ADİ ŞİRKETLER Doç. Dr. Mustafa ÇEKER Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi 2. HAFTA

ADİ ŞİRKET İki ve daha fazla kişinin emek veya mallarını ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere birleştirmeleriyle kurulan, tüzel kişiliği olmayan basit ortaklıklardır. Adi şirket beş unsura sahiptir: Ortaklar Amaç Sermaye Birlikte çalışma Sözleşme

TÜRLERİ Adi şirketlerin kuruluşu herhangi bir şekle bağlanmamıştır. Ortaklık kurmak amacıyla gerekli unsurların birleştirilmesi konusunda tarafların anlaşması yeterlidir. Adi şirketler çeşitli açılardan gruplara ayrılabilir: Kuruluş şekline göre: Açık-Gizli Ortaklıklar Amacına göre: Basit Ortaklık-Ortak Girişim

ADİ ŞİRKETTE İÇ İLİŞKİLER Şirketin Yönetimi: Sözleşme ile yönetim yetkisi ortaklardan birine bırakılabilir. Ortakların daha sonradan alacağı bir kararla da bazı kişilere yönetim yetkisi tanınabilir. Kanun gereği ortakların tamamı yönetici sayılır.

ORTAKLARIN HAKLARI Kardan pay alma Denetleme Yönetime katılma İtiraz hakkı Tasfiye payı

ORTAKLARIN BORÇLARI Sermaye koyma borcu Zarara katılma borcu Yönetime katılma borcu Rekabet yasağı Şirket işlerinde dikkat ve özen borcu

ŞİRKETİN TEMSİLİ Temsilcilerin belirlenmesi Sözleşme veya ortakların müşterek kararıyla belirlenebilir. Aksi halde ortakların her biri temsilci kabul edilir. Temsil yetkisinin kapsamına olağan (mutad) işlemler girer. Aşağıdaki hallerden birinin gerçekleşmesi temsil yetkisini de sona erdirir: Azil İstifa Sürenin dolması Şirketin sona ermesi

ŞİRKETTEN ÇIKMA VE ÇIKARILMA Payın devri: Sözleşmede düzenleme varsa buna göre devir gerçekleştirilir. Sözleşmede hüküm yoksa ancak bütün ortakların müşterek kararıyla devir yapılabilir. Çıkma: Sözleşmede düzenleme varsa ortaklar bu şartlara uymak koşuluyla şirketten ayrılabilir. Sözleşmede hüküm yoksa ancak bütün ortakların müşterek kararıyla çıkma mümkündür. Çıkarılma: Sözleşmede düzenleme varsa bu hallerden biri gerçekleştiğinde ortakların müşterek kararıyla bir ortağın şirketten çıkarılması söz konusu olabilir. Haklı nedenlerin varlığı halinde ortaklardan birinin müracaatı üzerine mahkeme kararıyla çıkarma kararı verilebilir.

ŞİRKETİN SONA ERMESİ Sözleşmede öngörülen nedenlerden biri gerçekleştiğinde adi şirket sona erer. Kanunda öngörülen sona erme nedenleri şunlardır: Şirketin amacına ulaşması Ortak amacın ortadan kalkması Ortaklardan birinin ölümü, iflası veya kısıtlanması Paya haciz konulması

ÖRNEK OLAY ÇALIŞMASI Almanya’dan yeni dönen Ali Şan, oğulları Vefa ve Aziz ile birlikte süpermarket açmak istemektedir. Bu ortaklığa sermaye olarak Ali, kendisine ait dükkanın kullanma hakkını, Vefa 10.000 YTL. ve diğer kardeş Aziz ise, bu dükkanın işletmeciliğini yapmayı koymuşlardır. Sermaye taahhütlerinin hesabında Ali’nin koyduğu dükkanın kira bedeli olarak 5.000 YTL. ve Aziz’in emeğini de 5.000 YTL. olarak kabul etmişlerdir. Ortaklıkta Aziz’e ortaklığı tek başına idare ve temsil yetkisi verilmiştir. Aziz ortaklık adına bir bono imzalayarak, 10.000 YTL. ticari kredi çekmiştir. Bu bono zamanında ödenmediği için alacaklı banka, ortaklardan Ali’yi icraya vermiştir. Sonradan bu mali sıkıntıları atlatan ortaklık, yıl sonunda 600 milyon TL. kâr etmiştir.

SORULAR Aralarında sözlü olarak anlaşan Ali, Vefa ve Aziz’in kurdukları adi ortaklık geçerli midir? Ali, kendisine icrai takibat yapan Bankaya karşı ortak Aziz’in imzalamış olduğu bononun geçersiz olduğunu ileri sürerek, takipten kurtulabilir mi? Adi ortaklık muhasebecisi ortakların bilgisi dahilinde bu işlemi şirket defterlerine geçirse ve alınan bu kredi ortakların aldığı bir kararla şirkete araba alımında kullanılmış olsa idi, 2. sorudaki cevabınızda bir değişiklik olur muydu? Bu durumda, Ali Şan alacaklı bankanın kendisini tek başına takip edemeyeceğini ileri sürebilir miydi? Dönem sonu kârı ortaklar arasında nasıl paylaşılır?