TİYATRO ve GÖLGE OYUNU

TİYATRO NEDİR? Oyuncular tarafından, seyircilerin önünde temsil edilmek amacı ile yazılmış veya tasarlanmış eserdir. Tiyatro bir gözyaşı ve kahkaha okuludur. Tiyatro bir kürsüdür. Tiyatro temsildir. Tiyatro yaşamın aynasıdır.

TİYATRO SAHNESİ

İLK DÖNEM TİYATRO SAHNESİ

GÖLGE OYUNU İnsan, eşya ve hayvan tasvirlerinin arkadan ışık verilerek gölgelerinin beyaz bir perde üzerine düşürülmesiyle oynatılan oyundur.

TARİHÇE Karagöz ve Hacivat, Orhan Beyin Bursa’da yaptırdığı bir camii inşaatında çalışan iki işçidir. Esprileri ile diğer çalışanları oyalamışlardır. Bunun bedelini canlarıyla öderler. Orhan Bey verdiği bu idam kararından çok pişman olur. Gölge oyuncusu Şeyh Küşteri onların tasvirlerini yaparak perdede oynatır. Şeyh Küşteri onların esprili konuşmalarını taklit ederek Orhan Beyi teselliye çalışır.

İLK DÖNEM KARAGÖZ SAHNESİ

KARAGÖZ HACİVAT

TİPLEMELER

KLASİK KARAGÖZ OYUNLARININ BAŞLICA TİPLERİ Eksen Kişiler (Karagöz, Hacivat) Kadınlar (Zenneler, Kanlı Nigar, Salkım İnci, Karagöz'ün karısı, Hacivat'ın Kızı vs.) İstanbul ağzı konuşanlar (Çelebi,Tiryaki) Anadolulu kişiler (Laz, Bolulu, Kayserili, Kürt, Kastamonulu) Anadolu dışından gelen kişiler (Arnavut, Arap, Acem) Müslüman olmayan kişiler (Rum, Ermeni, Yahudi) Kusurlu ve ruhsal hasta olan kişiler (Kekeme, Kambur) Kabadayılar ve sarhoşlar (Matiz, Tuzsuz Deli Bekir, Sarhoş) Eğlendirici kişiler (Köçek, Çengi, Cambaz, Hokkabaz) Olağanüstü kişiler ve yaratıklar (Cazular, Cinler, Canan) Geçici, ikincil kişiler ve çocuklar (Çeyiz taşıyıcıları, Satıcılar vs.)

KARAGÖZ OYUNLARININ BÖLÜMLERİ Karagöz oyunları dört bölümden oluşur. 1)Mukaddime (Giriş) 2)Muhavere (Söyleşi, atışma) 3)Fasıl (Bir öykünün anlatıldığı asıl oyun) 4)Bitiş                                      

KARAGÖZ OYUNU NE ANLATIR? Karagöz gösterilerinde neşe, şiir, müzik, taklit, dans, folklor da vardır ve her gösterinin sonunda bir öğüt verilir.

KİMLER İÇİNDİR? Karagöz, sadece Ramazan eğlencesi değildir. Her zaman her yerde perde kurulabilir. Karagöz, çocuk eğlencesi de değildir ve bütün insanların içindeki çocuklar içindir.

Çizgi film, sinema ve televizyon yok iken Karagöz vardı ve bu güzel gösteriler Asya'da, Avrupa'da ve Afrika'da yüzlerce yıl, her yaştan herkesi eğlendirdi. Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra da birçok ülkede iz bıraktı. Yunanistan'da ise "Karaghiozis" ismi ile devam etmektedir.

BU SANATI YAŞATABİLİYOR MUYUZ?... Ancak, geçmişte tiyatro salonlarının, sonra sinemaların ve günümüzde de televizyonların etkisi ile Karagöz gösterileri azaldı ve günümüzde bir elin parmakları kadar yaşlı sanatçı kaldı. Yeteri kadar genç sanatçı da yetişemedi. Karagöz, ne yazık ki sahip çıkılmadığı ve sanatçıları onu kendi imkânları ile yaşatmak zorunda kaldıkları için bu duruma düşmüştür. Yine de onlar yurt içinde ve yurt dışında gösteriler yaparak Karagöz'ü yaşatmak ve tanıtmak için başarı ile çalışmaktadırlar.

KARAGÖZ OYUNUNU KORUMAK İÇİN; Yeni kuşaklara bu kültürel oyunu tanıtmalıyız, Karagöz oyununun perdeye taşınması için her türlü çabayı desteklemeliyiz, Tüm dünyada tanıtılmaya çalışılan bu gölge oyununun , bizim kültürümüzün bir parçası olduğunu , bizleri yansıttığını ve yine bizlerin yardımları olmadan yaşatılamayacağını unutmamalıyız!...