AKUT HEPATİT B BİLDİRİMLERİNİN DEĞERLENDİRMESİ HATAY ’DA 2007 YILINDA AKUT HEPATİT B BİLDİRİMLERİNİN DEĞERLENDİRMESİ Dr. Metin TEKTAŞ Hatay İl Sağlık Müdürlüğü 14. Pratisyen Hekimlik Kongresi 30.Ekim.2009

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Amaç Bu çalışmada, Akut Hepatit B kesin olgu bildirimlerinin laboratuar tanısının konduğu andan itibaren, Sağlık Bakanlığına bildirilinceye kadar izlediği basamaklardaki sorunlar saptanıp bunların nasıl çözülebileceği konusunda öneriler getirilmiştir. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Gerekçe Sadece Akut Hepatit B’nin değil, HBsAg pozitifliğinin ve kronik vakaların da bildirildiği, Sağlık Kurumlarında saptanan Akut Hepatit B olgularının tümünün Form 014 ile bildirilmediği, Sağlık Ocaklarına gönderilen Form 014’lerin tamamının 017/A ile bildirilmediği , Sağlık Ocaklarına Form 014’le bildirilen Hepatit B olgularının filyasyon çalışmalarının yapılmadığı gözlenmektedir. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Gerekçe Hastanelerden bildirilen Hepatit B olgu sayıları ve Sağlık Bakanlığına bildirilen olgu sayıları arasında anlamlı bir fark gözlenmiştir. 2004 yılında geliştirilen Surveyans sisteminin sahadaki uygulaması konusunda niteliksel ve niceliksel bir değerlendirmenin var olmaması bu çalışmanın gerekçelerini oluşturmaktadır. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Yöntem Araştırma tipi: Kesitsel Araştırma grubu: Sağlık Müdürlüğü kayıtlarına göre 2007 yılında form 014 ile ihbarı yapılan ve araştırma sırasında yeni tespit edilen tüm Hepatit B olguları incelenmiştir. Katma ölçütü: Kamu ve özel hastanelerinde tespit edilen Hepatit B olguları Dışlama ölçütleri: Hastane dışındaki bildirimler ve il dışı bildirimleri çalışmada dışlanmıştır. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Grup A Hastalıkların Bildirim Sistemi Özel Hekim Özel sağlık kurumları SB Devlet hastaneleri SB Eğitim hastaneleri Üniversite hastaneleri Belediye hastaneleri Günlük Form 014 Form 016’ya kayıt Sağlık ocakları Form 014 İl Sağlık Müdürlüğü Filyasyon çalışmaları Form 017 A Aylık Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bulaşıcı ve Salgın hastalıklar Kontrolü Daire Başkanlığı Sıtma Savaş Daire Başkanlığı Verem Savaş Daire Başkanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı Aylık İl Sağlık Müdürlüğü Form 017 A Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Tanı Akut Hepatit B ‘nin Klinik Tanımlaması; Bir kişide ani başlayan sarılık, koyu renkli idrar, iştahsızlık, halsizlik, bulantı, sağ üst kadran hassasiyeti, idrarda bilüribin artışı ve serum ALT düzeyinin yükselmesiyle karakterize hastalık. Vaka Sınıflandırılması Olası Vaka KFT’de değişikliklerle birlikte ve bu değişikliklerin başka nedenlerle açıklanamadığı durumlarda klinik ve geçiş uyumlu tüm vakalar “olası akut viral hepatit” olarak bildirilir. Kesin Vaka Klinik tanımlama ile uyumlu, anti-HBcIgM ve/veya HBsAg pozitif bulunan vaka olarak tanımlanmaktadır. (Rehber:Sayfa 77) Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Tanı Hepatit B tanısı için laboratuvar kriterleri; Bildirim sisteminde Hepatit B’nin bildirime esas tanısı için geçerli minimum teknik ELISA’dır. Buna göre; farklı hepatit virus enfeksiyonlarının saptanmasında geçerli minimum parametre; Anti-HBc IgM ELISA pozitifliği (10) (Rehber:Sayfa 220) Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hepatit B Enfeksiyonunun Serolojik Belirleyicileri HBsAG Anti HBs HBeAg Anti HBe Anti HBc HBV-DNA Akut infeksiyon + - İgM (+) Kronik infeksi yon Replikatif İgG (+) Nonrepli katif İyileşme Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Bulgular Araştırmamızda 139 olgu incelenmiştir. