 12-14 ay arasında yapıldıysa gereklidir. 15-59 ay arası çocuklarda tek doz Hib yeterlidir. 59 aylıktan büyüklerde Hib aşısı gerekli değildir.

AŞI UYGULAMALARINDA GENEL KURALLAR

Hepatit B Aşılaması Hepatit B aşılaması yapılmadan önce Hepatit B serolojik incelemesi yapılmasına herhangi bir yaş grubunda gerek yoktur.

BCG Aşılaması Herhangi bir yaşta BCG yapılmış olmasına rağmen skar görülmeyenlerde Tüberkülin Cilt Testi (TCT) yapılmasına gerek yoktur ve bunun sonucuna göre BCG uygulaması gerekli değildir 6 yaş üzerinde hiç aşılanmamış çocukta BCG gerekli değildir. 6 yaş altında BCG yapılmamış olan çocukta TCT sonucuna göre gerekiyorsa BCG uygulanır.

aşı sevkıyatı yapılırken; Teslim sırasında verilen malzemelerin sayılarak kontrol edilerek teslim alınması, Teslim sırasında araçta bulunan termometrenin, soğuk zincir monitör kartı ve donma belirteçlerinin kontrol edilmesi ve teslim tutanağına işlenmesi, Aşı ve antiserumların teslim alınması esnasında soğuk zincir sorumlusunun mutlaka hazır bulunması, Sevkıyat yapmak için gelen aracın bekletilmemesi gerekmektedir.

Önemli Hatırlatmalar Aşı uygulamalarından önce; enjektör, aşı, varsa sulandırıcı, etiketi ve son kullanma tarihi (Exp/ED: Expiry date) mutlaka kontrol edilmelidir. Etiketi olmayan ya da son kullanma tarihi geçmiş aşılar, sulandırıcılar ve enjektörler kullanılmamalıdır. Bu uygulamanın personel tarafından alışkanlık haline getirilmesi ASİE’leri azaltacaktır.

Önemli Hatırlatmalar Miadı önce dolacak veya son kullanma tarihi en yakın olan aşı ilk önce kullanılmalıdır. Aşı dolabına ilk giren aşı ve antiserum önce çıkar kuralı unutulmamalıdır. Aşı uygulamasına kadar aşılama faaliyetleri sırasında ortaya çıkan tıbbi atıkların uygun şekilde uzaklaştırılması da önemlidir. Bu nedenle aşı uygulaması yapılan her ortamda Enjektör Güvenli Atık Kutusu da kullanılmalıdır.

AŞI TAKVİMİNE EKLENMESİ HEPATİT A AŞISININ AŞI TAKVİMİNE EKLENMESİ Bakanlığımız Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığının 08.10.2012 tarihli ve 1509 sayılı yazıları gereği;Hepatit A aşısı 08 Ekim 2012 tarihinden itibaren Mart 2011 doğumlu ve sonrasında doğan çocuklara 2 doz halinde uygulanmaya başlanmıştır.

SOĞUK ZİNCİR

SOĞUK ZİNCİR Aşıların üretildiği andan uygulandığı ana kadar etkinliğini kaybetmeyecek şekilde muhafaza ve sevkiyat sistemine soğuk zincir denir. Üç unsur içerir; Personel Ekipman Prosedürler

Personel ; Ekipmanları kullanır ve bakımını yaptırır. Ekipman; Aşıların güvenli korunması ve taşınmasını sağlar Prosedürler; bağışıklama ve dağıtım için gerekli olan işleyiş prosedürleridir.

Unutmayın! Tüm aşı ve sulandırıcılar +2°C ile +8°C arasında saklanmalıdır.

ÖZELLİKLE +4°C’de KALMASI SAĞLANMALIDIR. KULLANILAN AŞILAR ETKİN DEĞİLSE % 100 AŞILAMA HIZLARINA ULAŞILSA BİLE BAĞIŞIK BİR TOPLUM OLUŞTURMA HEDEFİNE ULAŞILAMAYACAKTIR.

Aşıların sıcaklık hassasiyetleri Oran Aşı OPV Kızamık, KKK, IPV, BCG,Suçiçeği DBT, DaBT-IPA-Hib,(5’li karma) DaBT-IPA,Kuduz Aşısı KPA,DT, Hib,PPD, Td, TT, HepB, Hep A

Aşıların donma hassasiyetleri Oran Aşı Hep-B –Hepatit A Td,TT,DT(tüm antiserumlar) KPA,PPD,Grip Aşısı DBT,DaBT-IPA-Hib,(5’li Karma)DaBT-IPA ,Kuduz Aşısı Kızamık, KKK, Hib (liyofilize), BCG, OPV, Suçiçeği Sağlık kurumlarında dondurulamaz

…..ve son kullanma tarihini kontrol etmeyi ve izlemeyi unutmayalım!!! Işık hassasiyetleri BCG PPD KKK Kızamık Suçiçeği Ultraviyole ve Fluorosan (Neon) ışıklara karşı …..ve son kullanma tarihini kontrol etmeyi ve izlemeyi unutmayalım!!!

