T.C. GIDA ,TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI MERSİN ZİRAİ KARANTİNA MÜDÜRLÜĞÜ FUMİGASYON OPERATÖRÜ EĞİTİM KURSU 2015 HOŞGELDİNİZ DR.SELÇUK ÖZERDEN

TEKSİR MADDELERİ (ÜRETİM MATERYALLERİ) FÜMİGASYONU Başarılı bir fümigasyon işlemi yapabilmek için, etkili olan faktörlerin ve bu faktörlerin niteliklerinin iyi bilinmesi gerekmektedir Fümigasyona etkili olan faktörler 1- Mücadele edilen zararlı etmenin cinsi ve bulunduğu özel şartlar 2- Fümige edilen materyalin niteliği 3- Sıcaklık 4- Fümigasyon süresi

Fümige edilecek ürünün kimyasal ve fiziksel özellikleri, kullanılacak fümigantın dozunun arttırılıp arttırılmamasını, hatta fümigantın uygun olup olmadığını belirleyen önemli bir faktördür. Çünkü fümigantlar, uygulandıkları ürünlerin cinsine ve özelliğine göre değişen bir takım fiziksel ve kimyasal etkiler yaparlar.

Fümigantların Tohumlara Etkisi Çimlenmeyi hızlandırabilir Çimlenmeye engel olabilir veya çimlenme gücünü azaltabilir Çimlenen tohumlardan meydana gelen fidelerde büyüme gerilemesi olabilir

Fümigantların fidanlık ürünleri ve Canlı Bitkilere Etkisi Büyümeyi hızlandırabilir Büyümeyi geriletebilir veya geciktirebilir Daimi zarar ( ölüm ) Geçici zarar ( iyileşme )

Her fümigant, ekim ve dikimde kullanılan tohum, fide, fidan, aşı kalemi,çelik, soğan, yumru ve rizom gibi üreme ve çoğalma niteliğine sahip canlı karakterdeki materyal olan teksir maddelerine etkisi nedeniyle farklı özellikler taşımaktadır.

METİL BROMIDE (CH3Br ) Tohum fümigasyonunda tohumun yağlı, şekerli, kuru veya nemli olma gibi özellikleri genel anlamda ve işin başında mutlaka dikkate alınır. Metil Bromid ile fümige edilecek canlı bitkilerde nisbi nem %75’in üzerinde olmalıdır.Fidanlarda kökler etrafındaki toprak kuru ise, gaz direk olarak nüfus edebileceği ve zarara neden olabileceği için köklerin etrafındaki toprak nemlendirilmelidir.

Canlı bitkiler için gerekli ısı 4 -27 °C arasında değişmektedir Canlı bitkiler için gerekli ısı 4 -27 °C arasında değişmektedir. Bu Fümigant iğne yapraklılar gibi bazı bitkilerde ancak durgun devrede uygulanabilir.Verilen doz ve süreyi aşmamak kaydı ile çiçek soğanlarına uygulanabilir. Klorpikrin canlı bitkiler için fitotoksik olduğu için teksir maddelerinin fümigasyonunda klorpikrinsiz CH3 Br. Kullanılmalıdır. HİDROJEN FOSFİT (H3P ) Tohumların çimlenme kabiliyetine bir zararı görülmemiştir. Fakat canlı bitkilere, fidanlık ürünlerine, kesme çiçek, meyve ve sebzelere tavsiye edilmemektedir.

HİDROJEN SİYANÜR ( HCN ) Tohumların fümigasyonunda nisbi nem %14’den fazla olmamalıdır . Suda çok eridiğinden, canlı maddelerin fümigasyonundan en az 3 gün önce sulama kesilmeli ve yağmur yememiş olmalıdır.Muhtemel asit kalıntı zararını önlemek için fümigasyondan sonra fidanlar yıkanmalıdır. Fümigasyon gün ışığında yapılmamalıdır.Çünkü HCN gazı fotosentez yolu ile canlı bitkilere daha kolay nüfuz eder ve zararı artar

ETHYLENE DİBROMIDE (C2H4Br2 ) Hububat ve sebze tohumlarının çimlenme gücüne olumsuz bir etkisi olmamasına rağmen, soya,susam ve yer fıstığı gibi yağlı tohumlar fümigasyonundan sonra hemen havalandırılmalıdır.Böylece Fümigantın çimlenmeye engel olan bir kalıntı bırakması önlenir. Canlı bitkilere şiddetle zararlıdır (fitotoksiktir), durgun devredeki bitkilere zararı daha azdır.

ETHYLENE DİCHLORİDE (C2H4C12 ) Hububat ve tohumların fümigasyonunda kullanışlıdır. Tohumların çimlenme gücüne olumsuz etkisi yoktur. Yağlı maddelerde eridiği için yağlı tohumlara ve ön deneme yapılmadan canlı bitkiler ile fidanlık ürünlerine tavsiye edilmez. AKRİLONİTRİL (CH2CH.CN ) Tek başına veya karbon tetra klorit(CC14) ile karışımı sebze,hububat ve çiçek tohumlarının çimlenmesine engel olmadığı literatürlerde belirtilmektedir. Canlı bitkilere,fide,fidan ve aşıkalemi gibi fidanlık ürünlerine çok toksiktir.