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Olguların cinsiyet dağılımı (%),Hatay,2007 Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Olguların yaş dağılımı (%), Hatay,2007 Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Bildirilen Hepatit B olgularının yapılan serolojik testler ve sonuçları, 2007 HBsAg Anti-HBcIgM Çalışılmamış Pozitif Negatif Toplam Sayı %* 5 3,6 0,0 1 0,7 6 4,3 103 74,1 15 10,8 123 88,5 10 7,2 118 84,9 139 100,0 Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Sağlık Müdürlüğüne Yapılan Hepatit B Bildirimlerinin Durumu, Hatay,2007 Doğru Bildirim: Hastanelerden Anti-HBc-IgM pozitif olup form 014’le Sağlık Müdürlüğüne bildirilmiş olgulardır Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Hepatit B bildirimlerinde Sağlık Ocaklarındaki uygulamaların durumu,(%), Hatay, 2007. Evet %* Form 014 var mı? 105 75,5 Form 016’ya kayıtlı mı? 47 33,8 Filyasyon formu düzenlenmiş mi? 0,0 Form 017 ile bildirimi yapılmış mı? 68 48,9 GBP Surveyans Formu ile bildirimi yapılmış mı? 52 37,4 Çalışmamızda, Sağlık Müdürlüğüne yapılan bildirimlerin tümünün Sağlık Ocaklarına gönderildiği, fakat Sağlık Ocaklarında bunların sadece 105 tanesinin kaydının bulunduğu saptanmıştır. Bu aşamadaki veri kaybının sebepleri ise, postada evrakların kaybolması, kayıt eksikliği ve sağlık personelinin bilgi ve motivasyon eksikliği ile zaman sıkıntısı olarak sıralanabilir. Sağlık Ocaklarında saptanan 105 bildirimin 47’si (%45) Form 016’ya kaydedilmiş, 68’i (%65) ay sonunda Sağlık Müdürlüğüne Frm017/A ile geri bildirilmiş ve 52’si (%50) için GBP Surveyans Formu düzenlenmiştir (tablo.13). Tüm bildirimler için bu üç işlemin birlikte yapılması gerekirken, farklılıklar tespit edilmiştir. Ancak 2007 Sağlık Müdürlüğü verileri incelendiğinde, 116 geri bildirimin Frm017/A ve GBP Surveyans formu ile yapıldığı saptanmıştır. Çalışmamızda 68 olgu Frm017/A ile bildirilmişti. Çalışma dışında bırakılan 17 İl Dışı Bildirimi eklendiğinde bile 116 rakamına ulaşılamamaktadır (Tablo.15). Bu farkın neden kaynaklandığı düşünüldüğünde, sağlık ocaklarının iş yoğunluğu, denetim eksikliği ve bu çalışmaların performans kriteri olarak yer almayışı sonucunda kayıt eksikliği ve düzensizliği olarak sıralanabilir. Ayrıca Sağlık Müdürlüğü personeli, GBP Surveyans Formunu düzenlemeyen Sağlık Ocaklarını telefonla arayıp düzeltme yaptırmakta ve formu tekrar istemektedir. Düzeltme yapılan formun Sağlık Müdürlüğüne gönderildiği, fakat Sağlık Ocağı kayıtlarının düzeltilmediği, bu durumun da veri kaybına sebep olduğu görülmüştür. *139 bildirim üzerinden yüzdeler hesaplanmıştır. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Tartışma Ülkemizde şu anda kullanılmakta olan bildirim ve sürveyans sistemi DSÖ ve CDC’nin önerdiği kriterleri içermektedir. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Tartışma Avustralya’da Hepatit B bildiriminde akut ve kronik olguların yanı sıra HBs-Ag pozitif olgular da bildirilmektedir (13). Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Tartışma Çalışmamızda ; %88,5 oranında HBs-Ag pozitif tespit edilmesine rağmen Anti-HBc IgM pozitifliği sadece %10,8 olarak tespit edilmiştir. HBs-Ag pozitif olguların da bildirilmesi, gerekli koruma tedbirlerinin alınması ve risk grubunun aşılanması için hiç şüphesiz Sağlık Bakanlığının “Ulusal Sağlık 21” hedefleri kapsamında, 2010 yılına kadar, Hepatit B virüsü taşıyıcı insidansının en az %80 azaltması hedefine de hizmet edebilir(7). Ayrıca Sağlık Bakanlığı Hepatit B Kontrol Programı ile Kronik Hepatit B virüs enfeksiyonunu önleyerek, Hepatit B virüs enfeksiyonu ile ilişkili kronik karaciğer hastalığı, siroz ve hepatosellüler kanser insidansını azaltmayı hedeflemiştir. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı 2010 yılına kadar 5 yas altı çocuklarda Hepatit B hastalığı insidansını en az yüz binde 1’in altına düşürmeyi hedeflemiştir (6). Çalışmamızda saptanan HBs Ag (+)’liğinin hatalı olarak bildirilmesinin de toplum sağlığı yönünden olumlu faydaları olmuş, risk grubundaki kişilere Hepatit B aşısı ve Hepatit B İmmunglobulin uygulanmış ve hastalıktan korunmuşlardır. Ancak var olan rehberler ve uygulamalar birbirine uygun olmalıdır. DSÖ’nün önerdiği diğer kontrol önlemleri ise; Yüksek riskli gruplar ve sağlık çalışanlarına virüs bulaşmasını engelleyici yöntemler konusunda eğitim verilmesi, kan ve kan ürünlerinin taranmasıdır Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Tartışma Çalışmamızda saptanan HBs Ag (+)’liğinin hatalı olarak bildirilmesinin de toplum sağlığı yönünden olumlu faydaları olmuş, risk grubundaki kişilere Hepatit B aşısı ve Hepatit B İmmunglobulin uygulanmış ve hastalıktan korunmuşlardır. Ancak var olan rehberler ve uygulamalar birbirine uygun olmalıdır HBs-Ag pozitif olguların da bildirilmesi, gerekli koruma tedbirlerinin alınması ve risk grubunun aşılanması için hiç şüphesiz Sağlık Bakanlığının “Ulusal Sağlık 21” hedefleri kapsamında, 2010 yılına kadar, Hepatit B virüsü taşıyıcı insidansının en az %80 azaltması hedefine de hizmet edebilir(7). Ayrıca Sağlık Bakanlığı Hepatit B Kontrol Programı ile Kronik Hepatit B virüs enfeksiyonunu önleyerek, Hepatit B virüs enfeksiyonu ile ilişkili kronik karaciğer hastalığı, siroz ve hepatosellüler kanser insidansını azaltmayı hedeflemiştir. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı 2010 yılına kadar 5 yas altı çocuklarda Hepatit B hastalığı insidansını en az yüz binde 1’in altına düşürmeyi hedeflemiştir (6). Çalışmamızda saptanan HBs Ag (+)’liğinin hatalı olarak bildirilmesinin de toplum sağlığı yönünden olumlu faydaları olmuş, risk grubundaki kişilere Hepatit B aşısı ve Hepatit B İmmunglobulin uygulanmış ve hastalıktan korunmuşlardır. Ancak var olan rehberler ve uygulamalar birbirine uygun olmalıdır. DSÖ’nün önerdiği diğer kontrol önlemleri ise; Yüksek riskli gruplar ve sağlık çalışanlarına virüs bulaşmasını engelleyici yöntemler konusunda eğitim verilmesi, kan ve kan ürünlerinin taranmasıdır Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Tartışma Mevcut rehberde Hepatit B kesin tanısı ile ilgili iki ayrı bölümde farklı ifadeler yer almaktadır. Hastaneler bildirim yaparken Rehbere uygun davranmamaktadır. Sağlık Müdürlüklerinin de surveyansa yeterli zaman ayıramadıkları ve yeterli teknik kapasitede personeli barındıramadıkları, yeterli denetim yapamadıkları görülmektedir. Sağlık Ocaklarındaki uygulamalarda da