Yrd. Doç. Dr. Yasemin ÇAYIR Aile hekimliği HASTA UYUMU Yrd. Doç. Dr. Yasemin ÇAYIR Aile hekimliği

Amaç: Hasta uyumu ve önemi hakkında bilgi vermek Hedefler: Hasta uyumu tanımını yapabilmek Hastanın tedaviye uyumsuzluğunu artıran faktörleri bilmek Hastaların tedaviye uyumunu artırmak için iletişim stratejilerini anlamak Hasta uyumunda iletişimin etkilerini tartışabilmek

Hastalar verdiğimiz tedaviye ne kadar uymaktadır? Günde tek ilaç alanlarda %87 uyum Günde iki ilaç alanlarda %81 uyum Günde dört veya üstü ilaç alanlar % 39 uyum.

Hasta Uyumu Tanımı(patient concordance) Hastanın tedavisiyle ilgili doktorunun tavsiyelerini uygulama derecesidir.

Uyum konusunda hasta tipleri 1- Uyumsuz 2- Kısmen uyumlu 3- Yeterince uyumlu 4- Aşırı uyumlu

Aşırı uyumlu hasta

Hasta Uyumunda Dağılım 1/3 This pie chart illustrates this point. Surveys suggest that about 1/3 tedaviye bağlı, 1/3 kısmen bağlı, and 1/3 are uyumsuz 1/3 1/3

Tedaviye Bağlılık Hastaların yaklaşık 60’ının uzun dönem tedavilere karşı uyumsuz olduğu, tedaviyi bıraktıkları bilinmektedir. Tedaviye bağlılık genellikle stabildir. Bir hastanın tedaviye uyum gösterip göstermeyeceğinin en önemli belirteci hastanın tedaviye en baştan uyum göstermesi, tedaviye dahil olmasıdır.

Hasta Uyumu Ölçümü Hasta uyumunu ölçmek için elimizdeki tek metot hastanın beyanıdır. Hekimler hastalarının yaklaşık %50’sinin uyumlu olduğuna inanırlar (Caron,1985).

Uyumsuzluk Çeşitleri İlaç dozu unutma Kasten doz atlama İlacı ara sıra alma İlacı kesme

Uyumsuzluk nedenleri Unutkanlık (ör., restoran, gezi) Maddi nedenler Hasta hissetme Kendini iyi hissetme Eczaneye gitmeye üşenme Çok meşgul olup unutma Stresli yaşam olayları (ör.; ölüm, boşanma) Tedaviye inanmama Dozu karıştırma

Uyumsuzluk Nedenleri Karmaşık tedavi planı Hastanın hekimin bilgisinin yetersiz olduğunu düşünmesi Hastanın, hekimin reçete yazarken ilaç firmaları gibi dış etkenlerin etkisinde olduğunu düşünmesi Hastanın hekim tarafından yeterince dinlenmediğine inanması Hekime güvenilmemesi Hastanın yeterince yakın davranıldığını hissetmemesi Reçete kararının hastayla paylaşılmamış olması

Hekime Güven Bu hekime hangi hasta güvenir. Yada şişman bir hekimin zayıflama önerileri ne kadar geçerlidir.

Uyumsuzluk Çözümü Uyumu etkileyen bu faktörlerin çoğunluğu iyi bir hekim hasta iletişimi, hasta ile karşılıklı güven ve anlaşma ile çözümlenebilecek durumlardır. Reçeteyi yazan hekimle hasta, görüşme esnasında sağlık açısından hastanın beklediği sonuçlar ve bunlara ulaşma stratejisi konusunda fikir birliğine varmalıdır.

WHO Reçete Yazma Rehberi 1- İlacın etkileri 2- Yan etkileri 3- Talimatlar 4- Uyarılar 5- Kontrol 6- Her şey açık mı? İlaç neden gereklidir? Hangi belirtiler geçecek, hangileri geçmeyecektir? İlaç etkisi ne zaman başlayacaktır? İlaç düzensiz alınırsa ya da hiç alınmazsa ne olması beklenir? Hangi yan etkiler oluşabilir? Hasta bunları nasıl fark edecektir? Ne kadar sürecektir? Ne kadar önemli olacaktır? Bunlar için neler yapılabilir? İlaç nasıl, ne zaman alınmalıdır? Tedavi ne kadar devam etmelidir? İlaç nasıl saklanmalıdır? Kalan ilaçlar ne yapılmalıdır? İlaç ne zaman alınmamalıdır? En yüksek doz nedir? Tedavinin tümünün uygulanması neden gereklidir? Hasta hekime ne zaman tekrar gelmelidir (ya da gelmemeli)? Hangi durumlarda daha önce gelmelidir? Kontrole geldiğinde doktor hastadan hangi bilgileriHastaya her şeyi anlayıp anlamadığını, başka sorusu olup olmadığını sorun. En önemli bilgileri tekrarlamasını isteyin.

Hasta Sorumlulukları Hasta; tedavisi ve ilaçlarla ilgili tavsiyeleri dikkatle dinlemeli ve anlayamadığı yerleri sormalıdır. Hasta; uygulanacak tedaviyi reddetmesi veya önerilere uymamasından dolayı doğacak sonuçlardan kendisi sorumludur. T.C.SAĞLIK BAKANLIĞI Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü Hasta Hakları Şubesi

Hasta uyumunda Ley Modeli

Hasta uyumsuzluğunun sonuçları Tedavide başarısızlık Morbiditede artma Hastalığın alevlenmesi Hekimlere daha sık başvuru Hastaneye yatışlarda artma Ölüm

O halde siz hastayla ne kadar iyi bir iletişim kurar ve hastaya güven verirseniz hasta o kadar uyumlu olur ve tedaviniz de o kadar başarılı olur.