Çok dozlu liyofilize(sulandırılan)aşılar BCG aşısı sulandırıldıktan sonra (+2)- (+8) 0C de ve karanlıkta korunmak şartıyla 6 saat içinde Çok dozlu Kızamık ve Kızamıkçık aşısı sulandırıldıktan sonra (+2)-(+8) 0C de ve karanlıkta korunmak şartıyla 4 saat içinde kullanılmalıdır. Çok dozlu aşıların üzerine açılış saat ve tarihleri yazılmalıdır. Tek dozlu liyofilize aşılar Tek dozlu Hib ve KKK aşısı sulandırıldıktan sonra hemen kullanılmalıdır.

Donma geri dönüşümsüz olarak bazı aşıları etkilemektedir TT, DT, Td, DBT, DaBT-IPA-Hib (5‘li karma) Sulandırılmış olan aşılar Hepatit B, Hepatit A KPA, Grip Aşısı Bu aşıları dondurmayınız!!!

Buz akülerinin terletilmesi Buz akülerini bir masaya veya düz bir ortama sıra ile diziniz. Birbirlerine uzaklıkları en az 5 cm olmalıdır. Buz akülerini çalkalandıklarında buz parçalarının birbirine çarpma ve suyun içinde yüzme sesi duyulana kadar terletiniz.

Aşıların donmasını engellemek için Günde en az 2 kez termometreyi kontrol et ve kaydediniz Donmaya hassas aşıları evaporatörden uzağa yerleştiriniz. Günün en soğuk saatlerinde termostatı +2°C`ye ayarlayınız. Elektrik kesintilerinden sonra termostat ayarlarını artırmayınız.

Soğuk zincir ekipmanları Soğuk Hava Depoları, Buzdolapları ve derin dondurucular, Uzun ömürlü ve askılı aşı nakil kapları, Buz aküleri, Termometreler, Sürekli ısı kaydediciler

Buzdolapları ve derin dondurucular Aşılar, sulandırıcılar ve buz aküleri yalnızca kendilerine tahsis edilmiş bir buzdolabında saklanmalıdırlar, Aşıları buzdolabının kapaklarında saklamayınız. Kapaktaki sıcaklık buzdolabının ısısına göre daha sıcaktır ve buzdolabının kapısı açıldığında oda sıcaklığına daha fazla süre maruz kalırlar.

Buzdolabının konumu Buzdolabı, sağlık kuruluşunda bütün kenarlarından hava sirkülasyonu olacak ve güneş ışığını doğrudan almayacak şekilde konulmalıdır. Buzdolabının arkası ile duvar arasında en az 10 cm. açıklık olmalıdır. Mevsim değişikliklerine bağlı olarak oda ısısının, buzdolabının iç ortam ısısını etkileyebileceği unutulmamalıdır. Soba ve kaloriferden uzak olmalıdır.

Buzdolabı kullanımı Aşı Dolabı Olarak Buzluk ve Alt bölümü ayrı olan çift kapılı no-frost buzdolapları kullanılmalıdır. Sadece ihtiyaç duyulduğunda dolabın kapısını açın ve bu uyarıyı dolabın dış kapısına yazınız. Buzdolabının ısısını günlük olarak en az iki kez kontrol edin ve kaydediniz. Her açıldığında ısısını kontrol edilmesi gerektiği unutulmamalıdır. Her buzdolabı için bir ısı izlem çizelgesi bulundurunuz. Aşı bulundurulan her buzdolabında sürekli ısı kaydı yapan cihaz bulundurunuz.

Buzdolabı kullanımı Buz akülerini dondurucu bölümde dondurunuz ve muhafaza ediniz.(24 saat) Tüm aşı ve sulandırıcıları soğutucu bölümde muhafaza ediniz. Aşı kutularını aralarında hava akışı kolay olacak şekilde istifleyiniz. Donmaya hassas olan aşıları buzluk bölümünden uzakta tutmaya özen gösteriniz.

Buzdolabı kullanımı Her Sağlık Kuruluşunda Hastane,TSM ,ASM ve özel klinik gibi… Aşı uygulanan ve Buzdolabının bulunduğu aşı odası tahsis edilmelidir. Salon,antre vb. hacmi çok küçük oda ve yerler kullanılmamalıdır.