eksiklikler mevcuttur. SONUÇ Türkiye’de şu anda kullanılmakta olan bildirim ve sürveyans sistemi DSÖ ve CDC’nin önerdiği kriterleri içermektedir. Türkiye’de 2004 yılından itibaren bulaşıcı hastalık surveyansı Sağlık Bakanlığının yayınladığı Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuar Rehberine göre yapılmaktadır. Türkiye’de, Hepatit B surveyansında, sadece Akut Hepatit B’nin bildirimi yapılmaktadır ve ciddi sıkıntılar mevcuttur. Mevcut rehberde Hepatit B kesin tanısı ile ilgili iki ayrı bölümde farklı ifadeler yer almaktadır. Bu durum da uygulamada sıkıntılar yaratmaktadır. Hastaneler bildirim yaparken Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuvar Rehberine uygun davranmamaktadır. Bu durum bilgi eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir. Hatay ilinde Sağlık Müdürlüğüne yapılan bildirimlerin %15’i, Sağlık Bakanlığına yapılan bildirimlerin ise ancak %7’si Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuvar Rehberindeki Akut Hepatit B tanımına uygundur. Sağlık Müdürlüğüne yapılan bildirimlerin %88,5’i HBsAg (+) olarak hatalı bildirilmiştir. Surveyansta Sağlık Ocaklarında da ciddi sıkıntılar mevcuttur. Burada yapılan uygulamalar da eksiktir. Sağlık Ocaklarına HBsAg (+) olarak yapılan bildirimlerin %46’sı Sağlık Müdürlüğüne Hepatit B olarak geri bildirilmiştir. Akut Hepatit B bildirimlerinin %50’si Sağlık Bakanlığına ulaşmamıştır. Bu durumun sonucu olarak, Sağlık Müdürlüklerinin de surveyansa yeterli zaman ayıramadıkları ve yeterli teknik kapasitede personeli barındıramadıkları, yeterli denetim yapamadıkları görülmektedir. Ancak HBsAg (+)’liğinin bildirilmesinin de olumlu katkıları olmuş, DSÖ’ nün önerdiği gerekli kontrol önlemleri alınmıştır Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Sonuç olarak; Hastanede, Sağlık Müdürlüğünde, Sağlık Ocağında mevcut surveyans sisteminin işleyişinde ciddi sorunlar mevcuttur. SONUÇ Türkiye’de şu anda kullanılmakta olan bildirim ve sürveyans sistemi DSÖ ve CDC’nin önerdiği kriterleri içermektedir. Türkiye’de 2004 yılından itibaren bulaşıcı hastalık surveyansı Sağlık Bakanlığının yayınladığı Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuar Rehberine göre yapılmaktadır. Türkiye’de, Hepatit B surveyansında, sadece Akut Hepatit B’nin bildirimi yapılmaktadır ve ciddi sıkıntılar mevcuttur. Mevcut rehberde Hepatit B kesin tanısı ile ilgili iki ayrı bölümde farklı ifadeler yer almaktadır. Bu durum da uygulamada sıkıntılar yaratmaktadır. Hastaneler bildirim yaparken Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuvar Rehberine uygun davranmamaktadır. Bu durum bilgi eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir. Hatay ilinde Sağlık Müdürlüğüne yapılan bildirimlerin %15’i, Sağlık Bakanlığına yapılan bildirimlerin ise ancak %7’si Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuvar Rehberindeki Akut Hepatit B tanımına uygundur. Sağlık Müdürlüğüne yapılan bildirimlerin %88,5’i HBsAg (+) olarak hatalı bildirilmiştir. Surveyansta Sağlık Ocaklarında da ciddi sıkıntılar mevcuttur. Burada yapılan uygulamalar da eksiktir. Sağlık Ocaklarına HBsAg (+) olarak yapılan bildirimlerin %46’sı Sağlık Müdürlüğüne Hepatit B olarak geri bildirilmiştir. Akut Hepatit B bildirimlerinin %50’si Sağlık Bakanlığına ulaşmamıştır. Bu durumun sonucu olarak, Sağlık Müdürlüklerinin de surveyansa yeterli zaman ayıramadıkları