KARBON TETRA KLORİT (CC14 ) Tohumların çimlenme gücüne olumsuz bir etkisi olmamasına rağmen, canlı bitkilerin,fidanların ve fidanlık ürünlerinin, meyve ve sebzelerin fümigasyonuna tavsiye edilmez. KLOROPİKRİN (CC13NO2 ) Tohumların çimlenme gücüne olumsuz etki yapar.Canlı bitkilere fitotoksiktir. ETHYLENE OKSİT (C2H4O ) Rutubet oranına bağlı olarak tohumların çimlenme gücüne olumsuz bir etkisi vardır.Fidanlık ürünlerine, büyümekte olan bitkilere ve taze meyve ve sebzelere tavsiye edilmez.

FÜMİGANTLARIN KULLANIMI FİDAN – FİDE - AŞI KALEMİ – ÇELİK v.s. FİDANLIK ÜRÜNLERİ TOHUMLUKLAR KULLANILABİLİR FÜMİGANTLAR Uygun şartlarda HCN Kısmen CH3Br Ön deneme ile C2H4Cl2 HCN C2H4Br2 C2H4Cl2 Kısmen CH3Br KULLANILAMAYAN Diğer fümigantlar fitotoksiktir C2H4Br2 ve Kloropikrin Kesinlikle kullanılmaz C2H4O Kloropikrin

teşekkürler

TOPRAK FÜMİGASYONU Genel anlamda fümigasyonun amacı, belli bir yerde veya üründe bloke olmuş tarım zararlılarının kapalı bir ortamda, gaz halindeki kimyasal bir madde ile, belirli bir süre içerisinde öldürülmesi olduğunu dikkate alırsak, toprak fümigasyonun amacı ve yapılış şeklinin de bunun içinde yattığını söyleyebiliriz.

Amaç; Toprakta yaşayan zararlı etmenlerden yabancı otlar,nematodlar, funguslar ve toprak kurtlarının öldürülerek temiz, sağlıklı ve verimli bir ortam sağlanmasıdır. Yapılış Şekli; Yine diğer fümigasyon tekniklerinde olduğu gibi kapalı bir ortamın yaratılması söz konusu olacağına göre ilk ve tek akla gelen ; çadır kullanımı, yani çadır altı fümigasyon yapılması gereği olacaktır.

TOPRAK FÜMİGASYONUNDA GÖZ ÖNÜNE ALINMASI GEREKEN UNSURLAR 1-TOPRAĞIN ISISI: İlk dikkate alınacak husus toprağın ısısı ve nemidir.En başarılı sonuçlar 15 °C nin üzerinde alındığı için toprak fümigasyonunda toprak ısısının ( toprağın 10 cm. derinliğindeki ısı ) bu yönde olması tavsiye edilir.Bu ısı derecesinin altında süre daha uzun olacağı gibi başarı oranı da düşebilir.

10-15 °C ısı derecesindeki fümigasyon süresi 48 saat 15 °C ve daha fazla ısı derecesindeki fümigasyon süresi 24 saat TOPRAĞIN NEMİ : İlacın her yere homojen olarak dağılması, yabancı ot ve mikroorganizmalara yeterli düzeyde etki için toprak tohum ekme tavında olmalıdır.Bu amaçla toprak, fümigasyondan 10-14 gün öncesi tarla kapasitesine kadar sulanmalıdır. Ve müteakiben 30-35 cm. derinlikte işlenip tesviye edilmelidir.

TOPRAĞIN KARAKTERİ : Hafif ve orta bünyeli topraklarda CH3 Br daha etkilidir.,ağır bünyeli, ıslak ve doymuş topraklarda başarı sağlanılamamaktadır. Herhangi bir fümigasyon işlemini başlatmada verilecek karar bu üç ana unsura bağlıdır.

FÜMİGASYON İŞLEMİ : 1- Fümige edilecek sahanın kenarlarına 15-25 cm. derinlikte çukurlar açılır. 2- Gazın fümige edilecek alanın her tarafına ulaşabileceği şekilde plastik borular yerleştirilir.ve giriş borusunun ucu sahanın kenarından 1-1.5 m. Dışarıda olmalıdır. 3- Sağlamlığı kontrol edilen çadır veya plastik örtü saha üzerine gergin olarak çekilir.

4- Çadırın veya plastik örtünün kenarları, sahanın kenarlarına açılan çukurlara yatırılır.ve üzerine toprak atılarak bastırılır.ve tam olarak örtüldüğü kontrol edilir. 5- Artık sıra fümigantın verilmesine gelmiştir. Zararlı ve toprak tipi dikkate alınarak hesaplanan fümigant (özellikle Methylbromide- CH3 Br ) kutu açacakları ile veya aplikatörlerle verilir.Eğer nematod, toprakaltı zararlıları ve yabancı ot tohumlarına karşı fümigasyon yapılıyorsa 50 gr/m2. Methyl bromide hesap edilir.

Yukarıda belirtilen zararlılara ilaveten fidelerde kök çürüklüğü yapan mantarlarda hedef alınıyor ise, verilecek methyl bromide iki katına çıkarılır,yani 100 gr /m2 olarak verilmelidir. 6-Çadırın veya örtünün 10-15 °C de 48 saat 15 °C ve üzerinde 24 saat Kapalı kalması sağlanır. (Fümigasyon süresi )

7- Belirtilen bu sürelerin sonunda çadır açılarak 1-3 hafta süreyle havalandırılır ve bu sürenin sonunda ekim ve dikime müsaade edilir.