Buzdolabına Aşı yerleştirirken dikkat edilecek hususlar Buzdolabı kullanım klavuzu dikkatle incelenerek soğutmanın hangi bölümden yapıldığı ,daha soğuk ve daha sıcak rafların hangisi olduğu mutlaka öğrenilmeli . Aşı yerleşimi buna göre düzenlenmelidir. Donmaya hassas olan aşılar buzdolabının soğutucu kısmından uzakta tutulmalıdır. Aşılar orijinal kutularının içerisinde saklanmalı ve buzdolabının duvarı ile temas ettirilmemeli.

ÜSTTEN SOĞUTMALI BİR BUZDOLABINDA Üst Rafına:OPA,BCG,KKK, KIZAMIK,KIZAMIKCIK AŞILARI , Meningokok Aşısı, Suçiçeği aşısı. Orta Rafına:DaBT-IPA-Hib, DaBT-IPA,Kuduz Aşısı Alt Rafına:KPA, Hep B, Hep A,Td,DT,PPD Solüsyonu, Grip Aşısı ve Sulandırıcılar ve Tüm Anti Serumlar. En alt kısma (sebzelik) dolap ısısını sabit tutmasına yardımcı olmak için su şişeleri yerleştirilmeli.

Aşı yerleştirilmesinde, miadı yakın olan aşıların ön kısımda bulunmasına dikkat edilmelidir.

OPA-Kızamık-KKK-Kızamıkcık-Bcg ORTA RAF 5 li Karma-Kuduz-4lü Karma Buzluk: Buz Aküleri ÜST RAF OPA-Kızamık-KKK-Kızamıkcık-Bcg ORTA RAF 5 li Karma-Kuduz-4lü Karma ALT RAF KPA -Hep.B - Td-DT- PPD Solusyonları Aşı Sulandırıcıları SEBZELİK Su Şişeleri 09.04.2017

Buzdolabının ısısını ayarlamak +8°C ‘nin üzerinde seyrediyorsa:Buzdolabı kapağının kapandığından emin olunuz. Kapının contaları deforme olmuş olabilir. Buzluktaki karlanma 0,5 cm’yi geçmiş olabilir.Çözdürülmeli Buzdolabının termostatını daha soğuk ayara getirilmelidir. Halen ısı düşmüyorsa tamir ettirilmeli veya yenisi alınmalı. Elektrik kesintisinden sonra buzdolabı termostatı daha yüksek ayara getirilmemeli.Donmaya hassas olan aşılar donabilir.

Buzdolabının ısısını ayarlamak +2°C ‘nin altında seyrediyorsa:Buzdolabının ayarı daha sıcak ayara getirilmeli. Buzluk kapağının uygun kapanıp kapanmadığı kontrol edilmeli. Buzdolabında bulunan su şişelerinin sayıları artırılmalıdır. Donma , aşılar hafif ısı artışından daha zararlıdır.

FRİDGE-TAGE 2

Aşı nakil kaplarının hazırlanması Aşı seansının yapılacağı veya gezici aşılama hizmeti planlandığı gün sabah, gerekli olan tüm buz akülerini buzluktan çıkarın. Buz akülerini uygun şekilde terletin. Buz akülerini uygun şekilde kurulandıktan sonra aşı nakil kabının içine yerleştirin.

Aşı Nakil Kaplarında donmayı önlemek için Buz aküleri ile flakonların arasında mutlaka kalın bir karton kullanın

Buz aküleri Buz akülerini kullandıktan sonra her seferinde suyunu doldurup boşaltmayınız. İçerisindeki suyu tekrar tekrar dondurabilirsiniz. Buz akülerinizi kullanmadan önce terletmeyi unutmayınız

Soğuk zincir sorumlusunun görevleri Hastane Soğuk Zincir sorumluları:Kurumlarının aylık olarak belirlediği aşı, serum, enjektör ve enjektör atık kutusu ihtiyacını ve rezerv* stok il soğuk zincir sorumlusundan soğuk zincir kurallarına uygun olarak eksiksiz teslim almak .Girişini yapmak aldığı aşı, serum v.s.’leri soğuk zincir kurallarına uygun olarak bağlı birimlere dağıtımını yapmak.

Soğuk zincir sorumlusunun görevleri Kendi deposundaki ve bağlı birimlerdeki aşıların ve soğuk zincir malzemelerinin lojistik durumunu bilmek.İhtiyaçlarını zamanında tespit etmek ve temin yoluna gitmek. Aylık olarak gelen Form 013’lerdeki aşı stokları ile ilgili bilgileri izlemek ve değerlendirmek.

Hastanelerdeki soğuk zincir sorumluları Tüm Sağlık Personeli GBP’de belirlenen hedeflere uygun olarak yürütülmesinden Halk Sağlığı Müdürlüğüne karşı sorumludur. Halk Sağlığı Müdürlüğü Aşı ve Soğuk Zincir yetkilileri tarafından denetlenirler.

Bağışıklama konusunda tüm uygulamalar 2009/17 sayılı Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi’ne uygun şekilde yapılmalıdır.