ve yeterli teknik kapasitede personeli barındıramadıkları, yeterli denetim yapamadıkları görülmektedir. Ancak HBsAg (+)’liğinin bildirilmesinin de olumlu katkıları olmuş, DSÖ’ nün önerdiği gerekli kontrol önlemleri alınmıştır Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Öneriler Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuar Rehberi gözden geçirilmeli, çelişkili ifadeler düzeltilmeli, daha anlaşılır, kullanımı kolay, kolay taşınabilecek bir başvuru kitabı haline getirilmelidir. Hastanelerde Bildirim ünitesi daha fonksiyonel olmalı, kurum içi denetimler yapmalı ve hizmet içi eğitimlere önem vermelidir. Türkiye’de 2004 yılında yürürlüğe giren yeni bildirim sistemi, standart vaka tanımlarını esas almış ve enfeksiyon hastalığı bildiriminin klinik gözleme dayalı değil, daha ziyade laboratuvardan elde edilmiş somut bulgulara dayalı olmasını öngörmüştür. Önceki bildirim sisteminin aksine, laboratuvarın enfeksiyon tanısında geçerli standart tekniklere göre inceleme yapmak koşuluyla, sisteme dolaylı ve doğrudan dahil olmasını sağlamıştır. Ancak bildirim sisteminin mükemmel olması, iyi işlemesi anlamına gelmemektedir. Çalışmamızda Akut Hepatit B’nin surveyansı incelenmiş ve önemli sayılabilecek sorunlar olduğu gözlenmiştir. Bu sorunlar, diğer bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıkların bildiriminde de olabilir. Bu nedenle; Mevcut bildirim sistemi tekrar düzenlenmeli ve hastanelerin laboratuar olanakları göz önüne alınmalıdır. Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuar Rehberi gözden geçirilmeli, çelişkili ifadeler düzeltilmeli, daha anlaşılır, kullanımı kolay, kolay taşınabilecek bir başvuru kitabı haline getirilmelidir. Bildirim sisteminin hastane bölümü tekrar düzenlenmeli, bildirim ile ilgili hastanelerde mevcut kadroya ek görev tanımı yapılmalı ve bu değişiklik yataklı tedavi kurumları yönetmenliğine de girmelidir. Ayrıca aynı değişiklik özel hastaneler için de yapılmalıdır. Hepatit B bildirimi yeniden düzenlenmeli, akut ve kronik olguların yanı sıra HBs-Ag pozitif olgular da gerekli alt yapı hazırlanarak bildirilmelidir. HBs-Ag pozitif olguların da bildirilmesi, gerekli koruma tedbirlerinin alınması ve risk grubunun aşılanması (Sağlık Bakanlığının hedeflediği gibi) yönünden önem arz etmektedir. Sağlık Müdürlüklerinde Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi güçlendirilmeli ya da yeniden yapılandırılmalıdır. Olasıysa Sağlık Bakanlığı’nda olduğu gibi GBP Şubesi ve Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi olarak iki şubeye ayrılmalıdır. Sağlık Ocakları bildirim sisteminin uygulanması konusunda motive edilmelidir. Performans sisteminde değişiklik yapılarak bulaşıcı hastalıkların bildirimi de (bağışıklama çalışmaları, bebek izlemleri, v.b.gibi) ödüllendirilmelidir. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Öneriler Hepatit B bildirimi yeniden düzenlenmeli, akut olguların yanı sıra HBs-Ag pozitif olgular ve kronik olgular da gerekli alt yapı hazırlanarak bildirilmelidir. Sağlık Müdürlüklerinde Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi güçlendirilmeli ya da yeniden yapılandırılmalıdır. Olasıysa Sağlık Bakanlığı’nda olduğu gibi GBP Şubesi ve Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi olarak iki şubeye ayrılmalıdır. Türkiye’de 2004 yılında yürürlüğe giren yeni bildirim sistemi, standart