Ses, Madde ile Karşılaşınca Ne Olur? IŞIK ve SES Ses, Madde ile Karşılaşınca Ne Olur? Mustafa ÇELİK
Titreşen cisimler ses meydana getirirler. Kulak kepçemizin üstüne bir bardak tuttuğumuzda, kulağımızdaki damarları içinde akan kanın hareketiyle oluşan bir ses duyarız. Aslında tamamen sessiz bir ortam yoktur. Sessiz kabul ettiğimiz ortamlarda bile fark edemediğimiz titreşimler sonucunda oluşan sesler vardır. Ancak bu sesler insan kulağının algılama sınırlarının dışındadır.
Ses her yönde dalgalar hâlinde yayılır Ses her yönde dalgalar hâlinde yayılır. Bu sayede aynı ortamda bulunan canlıların tamamı sesi duyabilir. Su dalgalarının ses dalgalarına benzer yönü olduğu gibi benzemeyen yönleri de vardır. Su dalgaları suyun yüzeyinde yayılırken ses dalgaları tıpkı şişirilen bir balonun genişlemesi gibi kaynağından başlayarak her doğrultuda yayılır.
Işıktan farklı olarak ses dalgalarının oluşması ve yayılması için maddesel bir ortama ihtiyaç vardır. Boşluk, içinde herhangi bir madde olmayan yerdir. Madde olmayan hiç bir yerde ses dalgası oluşmaz.
Güneş’ten gelen ışınları görebiliriz Güneş’ten gelen ışınları görebiliriz. Güneş ışınları uzay boşluğunu geçerek dünyamıza ulaşır. Fakat Güneş’te meydana gelen patlamaların çıkardığı sesi duyamayız. Çünkü ses uzay boşluğunu geçip Dünya’mıza ulaşamaz.
Ses kulak kepçesi tarafından toplanır. Kulak kepçesi, çevreden gelen sesleri kulak kanalına gönderir. Kulak kanalı, sesi kulak zarına iletir. Radyo dalgalarının bir kısmı, atmosfere çarparak geri döner. Böylece bir istasyondan gönderilen dalgalar, uzaklarda bulunan başka bir istasyon tarafından algılanabilir.
Koridorda seslenen arkadaşınızın sesi, duvarlarda yansıyarak size ulaşır. Onu göremezsiniz fakat sesini duyabilirsiniz. Sesin yansıması, su dalgalarının düz bir yüzeye çarparak yansımasına benzetilebilir.
Kulak kepçesi duyulan seslerin kalitesini artırır. Kulağı az işiten insanlar, ellerini kulaklarına götürerek daha iyi duymaya çalışırlar. Bu şekilde, ses dalgalarının kulak kanalı içerisine daha fazla yansımasını sağlamak isterler.
Mustafa ÇELİK Fen ve Teknoloji Öğretmeni Türk Telekom YİBO Digor/KARS