vaka tanımlarını esas almış ve enfeksiyon hastalığı bildiriminin klinik gözleme dayalı değil, daha ziyade laboratuvardan elde edilmiş somut bulgulara dayalı olmasını öngörmüştür. Önceki bildirim sisteminin aksine, laboratuvarın enfeksiyon tanısında geçerli standart tekniklere göre inceleme yapmak koşuluyla, sisteme dolaylı ve doğrudan dahil olmasını sağlamıştır. Ancak bildirim sisteminin mükemmel olması, iyi işlemesi anlamına gelmemektedir. Çalışmamızda Akut Hepatit B’nin surveyansı incelenmiş ve önemli sayılabilecek sorunlar olduğu gözlenmiştir. Bu sorunlar, diğer bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıkların bildiriminde de olabilir. Bu nedenle; Mevcut bildirim sistemi tekrar düzenlenmeli ve hastanelerin laboratuar olanakları göz önüne alınmalıdır. Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuar Rehberi gözden geçirilmeli, çelişkili ifadeler düzeltilmeli, daha anlaşılır, kullanımı kolay, kolay taşınabilecek bir başvuru kitabı haline getirilmelidir. Bildirim sisteminin hastane bölümü tekrar düzenlenmeli, bildirim ile ilgili hastanelerde mevcut kadroya ek görev tanımı yapılmalı ve bu değişiklik yataklı tedavi kurumları yönetmenliğine de girmelidir. Ayrıca aynı değişiklik özel hastaneler için de yapılmalıdır. Hepatit B bildirimi yeniden düzenlenmeli, akut ve kronik olguların yanı sıra HBs-Ag pozitif olgular da gerekli alt yapı hazırlanarak bildirilmelidir. HBs-Ag pozitif olguların da bildirilmesi, gerekli koruma tedbirlerinin alınması ve risk grubunun aşılanması (Sağlık Bakanlığının hedeflediği gibi) yönünden önem arz etmektedir. Sağlık Müdürlüklerinde Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi güçlendirilmeli ya da yeniden yapılandırılmalıdır. Olasıysa Sağlık Bakanlığı’nda olduğu gibi GBP Şubesi ve Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi olarak iki şubeye ayrılmalıdır. Sağlık Ocakları bildirim sisteminin uygulanması konusunda motive edilmelidir. Performans sisteminde değişiklik yapılarak bulaşıcı hastalıkların bildirimi de (bağışıklama çalışmaları, bebek izlemleri, v.b.gibi) ödüllendirilmelidir. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi Kaynaklar Hepatitis B. Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases The Pink Book 8th ed. 8th ed. CDC; 2004. p. 191- 212.(http://www.sanofipasteur.com.tr/sanofi-) (Lavanchy D. J of Viral Hepatitis, 2004; 11: 97 107 Hou J, Int J Med Sci.2005; 2(1): 50-7) Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Çalışma Yıllığı 2006 (http://www.saglik.gov.tr/TR/istatistik/2006/sekil50.htm) Hepatitis B immunization. Introducing hepatitis B into national immunization services. (Fact sheet.) Geneva, 2001 (unpublished document WHO/V&B/01.28; available from Vaccines and Biologicals, World Health Organization, 1211 Geneva 27, Switzerland and on the Internet at www.who.int/vaccines-documents/DocsPDF01/www598.pdf). WHO,hepatitis B, fact sheet, accédé en mars 2004 http://www.who.int/vaccines/en/hepatitisb.shtml Sağlık Bakanlığı Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi 2008/14 T.C. Sağlık Bakanlığı Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuvar Rehberi–2004 (sayfa:77) (www.saglik.gov.tr) Temel Sağlık İstatistikleri Modülü (TSİM) ‘nden Hatay İl Sağlık Müdürlüğü verileri kullanılmıştır. Sağlık Müdürlüklerinin aylık çalışmaları girdiği veritabanıdır. http://www.bilim.gen.tr/public/page.aspx?id=75 (06.01.2009) T.C. Sağlık Bakanlığı Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuvar Rehberi–2004 (sayfa:220) (www.saglik.gov.tr) WHO,Departmant of Communicable Diseases Surveillance and Response. HepatitisB. (http://www.who.int/csr/disease/hepatitis/HepatitisB_whocdscsrlyo2002_2.pdf. 18.12.2008) CDC, (Wasley A., Miller T.,Finelli L, Surveillance for Acute Viral Hepatitis-United States,2005, Division of Viral Hepatitis, National Center for HIV/AIDS, Viral Hepatitis, STD, and TB Prevention (proposed), 1600 Clifton Rd., N.E., MS G-37, Atlanta, GA 30333. Telephone: 404-718-8500; Fax: 404-718-8585; E-mail: acw5@cdc.gov,March 16, 2007 /56(SS03);1-24,) (Dore G, Wallace J, Locarnini S, Desmond P, Gane E. Crawford D. Hepatitis B in Australia: Responding to a Diverse Epidemic. http://www.ashm.org.au/uploads/Hep-B-in-Australia.pdf. 18.12.2008) (Wasley A, Miller JT, Finelli L.Surveillance for Acute Viral Hepatitis - United States, 2005. MMWR 2007; 56(SS03):1–24. Türkiye’de 2004 yılında yürürlüğe giren yeni bildirim sistemi, standart vaka tanımlarını esas almış ve enfeksiyon hastalığı bildiriminin klinik gözleme dayalı değil, daha ziyade laboratuvardan elde edilmiş somut bulgulara dayalı olmasını öngörmüştür. Önceki bildirim sisteminin aksine, laboratuvarın enfeksiyon tanısında geçerli standart tekniklere göre inceleme yapmak koşuluyla, sisteme dolaylı ve doğrudan dahil olmasını sağlamıştır. Ancak bildirim sisteminin mükemmel olması, iyi işlemesi anlamına gelmemektedir. Çalışmamızda Akut Hepatit B’nin surveyansı incelenmiş ve önemli sayılabilecek sorunlar olduğu gözlenmiştir. Bu sorunlar, diğer bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıkların bildiriminde de olabilir. Bu nedenle; Mevcut bildirim sistemi tekrar düzenlenmeli ve hastanelerin laboratuar olanakları göz önüne alınmalıdır. Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuar Rehberi gözden geçirilmeli, çelişkili ifadeler düzeltilmeli, daha anlaşılır, kullanımı kolay, kolay taşınabilecek bir başvuru kitabı haline getirilmelidir. Bildirim sisteminin hastane bölümü tekrar düzenlenmeli, bildirim ile ilgili hastanelerde mevcut kadroya ek görev tanımı yapılmalı ve bu değişiklik yataklı tedavi kurumları yönetmenliğine de girmelidir. Ayrıca aynı değişiklik özel hastaneler için de yapılmalıdır. Hepatit B bildirimi yeniden düzenlenmeli, akut ve kronik olguların yanı sıra HBs-Ag pozitif olgular da gerekli alt yapı hazırlanarak bildirilmelidir. HBs-Ag pozitif olguların da bildirilmesi, gerekli koruma tedbirlerinin alınması ve risk grubunun aşılanması (Sağlık Bakanlığının hedeflediği gibi) yönünden önem arz etmektedir. Sağlık Müdürlüklerinde Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi güçlendirilmeli ya da yeniden yapılandırılmalıdır. Olasıysa Sağlık Bakanlığı’nda olduğu gibi GBP Şubesi ve Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi olarak iki şubeye ayrılmalıdır. Sağlık Ocakları bildirim sisteminin uygulanması konusunda motive edilmelidir. Performans sisteminde değişiklik yapılarak bulaşıcı hastalıkların bildirimi de (bağışıklama çalışmaları, bebek izlemleri, v.b.gibi) ödüllendirilmelidir. Hatay ‘da 2007 Yılında Akut Hepatit B Bildirimlerinin Değerlendirmesi

Dr. Metin TEKTAŞ Hatay Sağlık Müdürlüğü TEŞEKKÜR EDERİM Dr. Metin TEKTAŞ Hatay Sağlık Müdürlüğü drtektas@hotmail.com